Çağlar Aydemir
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmmcaglaraydemir@gmail.com

İthalat İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesi

İthalat işlemlerinde muhasebe kayıtlarına değinmeden önce kısaca ithalat süreçleri hakkında bilgi paylaşarak başlamak isterim.

İthalat, en basit tanımı ile herhangi bir eşyanın başka bir ülkeden satın alınarak bulunduğumuz ülke sınırları içerisine getirilmesi olarak ifade edebiliriz.

İthalatın birden fazla türleri mevcuttur. Bu türler yöntem ve ödeme şekillerine göre türlere ayrılmaktadır. Burada öne çıkan husus satın alacağımız ürünün şartlarını çok iyi analiz etmemiz gerekmektedir. Bilmemiz gereken durumlar arasında ithal edilecek ürüne ait ne tür vergi ödemesi yapacağız? Satın alınacak ürünün vergi muafiyeti mevcut mu ? İthalat anlaşması yapılan ülke ile kendi ülkemiz arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları var mı ? gibi bir takım soruları sorarak isabetli kararlar ile ithalat işlemlerimize yön verebiliriz. İthalat türlerinin birden fazla olduğundan bahsetmiştim.

Peki nedir bu türler ;

• Herhangi bir özellik arz etmeyen ithalat

Var olan mevzuatlar ile gerçekleştirilen en sade ithalat türüdür. Herhangi bir koşula bağlılığı yoktur. Kısacası Vergi numarası ve TC kimlik numarası olması yeterli görülen ithalat türüdür.

• İzne Bağlı İthalat

Ticaret Bakanlığı tarafından ithal edilecek bazı ürünlere sınırlamalar getirmekler birlikte bazı ürünler izne bağlı olarak yapılmaktadır. İzne bağlı ithalatlar ise kendi arasında iki gurupta işlem görmektedir. Bunlarda birincisi geçici izinle yapılan ithalat süreci örneğin; ülkede üretimi sağlanamayan parçalar yurt dışına ihracatı gerçekleştirilip yurtdışında bu ürünlerin gerekli üretim aşamasından geçtikten sonra yurda geri getirilmesi kanalıdır. İkinci olarak ise ön izne bağlı eşyaların dışarıdan alınması ile yürütülen ithalat türüdür. Bunlara örnek verecek olunursa kimyevi maddeler ön izne tabidir.

• Bedelsiz İthalat

Bu ithalat türünde hiçbir şekilde ticari kazanç amacı gütmeyen ithalat türüdür. Bu türde herhangi bir vergiye tabi değildir.

• Teşvikli İthalat

Üreticiye vergisel açıdan avantaj sağlayan ihracat türü olarak teşvikli ithalat birçok üretim firmaları için tercih edilen türdür. İlgili türde genellikle iki tür seçenek kullanılmaktadır; Yatırım Teşvik sistemi veya dahilde işleme rejimi kapsamında işlemler yapılmaktadır. Örnek vermek gerekirse makine üreten bir firmanın kullanacağı parçalarının bazılarının ülke sınırları içerisinde olmaması nedeni ile dış ülkelerden temin edilmesi neticesinde bu kapsamda uygulandığı takdirde ithal edilen parça veya ürünlerin vergiden muaf olarak gerçekleştirilmesi sağlanmaktadır.

İthalat türlerini sade bir şekilde anlatmaya çalıştık, şimdi ise ödeme yöntemlerine geçelim ;

Ödeme yöntemi ödemenin nasıl yapılacağı taraflar arasında belirlenmektedir.

• Akreditifli ithalat ödeme yöntemi

Akreditifli ithalat ödeme yöntemi, akreditif şartlı bir banka kredisidir. İthalat yapacak kişinin garanti olarak tahsilatını yapılacağını güvenini vermektedir. Bu durum satıcı ve alıcı tarafından riski minimize etmeyi güdmektedir.

• Mal karşılığı İthalat

Diğer bir değişle açık hesap olarak da bilinmektedir. İthalat ödeme çeşitlerinde alıcının gümrük işleminden sonra malın bedelini ödediği yöntemdir. Alıcı için herhangi bir risk barındırmayıp avantajlı bir haldedir fakat ihracatçı için riskli bir ithalat işlemidir.

