Cemal Kadan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
cemal.kadan@hotmail.com

Bağış ve Yardımlarda Özellik Arz Eden Durumlar

Bilindiği gibi Bağış ve Yardımlar ticari kazancın elde edilmesi ve faaliyetin devamını doğrudan etkileyecek bir kalemi olmadığından teorik olarak gider kalemi gibi değerlendirilme niteliğine sahip değildirler. Peki gider olmayan bir “ eksilmenin” mali tablolar bakımından etkisi nasıldır. Onu da şöyle anlatmaya çalışalım.

Yasa koyucu Bağış ve yardımları faaliyetin doğrudan bir unsuru olarak görmediğinden bu harcama kalemini gider tablosuna direkt etki olarak yorumlamamaktadır. Buna karşın özellik arz eden bir gider kalemi olduğunu 5520 sayılı KVK’ nın 10.maddesinin 1.Fıkrasından 5 bent halinde sıralamıştır. Yine aynı kanunun 35.maddesinde de “Diğer kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümler, kurumlar vergisi bakımından geçersizdir. Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümler, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na hüküm eklenmek veya bu kanunlarda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir” hükmü gereği; özel kanunlarında düzenlenmiş olan bağış ve yardımlarında indirim olarak kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmaması gerekmektedir. Ancak KVK’nın geçici 1. maddesinin 9. fıkrasında ise “Bu Kanun’un yürürlüğünden önce kurumlar vergisine ilişkin olarak başka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler bakımından 35. madde hükmü uygulanmaz” düzenlemesi yapılmıştır.

Demek oluyor ki; gerek 5520 sayılı KVK ile gerek diğer özel kanunlarda düzenlenmiş olsun bağış ve yardımların indirimine ilişkin özellik arz eden bazı durumlar söz konusudur. Bunları başlık altında şöyle sıralamak mümkündür;

- Bağış ve yardımlar kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mutlaka ayrıca gösterilmek zorundadır. Dönem içinde bilançoda herhangi bir gider kaleminde gösterilmişse de bu harcamaların kanunen kabul edilmeyen gider olarak ticari bilanço karına ilave edilmesi ve beyanname üzerinde ayrıca gösterilerek kurum kazancından indirim konusu yapılması gerekmektedir.

- Kurum Kazancıdan indirim mutlaka KVK 10.maddesinde belirtilen sıralama dahilinde yapılması bir başka özellikli durumdur.

- Yıllık Beyannamede ve Geçici Vergi Beyannamelerde de “ Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünün “ Diğer İndirimler” satırında gösterilecektir.

- Bağış ve Yardımlar sonraki yıllara devredilemezlik özelliğine sahiptirler. Zarar olması durumunda dönemin bağış ve yardımları sonraki yıllara devredilmeyecektir.

- Beyanname düzenlenirken ticari bilanço karı gelir tablosundan çekilecek ve beyanname alt satırındaki “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler” satırına ilave edilecektir. Daha sonra  “zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler ile geçmiş yıl zararları” olarak tenzil edilecektir. Bu işlemlerden sonra kalan tutar “bağış ve yardımların sırasıyla mahsup edileceği kazanç tutarı üst sınır” olmaktadır. Söz konusu üst sınırı aşan bağış ve yardımlar indirim konusu yapılamaz ve ertesi yıllara devredemez.

- Bağış ve yardımların ayni olarak yapılması durumunda; bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer belli değilse VUK’ nu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.

Eğer bir bağış yaptıysanız mutlaka bunu aşağıdaki gibi belge ve işlem düzenine uyarlamanızı tavsiye ederiz.

·   Bağış ve yardımlar mutlaka bir belgeye dayandırılmak zorundadırlar. İnceleme elemanları yapılan bağış ve yardımların içeriklerine ait belgenin kanaat verici olmalarına ısrarla dikkat çekmektedirler.

·         Bağış ve yardımların ayni yapılması durumunda yüklenilen kdv nin hesaplanarak kdv beyannamesinde “ ilave edilecek kdv “ satırına yazılarak beyan edilmesi ve bu tutarında indirim konusu yapılması için ilgili kaleme yazılması ve bağışın bir mütemmimi şeklinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

·         Bazı bağış ve yardımlar KVK’nın 10/1-c maddesindeki %5 sınırına tabi değildir. KVK’nın 10/1-ç ve d benlerine göre gerek bu kanunda sıralanmış olsun gerek bu kanunun geçici 1.maddesinin 9.fıkrasına göre %100 ü indirilecek bazı bağış ve yardımlarda bulunmaktadır. Örneğin; 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Kanunu 9.maddesi gibi.

 

Bağış ve Yardımların Muhasebeleştirilmesi

Nakit Olarak Yapılan Bağışlar;

Bağış ve yardımların nakdi olarak yapılması durumunda yapılması gereken muhasebe kaydı;.

------------------------------- / ---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri

                        102 Bankalar /100 Kasa

------------------------------- / ---------------------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------------- / ---------------------------------

 

İşletme Aktifinde Bulunan Ayni Mallardan Yapılan Bağışlar

İşletmenin aktifinde bulunan bir varlığın bağış ve yardıma konu olması durumunda yapılaması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekildedir.

 

------------------------------- / ---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri

                        153 Ticari Mallar

                        391 Hesaplanan KDV

------------------------------- / ---------------------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------------- / ---------------------------------

 

Meslektaşlarıma pratik bir faydası olmasını dileğimle.

 

31.10.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.