Siyasi partilerin hesaplarının muhasebeleştirilmesinde, bazı özel hükümler ve durumlar vardır. Birçok kimse buna dikkat etmemekte, yanlış yorum ve uygulamalara yol açmaktadır.
2820 numaralı Siyasi Partiler Kanunu’nun 60. maddesine göre, partilerin genel merkez ve il/ilçe örgütlerince, bir gelir-gider defteri tutulacaktır. Bu gelir-gider defterinin İşletme Defteri ile Serbest Meslek Kazanç Defteri’nden bir farkı yoktur. Ancak, aynı yasanın 73.maddesinde “Siyasi partilerin hesapları bilanço esasına göre düzenlenir” denmekte ve yanlış algılama ve uygulama da bu maddenin dikkatli okunmamasından çıkmaktadır. Bu maddenin yukarıya aldığım cümlesindeki “düzenlenir” sözcüğü, çoğu parti yöneticisi tarafından “tutulur” gibi yorumlanmakta ve “gelir-gider defteri” yanında, bir de yevmiye ve defteri kebir gibi defterleri de tutulmaktadır.
Oysa yapılması gereken şey şudur: Gelir Gider Defteri tutulacak, dönem sonunda bu defterin gider ve gelir tarafları, banka ve kasadaki para mevcudu da dikkate alınarak denkleştirilecek (yani gelir-gider farkı kadar banka ve kasada para olacak). Sonra, gelir-gider defteri verileri ile yardımcı kayıtlardan alınacak verilerden yararlanılarak bir bilanço çıkarılacak.
Örnekleyelim:
Bu partinin dönem sonu Kasa Mevcudu 4.375,77, Banka Mevcudu da 2.059,60 olsun. Gelir Gider farkı da bu iki rakamın toplamı olacaktır. Siyasi Partiler Kanunu 60. maddesi, bir de Demirbaş Defteri tutulmasını hüküm altına almıştır. Bu defterden de demirbaş rakamını bilançoya aktaracağız. Sonra, sıra partinin varsa nakil vasıtaları ve binalarına, borçlarına, alacaklarına, elinde mevcut eşantiyon malzemesi stoklarına ve ödenecek vergi ve sigortalar gelecek.
Şöyle bir bilanço çıkarabiliriz, bu verilerin bir kısmını kullanarak:
AKTİF PASİF
Kasa 4.375,77 Personele Borçlar 50.575,00
Banka 2.059,60 Satıcılara Borçlar 42.527,20
Demirbaş 101.779,40 Ödenecek Vergi ve Sigorta 5.464,90
Gelir-Gider Farkı 6.435,37
Parti Varlığı 3.212,30
Toplam 108.214,77 Toplam 108.214,77
Bilançomuzdaki “parti mal varlığı”, sermaye ya da özsermaye anlamına gelmektedir.
Bundan sonraki aşama, parti gelir ve giderlerinin siyasi partiler kanunun 69 ve 70. maddesine uygun olarak gruplandırmak ve yukarıdaki bilgilerle birleştirerek bir gelir-gider cetveli çıkarmaktır.
Çıkaralım:
Gelirler:
Üye Giriş Aidatı 9.460,00
Yıllık Aidat 38.018,00
Bayrak, Flama, Rozet Satış Gelirleri 33.746,50
Faaliyet Gelirleri 10.185,00
Bağışlar 346,633,30
Yayın Gelirleri 3.432,00
Gelirler Toplamı 441.474,80
Borçlar ve Özvarlık 101.779,40
Personele Borçlar 50.575,00
Satıcılara Borçlar 42.527,20
Ödenecek Vergi ve Sigorta 5.464,90
Parti Varlığı 3.212,30
Genel Toplam 543.254,33
Giderler
Kırtasiye Giderleri 25.846,61
Taşıma Giderleri 21.332,44
Kira Giderleri 93.000,00
Personel Giderleri 12.209,05
Temsil ve Karşılama 5.066,29
Basın Yayın ve Tanıtım Giderleri 170.591,19
Bakım ve Onarım Giderleri 1.647,00
Isıtma, Aydınlatma ve Temizlik Giderleri 20.481,15
Seyahat Giderleri 10.974,46
Vergi, SSK, Noter 13.610,16
Haberleşme Gideri 50.482,57
Diğer Giderler 9.798,51
Giderler Toplamı 435.039,43
Mevcutlar 108.215,00
Demirbaş 101.779,63
Bankalar 4.375,77
Kasa 2.059,60
Genel Toplam 543.254,33
Siyasi partilerin denetimi, Anayasa Mahkemesi tarafından yapılmakta, yüksek mahkeme gerektiğinde Sayıştay’dan yardım almaktadır (Anayasa 69. Madde). 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74, 75, 76 ve 77. maddelerinde, bu bağlamda düzenleme ve hükümler mevcuttur.
Partiler her yıl Haziran ayı sonuna dek, kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Anayasa Mahkemesi’ne ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na vermek zorundadırlar. Bu kesin hesap cetvellerine, o hesap döneminde edinilen taşınmaz ve değeri 100 lirayı aşan taşınır malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların dökümü eklenecek, bu döküme bu varlıkların edinim tarihleri ve edinme şekilleri de yazılacaktır. (2820 sayılı yasa 74. madde). Anayasa Mahkemesi, Genel Merkez ve iller kesin hesaplarının konsolide edilmeden ayrı ayrı verilmesini istemektedir. Yeri gelmişken, şunu önemle belirtelim. İl, ilçe ve genel merkez, gelir-gider defterlerini ayrı ayrı tutarlar, yani genel merkezler il ve ilçelerin hesaplarını, her yıl Haziran ayında kesin hesap cetveli olarak alır, bunun dışında konsolide muhasebe tutmazlar. İllerin genel merkeze yollayacakları kesin hesap cetvellerine ilişkin de bir örnek verelim:
GELİRLER | |
Üye Giriş Aidatı | |
Üye Yıllık Aidatı | |
Bağışlar | |
Yardımlar | |
Faaliyet Gelirleri | |
Yayın Gelirleri | |
Malvarlığı Gelirleri | |
Faiz ve Nemalandırma Gelirleri | |
Demirbaş Satış Gelirleri | |
Diğer Gelirler | |
Geçen Yıldan Devreden Nakit (Kasa/Banka) | |
GELİRLER TOPLAMI | |
Yıl Sonundaki Borçlar | |
GENEL TOPLAM | |
|
|
GİDERLER | |
Personel Giderleri | |
Temsil ve Ağırlama Giderleri | |
Kırtasiye ve Büro Giderleri | |
Haberleşme Giderleri | |
Taşıma Giderleri | |
Seyahat Giderleri | |
Kira Giderleri | |
Bakım Onarım Giderleri | |
Isınma Aydınlatma ve Temizlik Giderleri | |
Vergi, Sigorta, Noter Giderleri | |
Demirbaş Giderleri | |
Teşkilata Yardım Giderleri | |
Bayrak, Rozet, Afiş Giderleri | |
Araştırma Geliştirme ve Eğitim Giderleri | |
Toplantı Giderleri | |
Seçim Giderleri | |
Çeşitli Genel Giderler | |
Geçen Yıldan Kalan Borç Ödemeleri | |
GİDERLER TOPLAMI | |
Gelecek Yıla Devreden Nakit (Kasa/Banka) | |
Yıl Sonundaki Alacaklar | |
GENEL TOPLAM | |
Ad Soyad, İmza |
25.10.2011
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.