• Vesaik Mukabili (Tahsil) Ödeme

Bu ödeme süreci satıcı tarafından oldukça avantajlı olabilmektedir. Örneğin; alıcı ürünlere ait gereken tahsilatı yapmadığı takdirde hem ürünlere ait belgeleri alamıyor ve bu belgeler olmaksızın gümrükten ürünlerinin kendi uhtesine kesinlikle alamamaktadır. Bu süreç ile gümrük kısmında ürüne ait gecikme,ardiye,gözetim vb. durumlara maruz kalabilmektedir. Kısaca süreç şu şekilde sağlıklı olarak işlemektedir. Satıcı ürünlere ait belgeleri kendi bankası aracılığı ile ürünü alan alıcının bankasına gönderir, alıcı ödemesini yapar ve belgeleri aldıktan sonra ürünlerini teslim alır.

• Peşin Ödeme

Alıcı, malların yüklemesi gerçekleşmeden veya yükleme evraklarını teslim almadan malın bedelini ödeme anlamına gelmektedir. Bu durumda kesinlikle karşı firmaya güvenin olması barizdir. Alıcı tarafından oldukça riskli bir ödeme yöntemidir.

• Kabul Kredili Ödeme

İthalatın poliçe veya bono karşılığında vadeli olarak gerçekleşmesini sağlayan ödeme şekli olarak işlem görmektedir.

İlk etapta gelen ürünün stoklarımıza kayıtlarının yapılması adına ilgili bobinlere ait delivery note

Yani Türkçe karşılığı irsaliye ile stok kayıtlarımıza alınarak işlemlere başlanılmalıdır. Stoklarımıza almış olduğumuz ürünlere ait çalışmış olduğumuz gümrük müşavirliği tarafından hazırlanan dosyanın teslim edilmesi ile muhasebe kayıt sürecine başlayabiliriz.

Hazırlanan İthalat dosyası içerisinde muhasebe kayıtlarına alınacak genellikle yer alan gider kalemlerimiz ;

• Gümrük giriş beyannamesi,
• Gümrük müşavirliğine ait hizmet faturası,
• Varsa Ardiye hizmet bedeli
• Varsa Terminal hizmet bedeli
• Varsa gözetim, kabul, elleçleme vb. hizmet bedelleri,
• Ödenen gümrük vergileri,
• Varsa ürüne ait sigorta poliçe evrakı.

Ürüne ait dosyanın tarafımıza teslimi sonrasında yapılması gereken muhasebe kayıtları şu şekilde uygulamaya alabiliriz ( burada ödeme yöntemi Vesaik Mukabili (Tahsil) Ödeme yöntemine göre ilerleyeceğiz.

Örneğimizde Çınar Ambalaj firması imalat yapan firma olarak değerlendirerek ithal ürünü hammadde niteliğinde üretimde kullanarak imal edeceği ürün olarak yevmiye kayıtlarımızı yapalım;

* Çınar Ambalaj A.Ş. Almaya’da ki Asil Pacing Paper LLC firmasından ithal olarak kağıt bobin sipariş etmiştir.

* Çınar Ambalaj A.Ş ithal edeceği mal bedeli için 20.000 EURO’yu Almaya’da ki World LLC firmasına 30.09.2024 tarihinde transfer etmiştir. (1 EURO = 40 TL)

* Çınar Ambalaj A.Ş 10.000.-TL tutarındaki banka masrafları 01.10.2024 tarihinde Ziraat Bankası hesabından ödenmiştir.

* Çınar Ambalaj A.Ş 10.10.2024 tarihinde 2.500.- TL tutarında SİGORTA poliçesi bedeli hesaplara kredili olarak kaydedilmiştir.

* Çınar Ambalaj A.Ş 01.11.2024 tarihinde 2.000,00 TL + 400-TL KDV nin Hızlı Nakliyat Şirketine navlun bedelini kredili olarak kaydetmiştir.

* 01.11.2024 tarihinde Çınar Ambalaj A.Ş 10.000.-TL + 2.000.-TL KDV’lik gümrükleme giderini çalışmış olduğu gümrük firmasına kredili olarak kaydetmiştir.

* Almanya’dan ithal edilen ticari malın vesaikleri Çınar Ambalaj A.Ş’ye ulaşmıştır.

Yevmiye Kayıtları ;

Not : Ticari mahiyette ürün/mal alımı gerçekleşiyorsa şayet 150-İlk Madde Malzeme Hesabı yerine 153-Ticari Mallar hesabına borç kaydedilerek 159-Verilen sipariş avansları hesabının devri yapılarak kullanılmalıdır.

03.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.