Can Doyranlı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ipmmcons@gmail.com

İş Çıkış Kodlarının Değişmesinin Artıları ve Eksilerine Özet Bakış

08.04.2021 tarihinde bildirimi yapılan ve 2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik yapılması ile “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni  ile  fesih” maddesi kaldırarak fesih kodlarına 41 nolu kod’dan sonra 9 yeni fesih kod tanımlaması yapılarak yerinde bir uygulama yapılmıştır.

2020 yılında Covid-19 pandemisinin hayatın rutin akışını değiştirmesi ile birlikte ekonomik anlamda zorlanan firmalar, küçülmeye gitmeye başlayarak personel maliyetlerini azaltmak istemektedirler. Firmaların bu yönde adım atmasını engellemek adına atılan hükümet tarafından atılan ilk adım fesih yasağı getirmek ve kısa çalışma ödeneklerini devreye sokmak oldu. Fakat Kobi(Küçük ve Orta İşletmeler) dediğimiz işletmelerin pek çoğu pandemi koşullarına çok kötü yakalandığından personel maliyetlerini azaltmak adına işten çıkış işlemlerini tek bir koddan yapmak zorunda kalmaktaydılar. Bu kod ise personelin sicilini yaralayan 29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni  ile  fesih” kodu idi. Çalışan personel firma anlaşma ile ayrılsa bile mecburen bu koddan çıkış yapılmak zorunda idi. İşveren ve İşçiler açısından sadece aşağıdaki nedenlerde çıkış yasağı uygulanmamaktadır:

Emekli işçiler ve emekliliğine uzun zaman olan diğer işçiler bu süreçte işveren tarafından sadece aşağıdaki sebeplerden dolayı işten çıkış işlemi yapılabiliyor.

İşveren tarafından işten çıkartılma sebepleri;

• Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sonra Ermesi (Sürenin Bitmesi),
• İş Yerinin kapatılması,
• İşin bitmesi (işin tamamlanması)
• Ahlaka aykırı davranışlar veya ceza ödeyerek işçi çıkarma, dışında işten çıkarılamıyor.

İşçiler tarafından işten çıkış nedenleri ise;

• Belirsiz Süreli İş Sözleşmesine sahip işçinin istifa etmesi,
• Deneme süresinde (2) iki ay işçinin istifa etmesi,
• 15 Yıl Sigorta ve 3600 gün ile emekli olmak isteyen işçinin istifası
• Malulen, İş Kazası v.b. nedenle işçinin sözleşmesini fesh etmesi, düşmesi,
• İşçinin Askere gitmesi
• İşçinin evlenmesi,

Yukarıdaki sebepler dışında işveren personeli 29 nolu kod ile işten çıkarmak zorundaydı. Bu konuda idare reel sektörde yaşanan sorunları ve gelen şikayetleri iyi analiz ederek bu konuya çözüm odaklı bir yaklaşım sergilemiş ve 2013/11 sayılı Genelgede değişikliğe giderek 29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni  ile  fesih” kodu kaldırarak aşağıdaki kodları işleme almıştır. Bu kodlar;

42	İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a
43	İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b
44	İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c
45	İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d
46	İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e
47	İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f
48	İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g
49	İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h
50	İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.	4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı

Bu kodlar ile şuan yaşadığımız reel sektörde işten çıkış yasağı ile ilgili sorunların bir çoğunu çözmüş oluyoruz. Yeterli mi aslında değil. Burada anlaşmalı(ikale) işten çıkışlar ile ilgilide detaylı ve kapsamlı çalışma yapılarak kanuni zemine oturtulması yine yerinde bir uygulama olacaktır. İşçi tarafında bu kodlardan herhangi birinden işten çıkışının yapılması bir nevi kurunun yanında yaşında yanmasının önüne geçecektir.

Faydalı olması dileğiyle,

09.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.