Çağlar Karnıyarık
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
ckarniyarik@gmail.com

ÖTV Hesaplamasında Adalet-Sizlik

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun;

- (1/1-b) maddesinde, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabının bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV'ye tabi olduğu,

- (2/1-b) maddesinde, ilk iktisabın; (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye'de kayıt ve tescil edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithalini, motorlu araç ticareti yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesini ifade ettiği,

- (3/a) maddesinde, mal teslimi veya ilk iktisap hallerinde vergiyi doğuran olayın malın teslimi veya ilk iktisabında meydana geldiği,

- (11/3) maddesinde, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallar için verginin matrahının; bunların ilk iktisabında hesaplanacak ÖTV hariç, KDV matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül etmekte olduğu,

- (12/1) maddesinde, özel tüketim vergisinin, bu Kanuna ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda alınacağı, (II) sayılı listedeki mallardan alınacak verginin, mükellefin bu malı alış bedeli ile her hâlükârda bu malların imalatçısının satış bedeli veya ithalatta hesaplanan katma değer vergisi matrahı üzerinden malın tabi olduğu orana göre hesaplanan vergi tutarından az olamayacağı, verginin, mükellefin alış bedeli üzerinden hesaplandığı durumlarda, malı teslim tarihine kadar bu malı mükellefe teslim eden tarafından yüzde 10'a kadar yapılan indirimlerin alış bedelinden de indirilebileceği, ancak bu indirimler sonrası kalan tutarın, malın imalatçısının satış bedelinden veya ithalatta hesaplanan katma değer vergisi matrahından düşük olamayacağı hükme bağlanmıştır.

Ayrıca  Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde; Teslimi veya ilk iktisabı yapılan taşıta ilişkin satış anında veya daha sonraki bir tarihte ortaya çıkan vade farkı, fiyat farkı, faiz vb. gelirler ile ÖTV mükellefleri tarafından yapılan ve taşıtın teslimi veya ilk iktisabında alıcıdan ayrıca alınan aksesuar, boya koruma, kuaför, ek garanti ve benzeri teslim ve hizmetlere ilişkin bedellerin ÖTV matrahına dâhil olduğu belirtilmiştir.

Buna göre, ilk iktisap kapsamında teslimi yapılan araçlara ait ÖTV matrahı, teslim edilen araç karşılığında her ne nam adı altında olursa olsun müşteriden alınan bedellerin toplamıdır.

Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen görüşlerde de satışı yapılan araçlara eklenen ve aracın değerini arttırıcı nitelikteki opsiyonel aksesuarların (otomatik ayna, çelik jant, metalik boya vb.) araç satışına ilişkin faturaya dahil edilmesi ve bu aksesuarlara ait tutarların ÖTV matrahına dahil edilmesi gerekmekte olduğu belirtilmektedir.

5 Kasım 2016 tarihli ve 29899 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/9542 sayılı BKK ile otomobillere uygulanan ÖTV oranları 25/11/2016 tarihi itibariyle geçerli olmak üzere değiştirilmiş Binek otomobilde özel tüketim vergisi (ÖTV) oranlarında motor silindir hacminin yanı sıra fiyat kriteri de devreye alınıp ÖTV oranlarının belirlenmesinde motor silindir hacminin yanı sıra aracın matrahı da belirleyici hale gelmiştir. 

En son 30 Ağustos 2020 tarihli ve 31229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2912 sayılı Cumhurbaşkanı Kararları ile binek otomobillerinde uygulanan ÖTV oranı ve oran belirlemesine ilişkin matrah tutarları artırılmıştır.

1600 CC ALTI ELEKTRİKLİ OLMAYAN ARAÇLAR İÇİN;

ÖTV matrahı 70.000.-TL’ye kadar olan araçlarda matrah 85.000.-TL’ye çıkmış,  ÖTV oranı % 45 olarak korunmuştur.

ÖTV matrahı 70.000.-TL’yi aşıp -120.000.-TL’ye kadar olan araçlarda matrah; 85.000.-TL’yi aşıp -130.000.-TL’ye kadar şeklinde değiştirilmiş olup ÖTV oranı % 50 olarak korunmuştur.

ÖTV matrahı 120.000.-TL ve üzerinde olan araçlarda matrah 130.000.-TL ve üzerinde olan araçlar şeklinde değiştirilmiş olup ÖTV oranı % 60 dan %80’a çıkarılmıştır.

1600-2000 CC ARASI ELEKTRİKLİ  ARAÇLAR İÇİN;

1600-2000 cc arası elektrikli  araçlar için matrahta herhangi bir değişiklik yapılmamış sadece ÖTV oranları değişmiştir.

ÖTV matrahı 85.000.-TL’ye kadar olan araçlarda matrah değişmemiş,  ÖTV oranı % 45 olarak korunmuştur.

ÖTV matrahı 85.000.-TL’yi aşıp -135.000.-TL’ye kadar olan araçlarda matrah değişmemiş ÖTV oranı % 50 olarak korunmuştur.

