Çağlar Aydemir
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmmcaglaraydemir@gmail.com

İhraç Kayıtlı Satış İşlemlerinde Uygulanması ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Katma değer vergisi kanununda yer alan İhraç kayıtlı satış istisnası 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c Maddesince düzenlenmiştir.

İmalatçı firma tarafından üretilen ürününün Türkiye sınırları içerisinde bulunan satın aldığı ürünlerin ihracatını gerçekleştirecek firmaya KDV tahsili yapılmadan teslim edilen ürünleri kapsamaktadır. Bu kapsamda imalatçı firma KDV tutarını, ilgili ürünler ihracat müşterisi tarafından yurtdışı çıkış işlemleri tamamlandığında ve kanunun belirlemiş olduğu şartları yerine getirildiğinde katma değer vergisi talep edilebilmektedir.  İlgili şartlar imalatçı ve ihracatçının uygulaması gereken kurallar şu şekildedir;

• İmalatçı tarafından düzenlenen İhraç kayıtlı satış faturasında not olarak ‘’3065 Sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir.’’ İfadesi yer almak zorundadır. İlgili faturanın tipi İhraç kayıtlı olarak belirtilmeli ve faturada muhakkak KDV oranı olmalıdır. İhraç kayıtlı satış faturasında faturanın içeriğinde kur bilgisi yer alacak şekilde döviz cinsi olarak da düzenlenebilir.

• İhracatçı tarafından uygulanması gerekenler ise Gümrük Çıkış Beyanında imalatçı firmaya ait bilgilerin yer alması, gümrük çıkış beyanında veya ekinde imalatçı firmadan alınan ürünlere yönelik adet ve ürün isimleri ile birlikte gümrük tarife kodu belirtilmelidir. Kısaca gümrük çıkış beyanında, imalatçı tarafından düzenlenen İhraç kayıtlı satış faturasında yer alan bilgileri içermelidir. Ürünlere yönelik çıkış işleminin yasal süresi olan 3 ay içerisinde ihracatının gerçekleştiğini gösteren taahhütname ihracatçı tarafından hazırlanarak kaşe imza yapılarak imalatçı firmaya aslı teslim edilmelidir. Bu kuralların eksik olması durumunda imalatçı tarafından KDV iade işlemleri yapılamayacağı gibi yasal süre içerisinde çıkış işlemleri yapılmadığı durumlarda ise tecil terkin kapsamında katma değer vergisinin gecikme zammı ve cezai uygulaması olacağından imalatçı açısından dezavantaj olarak bilinmelidir.

İhracatçı tarafından ihracat kayıtlı ürünlere ait gümrük işlemleri tamamlanmasından sonra ve intaç tarihininde kesinleşmesi ile birlikte artık ilgili ürünlere yönelik vergi dairesi başkanlığına hitaben evraklar düzenlenmelidir. Bu evraklar ihracatçı tarafından düzenlenen taahhütname aslı, gümrük çıkış beyan görseli, ihracat fatura görseli ve imalatçıya ait ihraç kayıtlı fatura görseli ile birlikte imalatçı firmaya teslim edilir. İmalatçı firma ise internet vergi dairesi sisteminde yer alan KDV iade menüsüne gerekli girişleri yaparak sistem üzerinden ilgili dönemi onaylayarak alındı görseli ile birlikte dönem ait dilekçe ile birlikte bağlı bulunduğu vergi dairesi başkanlığı KDV iade servisine ilgili evrakları teslim etmelidir. Burada belirtmiş olduğum evraklardan bazı vergi dairesi başkanlıklarına göre değişiklikler gösterebilir. Örneğin x vergi dairesi sadece taahhütname aslını isterken Y vergi dairesi taahhütname aslını, gümrük beyannamesi görselini, ihracat fatura görselini ve ihraç kayıtlı fatura görselini isteyebilmektedir. Burada ki tavsiyem evrakların teslimi için vergi dairesi başkanlığına gitmeden önce dosyanız ile ilgilenen memur ile görüşme yaparak istenen evrakların teyit edilmesidir.

İlgili döneme ait tüm süreç tamamlandığında KDV iade işlemleri için dijital vergi dairesi sisteminden tecil-terkin, mahsup talebi (2A) veya nakden iade işlemlerine müracaat edilebilir.

İhracat işlemlerinde süre: İhracatın gerçekleşme süresi 3 aydır. İhracatın gümrük çıkış tarihi sorgulama işlemi yapıldığında intaç yani kapanış tarihi belli olmalıdır. Bu süre ihraç kayıtlı satış faturasının düzenlediği ay hariç olarak hesaplanmaktadır.

