Cazim Gürbüz
Yeminli Mali Müşavir
cazimgurbuz@yahoo.com

Yakıt Alım ve Jurnal Defteri

Gemicilik işletmeleri ile ilgisi bulunmayan SM ve SMMM’lerin, adını ilk kez duydukları iki defterdir Yakıt Alım ve Jurnal Defterleri.

Bu yazımızda, bu iki defter hakkında bilgi verilecektir.

Yakıt Alım Defteri, 31.12.2003 tarih 25333 (3.M) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan 6 Nolu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile onaylatma ve tutulma mecburiyeti getirilen bir defterdir. Anılan tebliğin 1)Tanımlar başlıklı bölümünde, bu defter şöyle tanımlanmaktadır: “Kararname kapsamında deniz yakıtı kullanacak gemilerin teknik özelliklerini, almış oldukları ve alabilecekleri yakıtın cinsini ve azami miktarlarını gösteren, DTO (Deniz Ticaret Odası), Denizcilik Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı ilgili Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün onayını taşıyan “Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defteri”ni.”

Peki, bu tanımda, söz edilen “Kararname” ne kararnamesidir? Bu kararname,

Bakanlar Kurulu’nun 01.07.2003 tarih ve 2003/5868 sayılı kararının eki karardır. Bu Karar’ın 1. maddesi, Türk Uluslar arası Gemi Siciline, Milli Gemi Siciline kayıtlı, kabotaj hattında münhasıran yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine, miktarı her geminin teknik özelliklerine göre tespit edilmek  ve bu akaryakıtı kullanacak geminin jurnaline işlenmek kaydıyla verilecek akaryakıtın özel tüketim vergisi tutarı sıfıra indirileceğini öngörmektedir.

6 Nolu ÖTV Genel Tebliği’nin 2/c bölümünde, Yakıt Alım Defteri hakkında ayrıntılı malumat bulunmaktadır: “Kararname kapsamında deniz yakıtı talep edenler, her deniz aracına ait olmak üzere DTO veya liman başkanlığı tarafından verilen ve DTO, liman başkanlığı ile ilgili vergi dairesince onaylanmış olan yakıt alım defteri kullanmak zorundadırlar. Yakıt Alım Defteri her yıl başında yenilenecektir. Ancak deniz aracına ilişkin DEB’in (Denize Elverişlilik Belgesi) veya balıkçılara ait avlanma ruhsatının geçerlilik sürelerinin dolması halinde, söz konusu belgelerin yeniden düzenlenmesi ve bu belgelerin asıllarının görülmesi şartıyla, belgelerin geçerlilik tarihine bağlı olarak yakıt alım defterinin Müsteşarlık tarafından vize olunması gerekmektedir. Söz konusu bu vizenin geçerlilik tarihi yıl başını aşmayacaktır. Deniz yakıtı alacak olan balıkçı gemileri (5590 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin h fıkrasında sayılan ‘balıkçılıkla ilgili gemi işleten firmalar’ hariç) ile Genel ve Katma Bütçeli İdareler, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve sermayesinin %51’i veya daha fazlası bunlara ait olan kuruluşlar ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış olup hisselerinin yarısından fazlası kamuya ait olan kuruluşların sahip olduğu deniz araçlarının kullanacağı yakıt alım defterinde, DTO’nun onay şartı aranmayacaktır.

Yakıt Alım Defteri; deniz aracına ait genel bilgilerle ana ve  yardımcı makinelerin ayrı ayrı makine gücü (Bhp/Kw), kullanabilecekleri yakıt cinsi, bir defada ve bir yılda alabilecekleri azami deniz yakıtı miktarları, ana ve yardımcı makinelerine ait yakıt tank kapasiteleri, günlük, üç aylık, yıllık azami sarf kapasiteleri, personel sayısı, DEB veya Avlanma Ruhsatının geçerlilik süresi ve numarası bilgilerini içerir. Yakıt Alım Defteri sıra ve seri numarası dahilinde teselsül ettirilir ve Müsteşarlıkça her deftere ayrı bir numara verilir.

Tadilat veya onarım gibi amaçlarla deniz aracının karaya çıkarılmasında ve/veya tadilat ve onarım işlemine başlanılmasından önce, yakıt alım defteri deniz aracının tadilat veya onarımının yapılacağı liman başkanlığına teslim edilir. Tadilat yapılan deniz araçlarının yakıt tanklarında ve makinelerinde gerçekleştirilen değişikliklere ilişkin olarak, Müsteşarlık Gemi Sörvey Kurulu uzmanlarınca ilgili mevzuat çerçevesinde gerekli kontroller yapılarak yeni belgeler düzenlenir ve bu yeni belgelere bağlı olarak deniz aracına ait yakıt alım defterinin değişiklikler ve tespitler sayfası, liman başkanlığı ve vergi dairesi müdürlüğü tarafından onaylanır.

İlgili kurumlar veya Türk Mahkemeleri tarafından seferden men edilen deniz araçlarının yakıt alım defterlerine, seferden men kararını uygulayan liman başkanlığı tarafından, seferden men kararı kalkana kadar el konulur.

