Cazim Gürbüz
Yeminli Mali Müşavir
cazimgurbuz@yahoo.com

Siyasi Parti Muhasebesi

Siyasi partilerin hesaplarının muhasebeleştirilmesinde, bazı özel hükümler ve durumlar vardır. Birçok kimse buna dikkat etmemekte, yanlış yorum ve uygulamalara yol açmaktadır.

2820 numaralı Siyasi Partiler Kanunu’nun 60. maddesine göre, partilerin genel merkez ve il/ilçe örgütlerince, bir gelir-gider defteri tutulacaktır. Bu gelir-gider defterinin İşletme Defteri ile Serbest Meslek Kazanç Defteri’nden bir farkı yoktur. Ancak, aynı yasanın 73.maddesinde “Siyasi partilerin hesapları bilanço esasına göre düzenlenir” denmekte ve yanlış algılama ve uygulama da bu maddenin dikkatli okunmamasından çıkmaktadır. Bu maddenin yukarıya aldığım cümlesindeki “düzenlenir” sözcüğü, çoğu parti yöneticisi tarafından “tutulur” gibi yorumlanmakta ve “gelir-gider defteri” yanında, bir de yevmiye ve defteri kebir gibi defterleri de tutulmaktadır.

Oysa yapılması gereken şey şudur: Gelir Gider Defteri tutulacak, dönem sonunda bu defterin gider ve gelir tarafları, banka ve kasadaki para mevcudu da dikkate alınarak denkleştirilecek (yani gelir-gider farkı kadar banka ve kasada para olacak). Sonra, gelir-gider defteri verileri ile yardımcı kayıtlardan alınacak verilerden yararlanılarak bir bilanço çıkarılacak.

Örnekleyelim:

Bu partinin dönem sonu Kasa Mevcudu 4.375,77, Banka Mevcudu da 2.059,60 olsun. Gelir Gider farkı da bu iki rakamın toplamı olacaktır. Siyasi Partiler Kanunu 60. maddesi, bir de Demirbaş Defteri tutulmasını hüküm altına almıştır. Bu defterden de demirbaş rakamını bilançoya aktaracağız. Sonra, sıra partinin varsa nakil vasıtaları ve binalarına, borçlarına, alacaklarına, elinde mevcut eşantiyon malzemesi stoklarına ve ödenecek vergi ve sigortalar gelecek.

Şöyle bir bilanço çıkarabiliriz, bu verilerin bir kısmını kullanarak:

AKTİF                                                                PASİF

Kasa                            4.375,77                         Personele Borçlar                 50.575,00

Banka                          2.059,60                         Satıcılara Borçlar                 42.527,20

Demirbaş                  101.779,40                        Ödenecek Vergi ve Sigorta    5.464,90

                                                                         Gelir-Gider Farkı                    6.435,37

                                                                         Parti Varlığı                           3.212,30

Toplam                       108.214,77                      Toplam                                108.214,77

Bilançomuzdaki “parti mal varlığı”, sermaye ya da özsermaye anlamına gelmektedir.

Bundan sonraki aşama, parti gelir ve giderlerinin siyasi partiler kanunun 69 ve 70. maddesine uygun olarak gruplandırmak ve yukarıdaki bilgilerle birleştirerek bir gelir-gider cetveli çıkarmaktır.

Çıkaralım:

Gelirler:

Üye Giriş Aidatı                                            9.460,00

Yıllık Aidat                                                  38.018,00

Bayrak, Flama, Rozet Satış Gelirleri              33.746,50

Faaliyet Gelirleri                                           10.185,00

Bağışlar                                                      346,633,30

Yayın Gelirleri                                                 3.432,00

Gelirler Toplamı                                            441.474,80

Borçlar ve Özvarlık                                        101.779,40

Personele Borçlar                                           50.575,00

Satıcılara Borçlar                                            42.527,20

Ödenecek Vergi ve Sigorta                                5.464,90

Parti Varlığı                                                      3.212,30

Genel Toplam                                               543.254,33

 