Örneğin; Temmuz/2024 tarihinde düzenlenen İhraç kayıtlı satış faturasına isabet eden yasal süre bir sonraki aydan başlanarak 3 ay eklenerek hesaplanır bu süre 31.10.2024 olarak esas alınır. İhracatçı firmanın mücbir sebepler kapsamına girerek gerçekleşmeyen ihracat işlemleri için ise ek süre kullanma hakkı vardır. Bu süre 3 ay olan yasal sürenin bitiminden itibaren 15 gün içinde gerekli mercilere başvuru yapılarak 3 ay ek süre alınabilmektedir. Belirtilen süre zarfında İhracatın zamanında gerçekleşmemesi durumunda tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 Sayılı AATUHK ‘un 51. Maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte imalatçıdan tahsil olunur.

İhraç kayıtlı satış sadece imalatçı firma tarafından yapılabilir. Tabiri caizse al-sat ürünlerin ihraç kayıtlı satışı yapılamaz. Bizzat kendi ürettiği ürünlerin ihraç kayıtlı satış işlemi yapılabilir. İhraç kayıtlı satış yapacak imalatçının; iş türüne göre bağlı olduğu bazı belgelere haiz olması gerekir. Örneğin; Sanayi Sicil Belgesi, gıda işletme kayıt belgesi gibi. Kapasite raporundaki üretime yönelik bilgilerin bulunması gereklidir.

Muhasebe Kayıtları örnekleri aşağıdaki gibidir;

1- İmalatçıya ait satış kaydı;

------------------------------01.08.2024------------------------------

120 Alıcılar.                               xx

192 Diğer KDV                         xx

                             600 Yurtiçi Satışlar          xx

                             391 Hesaplanan KDV     xx

---------------------------------------------------------------------------

Not : İhraç kayıtlı satışların 601-Yurt Dışı Satışlar hesabında takip edildiğine şahit olmaktayız. Fakat Tek Düzen Hesap Planı açıklamalarına göre 600-Yurt İçi Satışlar hesabının kullanılması gerekmektedir.

2- Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

-----------------------------------/-----------------------------------

190 Devreden KDV                    xx

391 Hes. KDV                            xx

136 Diğer Çeşitli Alacaklar         xx

                         190 Devreden KDV          xx

                         191 İnd. KDV                    xx

                         392 Diğer KDV.                  xx   

----------------------------------------------------------------------

Not: Tahakkuktan anlaşılacağı üzere KDV ödemesi çıkmamaktadır. Devreden KDV ile devam ediyoruz.

3- Evrakların vergi dairesine ibrazı ve işlemlerin tamamlanması ile;

-----------------------------------/-----------------------------------

392-Diğer KDV                                    xx

                              192-Diğer KDV                 xx

----------------------------------------------------------------------

192 Diğer KDV’nin çalışma şekli Fiilen indirilmesine yönelik olacağı tarihe kadar ertelenen katma değer vergisi bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kaydedildiği ve izlendiği hesap olarak işlem görmektedir. Tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma değer vergisi pasifteki ilgili hesabın alacağı bu hesaba borç kaydedilir.

392 Diğer KDV çalışma şekli İhraç kaydıyla satış nedeniyle ertelenen ve terkin edilecek Katma Değer Vergisi gibi ihtiyaca göre bölümlenir. Vergi dairesince tecil olunan katma değer vergisi “391. Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının borcuna ve ilgili hesaba alacak , mevzuat gereği yapılacak terkin sonucunda borçlusunun alacağına yönelik bu hesaba borç kaydedilir.

4- Örneğin Muhtasar Vergi ödemesine ait işlemi tamamlanan KDV iadesine ait mahsup işleminin kaydı ;

-----------------------------------/-----------------------------------

360 Öd.Vergi Fonlar.       xx

                    136 Diğer Çeşitli Alacaklar       xx

----------------------------------------------------------------------

İmalatçı yani üretici firmaya ait basit bir anlatım ile ilgili dönemde oluşan ihraç kayıtlı satışa istinaden oluşan katma değer vergisi iadesi ile firmaya ait muhtasar beyanına ait vergi borcu mahsup talebine yönelik kayıt yapılmıştır. İlgili döneme ait diğital vergi dairesine giriş yapılarak KDV iadesi bölümünden ödeme yapılacak vergi gibi borçların sistem üzerinden mahsup veya nakden iade dilekçesi girilerek vergi dairesi başkanlığına bildirilmesi gerekmektedir.

İhracatçı tarafından yapılacak kredili ürün alış muhasebe kaydı ise aşağıdaki gibidir;

-----------------------------------/-----------------------------------

153 Ticari Mallar                                    xx

                                     320 Satıcılar                   xx

----------------------------------------------------------------------

İhracat satış kaydı aşağıdaki gibidir;

İhracat işlemine ait kayıt ilgili dosyanın intaç tarihine göre kayıtlara alınması gerekmektedir.