Kararnamenin uygulama usul ve esaslarına yönelik olarak, Bakanlık tarafından yayımlanan Tebliğlerde belirlenmiş usul ve esaslara uyulmaması hali ile 4.1.1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 344’üncü maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektiren haller ile 359 uncu maddesinde sayılan hallere temas eden bir amme alacağının salınması için gerekli muamelelere başlanmış olması halinde, vergi daireleri ya da vergi incelenmesine yetkili memurlar, deniz aracının deniz yakıtı alma hakkını geçici olarak durdurabilir ve yakıt alım defterine el koyabilir.

213 sayılı VUK’nun mükerrer 257’inci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, yakıt alım defteri kayıt, muhafaza ve ibraz yönünden anılan kanun hükümleri kapsamına alınmıştır.”

Deniz yakıtı kullanıcısı, teslim aldığı deniz yakıtını, yakıt alım defteri yanında, deniz aracının jurnaline de işletmek zorundadır. Yakıt alım defterinde belirlenmiş olan azami yakıt tutarlarını üzerinde deniz yakıtı alınamaz ve her yakıt alımında, yakıt alım defterinin alıcı için ayrılmış kısımları doldurularak, kararname kapsamında deniz yakıtı teslim etmeye yetkili olan firma ve liman başkanlığı tarafından imzalanır.

20.04.2006 tarihinde yayımlanan 10 Seri Nolu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği, Yakıt  Alım Defteri ile ilgili olarak yeni düzenlemeler getirmiştir:                         

”6 SERİ NO.LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİNDE AŞAĞIDAKİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR

6 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğinin(3) “Usul ve Esaslara İlişkin Sorumluluk” başlıklı 5 inci bölümünde yer alan “b) YMM Raporlarının Süresinde Verilmemesi” alt bölümünden sonra gelmek üzere aşağıdaki “c) Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin Zayi Olması” alt bölümü eklenmiş ve “c) Diğer Hususlar” alt bölümünün başlığı “d) Diğer Hususlar” olarak değiştirilmiştir.

“c) Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin Zayi Olması Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin zayi olması halinde kullanıcı, Türkiye genelinde yayımlanan ulusal bir gazeteye verdiği ilanla birlikte defterin zayi olduğu günü takip eden 15 gün içerisinde yakıt alım defterini onaylayan liman başkanlığına başvuracaktır. Bu başvuru üzerine liman başkanlığı, deniz aracının kullanıcısına ve zayi olan yakıt alım defterine ait bilgileri doğrudan veya Müsteşarlık aracılığıyla diğer liman başkanlıklarına, defterin onaylatıldığı vergi dairesine ve dağıtıcı firmalara aynı işgünü içerisinde bildirecektir. Bu bildirim üzerine, yakıt alım defteri zayi olan deniz aracı ile ilgili olarak deniz yakıtı kullanıcısı vergi dairesi tarafından vergi incelemesine sevk edilecektir. Söz konusu deniz aracı için yeni yakıt alım defteri talep edilmesi halinde, kullanıcı adına düzenlenecek olan vergi inceleme raporunda tarhiyat öngörülmediği veya tarhiyat öngörülmüş ise bu tarhiyatla ilgili ödemelerin yapıldığına dair vergi dairesinden alınacak bir yazının ilgili liman başkanlığına ibrazı kaydıyla yeni yakıt alım defteri düzenlenebilecektir.

Ancak kullanıcının, zayi olan yakıt alım defterinde belirlenmiş olan bir yılda satın alabileceği azami yakıt miktarına (mt) ilişkin olarak, söz konusu defterin zayi olduğunun ilgili vergi dairesine bildirildiği tarihte yürürlükte olan ÖTV ve bunun üzerinden hesaplanan KDV tutarları toplamı kadar, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun(4) 10 uncu maddesinde (5 numaralı fıkrası hariç) sayılan teminatlardan herhangi birini vergi dairesine verdiğini bir yazı ile belgelemesi halinde, kullanıcı hakkında yapılacak vergi incelemesinin sonuçlanması beklenilmeksizin yeni yakıt alım defteri düzenlenebilmesi de mümkündür. Kullanıcı adına düzenlenen vergi inceleme raporunun vergi dairesine intikali ve bu rapor uyarınca tarhiyat yapılmış ise tarhiyatla ilgili ödemelerin yapılmış olması halinde, verilen teminat çözülecektir. Öte yandan yakıt alım defterinin zayi olduğunun yukarıda belirtilen 15 günlük süre içerisinde liman başkanlığına bildirilmemesi halinde, kullanıcılar, teminat vermiş olsalar dahi haklarında yapılacak olan vergi incelemesi sonuçlanmaksızın yeni yakıt alım defteri talebinde bulunamayacaklardır.”

Jurnal Defteri ise 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 980’inci maddesiyle tutulması zorunlu hale getirilen bir defterdir. Buna Gemi Jurnali de denmektedir. Bu deftere her yolculukta yük veya safranın yüklenmesi başlandığı andan itibaren geçecek belli başlı olaylar yazılmaktadır. Gemi Jurnali, kaptanın nezareti altında ikinci kaptan tarafından ve bunun mazereti halinde bizzat kaptan tarafından yahut nezareti altında olmak koşuluyla münasip bir gemi adamı tarafından tutulmaktadır. Bir liman içinde yolculuk eden küçük gemiler jurnal tutmazlar.

 

08.08.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.