Giderler

Kırtasiye Giderleri                                             25.846,61

Taşıma Giderleri                                               21.332,44

Kira Giderleri                                                    93.000,00

Personel Giderleri                                             12.209,05

Temsil ve Karşılama                                            5.066,29

Basın Yayın ve Tanıtım Giderleri                        170.591,19

Bakım ve Onarım Giderleri                                    1.647,00

Isıtma, Aydınlatma ve Temizlik Giderleri              20.481,15

Seyahat Giderleri                                              10.974,46

Vergi, SSK, Noter                                             13.610,16

Haberleşme Gideri                                             50.482,57

Diğer Giderler                                                      9.798,51

Giderler Toplamı                                               435.039,43

Mevcutlar                                                        108.215,00

Demirbaş                                                        101.779,63

Bankalar                                                            4.375,77

Kasa                                                                  2.059,60

Genel Toplam                                                      543.254,33

Siyasi partilerin denetimi, Anayasa Mahkemesi tarafından yapılmakta, yüksek mahkeme gerektiğinde Sayıştay’dan yardım almaktadır (Anayasa 69. Madde). 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74, 75, 76 ve 77. maddelerinde, bu bağlamda düzenleme ve hükümler mevcuttur.

Partiler her yıl Haziran ayı sonuna dek, kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Anayasa Mahkemesi’ne ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na vermek zorundadırlar. Bu kesin hesap cetvellerine, o hesap döneminde edinilen taşınmaz ve değeri 100 lirayı aşan taşınır malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların dökümü eklenecek, bu döküme bu varlıkların edinim tarihleri ve edinme şekilleri de yazılacaktır. (2820 sayılı yasa 74. madde). Anayasa Mahkemesi, Genel Merkez ve iller kesin hesaplarının konsolide edilmeden ayrı ayrı verilmesini istemektedir. Yeri gelmişken, şunu önemle belirtelim. İl, ilçe ve genel merkez, gelir-gider defterlerini ayrı ayrı tutarlar, yani genel merkezler il ve ilçelerin hesaplarını, her yıl Haziran ayında kesin hesap cetveli olarak alır, bunun dışında konsolide muhasebe tutmazlar. İllerin genel merkeze yollayacakları kesin hesap cetvellerine ilişkin de bir örnek verelim:

GELİRLER
Üye Giriş Aidatı
Üye Yıllık Aidatı
Bağışlar
Yardımlar
Faaliyet Gelirleri
Yayın Gelirleri
Malvarlığı Gelirleri
Faiz ve Nemalandırma Gelirleri
Demirbaş Satış Gelirleri
Diğer Gelirler
Geçen Yıldan Devreden Nakit (Kasa/Banka)
GELİRLER TOPLAMI
Yıl Sonundaki Borçlar
GENEL TOPLAM
GİDERLER
Personel Giderleri
Temsil ve Ağırlama Giderleri
Kırtasiye ve Büro Giderleri
Haberleşme Giderleri
Taşıma Giderleri
Seyahat Giderleri
Kira Giderleri
Bakım Onarım Giderleri
Isınma Aydınlatma ve Temizlik Giderleri
Vergi, Sigorta, Noter Giderleri
Demirbaş Giderleri
Teşkilata Yardım Giderleri
Bayrak, Rozet, Afiş Giderleri
Araştırma Geliştirme ve Eğitim Giderleri
Toplantı Giderleri
Seçim Giderleri
Çeşitli Genel Giderler
Geçen Yıldan Kalan Borç Ödemeleri
GİDERLER TOPLAMI
Gelecek Yıla Devreden Nakit (Kasa/Banka)
Yıl Sonundaki Alacaklar
GENEL TOPLAM
	Ad  Soyad, İmza

25.10.2011

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.