-----------------------------------/-----------------------------------

120 Alıcılar.                                                xx

                           601 Yurtdışı Satışlar            xx

----------------------------------------------------------------------

Sonuç bölümünde değinmek istediğim konu ise İhracat kayıtlı satışlara yönelik mükelleflerin bu konuda gereğinden fazla çelişkiye ve tereddüt içinde kaldıkları aşikardır.

Bu durumda araştırmalar sonucunda varılmış olan sonuç özelgelerin bu denli fazla olması da ilgili durumun ne kadar karmaşık bir şekilde olduğunu göstermektedir. Şunu da belirtmekte fayda olduğunu düşünmekteyim. Özelgeleri incelediğimizde önemli ölçüde, özelgeler ile yayımlanan tebliğler ile büyük oranla uyum içinde olduğu gözlemlenmektedir. Bu bağlamda bahsedilen özelgelere yönelik bazı örnekler aşağıda sunulmuştur.

• İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 08/01/2016 Tarihli Ve 39044742-010.01-1811 Sayılı Özelgesi: Sanayi sicil belgesine ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı tarih itibariyle sahip olmayan mükelleflerin, bu belgeyi daha sonra almaları ve ihraç kaydıyla yapılan teslim tarihi itibariyle de söz konusu belgeye sahip olmak dışındaki imalatçı sayılmanın diğer şartlarını taşıdıkları bir vergi dairesi müdür yardımcısı, bir şef ve iki memurdan oluşan yoklama grubu tarafından tespit edilen mükelleflerin, tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapması mümkün görülmektedir. Buna göre, Şirketiniz tarafından ihraç kayıtlı teslimde bulunulan dönemde (KDV Genel Uygulama Tebliğinin yürürlüğünden önceki) sanayi sicil belgesi ve kapasite raporuna sahip olunmaması, ancak imalatçı sayılmanın diğer şartlarının gerçekleştiğinin yukarıda belirtilen yoklama grubu tarafından tespit edilmesi halinde, sanayi sicil belgesine sahip olunmayan dönemlerden önceki dönemlerde de tecil-terkin uygulamasından faydalanılması mümkündür.

• Kahramanmaraş Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28/05/2014 Tarihli ve 47285862-130[11/1-2013/08]-11 Sayılı Özelgesi: Özelge talep formu ekinde yer alan Kapasite Raporu ile Sanayi Sicil Belgesinin incelenmesinde, firmanızın üretim konusunun ring iplik imalatı olduğu, sanayi sicil belgesinde iplik telefinin üretimine ilişkin herhangi bir açıklamaya yer verilmediği anlaşılmış olup, üretim konusu mamul iplikten çıkan telefin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak satışının yapılması mümkün bulunmamaktadır. Esas tartışılması gereken telefin mamul (yan ürün) olup olmadığı ve kapasite raporunda yer alıp alamayacağı hususudur. Bu özelgeden telefin kapasite raporunda yer alması halinde ihraç kayıtlı satışa konu olabileceği şeklindedir.

• İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 26/12/2011 Tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.11-2330 Sayılı Özelgesi: Şirketinizce imal edilerek ihraç kaydıyla satılan malların indirimli orana tabi olması halinde, ihraç kayıtlı teslimlerine ilişkin iade edilecek verginin hesabında, ihraç kaydıyla teslim bedelinin genel vergi oranıyla çarpılması ile bulunacak tutardan fazla olmamak kaydıyla, bahsi geçen harcamalarınız nedeniyle yüklendiğiniz vergiler de dahil olmak üzere teslimin bünyesine giren vergilerin esas alınması mümkündür. Diğer taraftan, özel maliyet olarak değerlendirilecek harcamalara ait yüklendiğiniz KDV’nin ihraç kaydıyla satılan malın bünyesine giren vergi olarak iadesinin talep edilebilmesi için iade hakkı doğuran söz konusu işlemde kullanılmasının gerekeceği tabiidir.

• Konya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 09/04/2014 Tarihli ve 37009108-130[2013-11. Md-2568]-47 Sayılı Özelgesi: Mamul olarak ithal ettiğiniz madeni eşyaya Şirketiniz tarafından galvaniz kaplanmak ve ürünle birlikte ithal edilen plastik takozlar monte edilmek suretiyle bir kez daha imalat sürecinden geçirildikten sonra nihai mamul olarak KDV Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında ihraç kaydıyla teslimi mümkün bulunmaktadır.

01.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.