ÖTV matrahı 135.000.-TL ve üzerinde olan araçlarda matrah değişmemiş ÖTV oranı % 60 dan %80’a çıkarılmıştır.

1600-2000 CC ARASI ELEKTRİKLİ OLMAYAN ARAÇLAR İÇİN;

1600-2000 cc arası elektrikli olmayan araçlar için matrahta herhangi bir değişiklik yapılmamış sadece ÖTV oranları değişmiştir.

ÖTV matrahı 170.000 TL’yi aşmayan araçlar için ÖTV oranı %100’den %130’a

ÖTV matrahı 170.000 TL’yi aşanlar için ÖTV oranı %110’dan %150’ye yükseltilmiştir.

2000 CC’Yİ GEÇEN ELEKTRİKLİ  ARAÇLAR İÇİN;

2000 cm3 üzerinde elektrikli olan araçlar için matrahta herhangi bir değişiklik yapılmamış sadece ÖTV oranları değişmiştir.

ÖTV matrahı 170.000 TL’yi aşmayan araçlar için ÖTV oranı %100’den %130’a

ÖTV matrahı 170.000 TL’yi aşanlar için ÖTV oranı %110’dan %150’ye yükseltilmiştir.

2000 CC’Yİ GEÇEN ELEKTRİKLİ OLMAYAN ARAÇLAR İÇİN;

2000  cc’yi geçen araçların tamamında herhangi bir matrah kıstası olmaksızın oran %160’tan %220’ye yükseltilmiştir.

Yukarıda da özetlendiği şekilde Binek otomobillerin alımında ödenecek ÖTV’nin belirlenmesinde otomobilin satış bedeli yani matrah büyük önem arz etmektedir. Aracın değerini arttırıcı nitelikteki aracın ilk iktisabından sonra da araca monte edilebilecek opsiyonel aksesuarların (otomatik ayna, çelik jant.) ÖTV matrahına dahil edilmesi ödenmesi gereken ÖTV tutarını ve buna bağlı hesaplanacak KDV tutarını arttıracaktır. 

2016/9542 sayılı BKK ile Binek otomobilde özel tüketim vergisi (ÖTV) oranlarının belirlenmesinde motor silindir hacminin yanı sıra aracın matrahı da belirleyici hale gelmiş olması nedeniyle aracın ilk iktisabından sonra da araca monte edilebilecek aksesuarların ÖTV matrahına dahil edilmesi çok daha büyük önem arz etmektedir.

Durumu bir örnek yardımıyla açıklayacak olursak;

1600 cc elektrikli olmayan bir aracın aksesuarsız fiyatı yani ÖTV matrahı 170.000 TL olması durumunda hesaplanması gereken ÖTV tutarı (%130 ÖTV) 221.000.-TL, hesaplanması gereken KDV (%18) ise 39.780.-TL olacaktır.

Ancak aynı araca aracın ilk iktisabından sonra da monte edilebilecek değeri 1.000.-TL olan bir aksesuar monte edilmiş olması durumunda aracın aksesuarlı fiyatı yani ÖTV matrahı 171.000 TL olması durumumda hesaplanması gereken ÖTV tutarı (%150 ÖTV) 256.500.-TL , hesaplanması gereken KDV (%18) ise 46.170.-TL olacaktır

Görüldüğü üzere aracın ilk iktisabından sonra da monte edilebilecek değeri 1000.-TL olan bir aksesuar için mükellefler 35.500.-TL ÖTV, 6.390.-TL KDV olmak üzere toplamda 41.890.-TL vergi yükünü üstlenmek durumunda kalacaklardır.

1600 cc			FARK
FİYAT	170.000	170.000
AKSESUAR	YOK	1.000
ÖTV MATRAHI	170.000	171.000
ÖTV (%130-150)	221.000	256.500	35.500
KDV (%18)	39.780	46.170	6.390
TOPLAM VERGİ	260.780	302.670	41.890

 

 

 

 

 

1982 Anayasasında madde 73’e göre; “Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.”

Binek otomobilde özel tüketim vergisi (ÖTV) oranlarının belirlenmesi aşamasında aracın matrahına dahil olan unsurlar içerisinden aracın ilk iktisabından sonra da monte edilebilecek aksesuar bedellerinin ÖTV matrahına dahil edilmemesi yönünde bir düzenlemenin yapılması yerinde olacaktır ayrıca Gelir Vergisi Kanunu'nun 103’üncü maddesine göre, gelir vergisine tabi gelirlerin hesaplanmasında kademeli bir hesaplama mevcuttur buradaki hesaplama şekline benzer bir hesaplama yönteminin ÖTV matrahının belirlenmesi aşamasında da hayata geçirilmesi Anayasanın amir hükmü gereği vergi yükünün adaletli dağıtılmasını temin etmek açısından büyük önem arz etmektedir.

09.09.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.