Celal Özcan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ozcancelal@mynet.com

Kasanın Kilidini Dikkatli Açın - Kar Payı Avansı Dağıtımı

6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun ikincil mevzuatı kapsamında yer alan Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 09.08.2012 tarihli 28379 nolu resmi gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

6102 sayılı Yeni TTK’nın 509, 565 ve 644.maddelerine istinaden yayımlanan tebliğ ile Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler kapsama alınmıştır.

A. Kar payı avansı dağıtımı yapılabilmesi için;

a) Genel kurulca karar alınması,

b) Üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması

gerekmektedir.

B. Şirket genel kurulunca alınacak kararın içeriğinde yer alması gereken ve genel uygulama açısından aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

1-Hesap dönemi sonunda, kar payı avansını karşılayacak tutarda kar oluşmaması durumunda;

a)   Net dönem karını aşan kar payı avanslarının varsa önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edilmesi,

b)   Serbest yedek akçelerin karşılayamaması durumunda ise fazla ödenmiş kar payı avanslarının yönetim organın ihtarı üzerine ortaklardan tarafından iade edilmesi

gerekmektedir.

2-Hesap dönemi sonunda zarar oluşmuşsa;

a)   Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçeler öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacak,

b)   Bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının tamamı yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edilecektir.

c)   Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarından dağıtılan kâr payı avansları indirilecektir.

d) İndirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edilmesi gerekecektir.

C.Genel Kurulca Alınacak Kararlarda Toplantı ve Karar Sayısı ile Mahsup Şartı

1-Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde;

Sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması gerekmektedir.

2-Limited şirketlerde;

Toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir.

3-Mahsup Şartı

Genel kurulca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilebilmesi için öncelikle hesap dönemi öncesinde ödenen kar payı avanslarının ait olduğu yılın net dönem karından mahsup edilmesi şarttır.

D. Dağıtılacak Kar Payı Avansı Tutarı

Oluşan ara dönem karından, kar payı avansı dağıtılabilmesi için sırasıyla;

a)   Geçmiş yıl zararlarının tamamı,

b)   Vergi ve mali karşılıklar

c)   Kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılacak yedek akçe karşılıkları

d)   Varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kara katılan diğer kimseler

için ödenecek tutarlar düşüldükten sonra kalan bakiyenin yarısı dağıtılabilecektir. İzleyen ara dönem veya dönemlerde de kar oluşması durumunda önceden ödenen kar payı avanslarının da indirilmesi gerekecektir.

E.Kar Payı Avansı Ödemelerinde Dikkat Edilecek Hususlar

a)Kar payı avansı ortaklara payları oranında ödenecektir.

b)İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenmeyecektir.

c)Eğer ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borcu varsa kar payı avansı dağıtımında öncelikle bu borç mahsup edilecektir.

F.Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen hususlara uymak durumundadır.

a)Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilecektir.

b) Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam edecektir.

c) Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenecektir.

G.Kar Payı Avansı İşlemlerinde Yönetim Organının Görevleri

Anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yönetici veya yöneticiler kar payı avans dağıtımı ile ilgili olarak sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getireceklerdir.

1. Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanacak ve bu raporda;

a) Ara dönem finansal tabloların dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığını,

b) Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının tebliğin 7.maddesine uygun olarak hesaplandığını,belirteceklerdir.

Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılacaktır.

2. Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınacaktır.

3. Kâr payı avansı tutarları tebliğin 8. maddesine uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenecektir.

Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvencenin alınması ve tebliğin 6. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kar ve zarar durumlarına göre fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilecektir.

H.Kar Payı Avansına İlişkin Geçiş Hükümleri

2012 yılına ilişkin hesap döneminde kâr payı avansı dağıtacak şirketler, avans tutarının hesaplanmasında 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre düzenlenen bilançoları esas alacak ve düzenlenecek raporda, kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem bilançosunun gerçeğe uygun olarak düzenlendiğini belirtileceklerdir.

İ. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından

Bilindiği üzere Danıştay 4.Daire Başkanlığının 18.10.2007 tarih ve 2007/2364 Esas No.lu kararı ile 03.04.2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 15.6.6 bölümü yani avans kar payı dağıtımının yürütmesi durdurulmuştu.

Avans kar payı dağıtımı ile ilgili hususlar daha sonra 6 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 20.maddesiyle aşağıdaki şekilde yeniden tanzim edilmiştir. Buna göre;

a) Kurumlar vergisi mükelleflerince avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır.

b) Kurum ortakları açısından elde etme, yıllık safi kazancın kesinleşip avansın dağıtılacak kardan mahsup edilerek nakden ve hesaben ödeneceği tarih olacaktır.

c) Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

d) Aşağıda belirtilen istisnai durumlar haricinde kâr payı avansı dağıtılması ile ilgili olarak transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır.

e) Kar payı avansı dağıtımına ilişkin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümlerinin uygulanması için,

·    Hesap dönemi itibarıyla zarar doğması,

·    Veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük çıkması gerekmektedir.

f) Aynı husus, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük olması halinde de geçerli olacaktır. Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde dağıtılabilecek avans kâr payı tutarlarından;

·    Devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hak edişleri arasındaki müspet farklar,

·    Kesinti suretiyle ödenen vergiler,

·    Varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler

düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplama yapmaları gerekmekte olup bu hesaplama için ayrıca bilanço düzenlemelerine gerek yoktur.

6102 sayılı TTK’nın yürürlüğe girmeden önce ortakların şirketten borçlanma konusunda ortaya koyduğu ağır ceza hükümlerinin eleştirilmesi bu hususa ilişkin maddelerde değişikliğe gidilmesine neden olmuştu. Netice de gerek ticari hayatın gerçekleri gerekse özel hayatın idamesi ve sürekliliği açısından şirket ortaklarının şirketten borçlandığı hepimizin bildiği bir gerçekti. Getirilen uygulama ile şirket ortaklarının oluşan ara dönem karından avans alması finansal tablolar ve dolayısıyla denetim açısından dürüst resim ilkesi gereği olması gereken bir husustu.

Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise şirketlerin bütçe ve karlılık analizlerini iyi yapmaları gereğidir. Şirketlerin bütçe, muhasebe ve finans birimlerince şirketin bulunduğu sektör, coğrafi şartlar, mevzuattaki değişiklikler, ekonomik ve sosyal gelişmeler vb. birçok kriteri bir araya getirerek kapsamlı bir çalışma yapmaları ve yıl sonunda oluşacak kar veya zarar durumunu gereceğe en yakın bir biçimde ortaya koymaları gerekmektedir. Aksi takdirde yıl sonunda oluşan karın avans tutarından düşük kalması veya zarar oluşması durumunda transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri ile karşı karşıya kalacaklarını ve alınan avansların iade edilmesi gerekeceğini bilmelidirler. Bu nedenle kasanın kilidi dikkatli açılmalı…

15.08.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.