Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Tahsilat Genel Tebliğine Göre Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Sorumlulukları (1)

Devletimiz, çeşitli mevzuatı da birbirine uyumlu hale getirme çalışmalarını devam ettirmektedir. 11 Eylül 2013 tarih ve 28762 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı tahsilat genel tebliğinde değişiklik yapılmasına dair 5 nolu tebliğ ile Türk Ticaret Kanunu ve tahsilat genel tebliğleri, vergi usul kanunu ve amme alacakları kanunu arasındaki uyum sağlanmaya çalışılmaktadır. 

Bu yazımızda tahsilat genel tebliği ve değişikliklerine göre önce kanuni temsilcilerin sorumluluğu ve daha sonra da anonim şirketlerdeki kanuni temsilcilerin sorumluluklarını incelemek istiyoruz. 

Tahsilat genel tebliğinin VIII. Bölümü amme alacaklısı, amme borçlusu, amme alacağı ile kanuni temsilcilerin tarifi ve sorumluluğunu açıklamaktadır. Buna göre: 

I. Kanuni Temsilciler kimdir, nedir? 

a. Kanuni Temsilci: 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35inci maddesine göre “kanuni temsilciler” ifadesi; tüzel kişilerin, küçüklerin ve kısıtlıların kanuni temsilcilerini, tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenleri, yabancı şahıs veya kurumların Türkiyedeki mümessillerini kapsamaktadır.

b. Amme alacağı: 
6183 sayılı Kanunun 3üncü maddesinde, Kanunun 1 ve 2nci maddeleri kapsamına giren alacaklar amme alacağı olarak tanımlanmış, 

c. Amme borçlusu: 

Amme borçlusu veya borçlu teriminin, amme alacağını ödemek mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişileri ve bunların kanuni temsilcilerini veya mirasçılarını ve vergi mükelleflerini, vergi sorumlusunu, kefili ve yabancı şahıs ve kurumlar temsilcilerini ifade ettiği hükme bağlanmıştır.

d.6183 sayılı Kanunun amme borçlusu saydığı kanuni temsilcilerin kimler olduğu ve sorumluluklarının şekli Türk Medeni Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta belirlenmiştir.

II. Anonim Şirketlerde temsil ve sorumluluk:

Yeni 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 365inci maddesinde

“Anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Kanundaki istisnai hükümler saklıdır.”
hükmü yer almaktadır. Buna göre, gerek eski 6762 sayılı TTK ve gerekse yeni 6102 sayılı TTK gereğince anonim şirketin kanuni temsilcisi idare meclisi, bir diğer ifade ile yönetim kuruludur.

Eski ticaret kanununun 319uncu maddesi hükmü, anonim şirketin idare ve temsil selahiyetini düzenlemişti. Yeni 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, yönetim hakkı ile temsil yetkisini birbirinden ayırarak 

a. 367nci maddesinde yönetimin devri konusu düzenlenmiş,

b. 370inci maddesinde ise şirketin temsil yetkisi 

(1) Esas sözleşmede aksi öngörülmemiş veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir. 

(2) Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. 

En az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır” şeklinde düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm esas it barıyla mülga 6762 sayılı Kanunun 319uncu maddesinde yer alan temsil yetkisi ve bu yetkinin devrine ilişkin benzer hükümleri içermektedir.

*Görüldüğü üzere 6102 sayılı Kanunun 370inci madde hükmü, aksi kararlaştırılmadıkça temsil yetkisini çift imza kullanılmak suretiyle yönetim kuruluna, 
* Yönetim kurulunun da temsil yetkisini; yönetim kurulu üyelerinden en az bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredilebileceğine ilişkindir. 
*Yönetim kurulunun, temsil yetkisini müdür olarak üçüncü kişilere devredebilmesi için en az bir yönetim kurulu üyesinin de temsil yetkisinin bulunması şarttır.
*Ayrıca, 6102 sayılı Kanunun 359uncu maddesi gereğince anonim şirketin yönetim kurulunun; esas sözleşme ile atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş bir veya daha fazla kişiden oluşması gerektiği hükme bağlandığından, anonim şirketin yönetim kurulunun tek kişiden oluşması halinde, şirketin temsilinde her hal ve takdirde bu kişinin bulunması gerektiği tabiidir. 

Buna göre, 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35inci maddesi uygulamasında kanuni temsilci;

- Mülga 6762 sayılı Kanuna göre şirket esas sözleşmesi ile temsile yetkilendirilmiş veya kaynağını esas sözleşmeden alan yetki ile idare meclisi ya da genel kurulca temsil yetkisi verilmiş kişi veya kişiler,
- 6102 sayılı Kanuna göre şirket esas sözleşmesi ile atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulu üyelerinden en az birinin bulunması koşuluyla yönetim kurulu tarafından müdür olarak atanmış üçüncü kişiler,olacaktır. 

Burada özellikle tekrar ettiğimiz, dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da her iki kanun uygulamasında da temsil yetkisi verilen kişi ya da kişilerden birinin mutlak surette yönetim kurulu üyelerinden birisi olmasıdır.Yazımın 2. bölümü haftaya devam 

25.09.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.