Burak Barış Ekşi
Avukat
av.burakbariseksi@gmail.com

Anonim Şirket Ve Yapı Kooperatiflerinde Sözleşmeli Avukat Bulundurma Zorunluluğunun Kapsamı Ve Yaptırımları

Sermaye şirketleri arasında yer alan anonim şirketler bakımından yerine getirilmesi gereken bir zorunluluk olarak “sözleşmeli avukat” bulundurma, 1136 sayılı kanunda karşımıza çıkmaktadır. İlgili hükme göre, “Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.”

Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna tabi tutulacak anonim şirketlerin tespiti için mülga 6762 sayılı Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde düzenlenen (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 332. maddesi) en az esas sermaye miktarının saptandığı ilgili maddeye atıfta bulunulmuştur. Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu 6102 Türk Ticaret Kanunu’nun 332. Maddesinde belirlenmiş olan en az esas sermaye tutarının beş katı tutarında esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz ve daha fazla olan yapı kooperatifleri kapsamaktadır.

Önemle belirtmek isteriz ki, üye sayısı yüz ve yüzden fazla olan ancak iştigal alanı yapı olmayan kooperatifler için sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunmamakta; sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu yukarıda belirttiğimiz şartların varlığı halinde yalnızca yapı kooperatiflerini kapsamaktadır. Yanı sıra, esas sermayesi en az sermaye tutarının beş katını aşmayan anonim şirketlerin sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu olmamakla birlikte; sene içerisinde gerçekleşen sermaye artışları sonucu esas sermayesi en az sermaye tutarının beş katına ulaşan ve/veya aşan anonim şirketlerin, şirket genel kurulunun ilgili sermaye artırımı kararının ticaret siciline tescili ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanını müteakiben sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu doğmaktadır. (TTK m.455 ve m.456(5)).

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise kanunun lafzı sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğundan bahsetmektedir. Sözleşmeli avukat, münhasıran kendi adına iş görmekte olup, serbest meslek erbabı sayılan ve avukatlık sözleşmesi imzalamaya yetkili olan avukattır. Avukatlık sözleşmesi imzalamaya yetkili yalnızca serbest avukatlar olup, bir şirket bünyesinde iş sözleşmesi ile çalışan avukatların avukatlık sözleşmesi düzenlemeleri mümkün değildir. Zira avukatlık sözleşmesi bir serbest meslek erbabına ait münhasır bir sözleşme olup, serbest çalışan olmayan bir başka deyişle iş sözleşmesi ile çalışan avukatların avukatlık sözleşmesine taraf olması mümkün olmamaktadır. Anonim şirket ve yapı kooperatifi bünyesinde avukat çalıştırıyor olsa dahi, sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılmayacaktır. Zira, bu durumda avukatlık sözleşmesi değil iş sözleşmesi söz konusu olacak ve kanunun zorunlu tuttuğu sözleşmeli avukat bulundurma olgusu gerçekleşmeyecektir. (Avukatlık Kanunu md. 35, Avukatlık Kanunu Yönetmeliği md. 73/A-B) Bu sebeple, sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmek isteyen anonim şirket ve yapı kooperatiflerinin Türkiye’nin herhangi bir yerinde bulunan bir baroya kayıtlı ve serbest çalışan avukatlar veya avukatlık ortaklıkları ile avukatlık sözleşmesi akdetmesi gerekmektedir.

6102 Türk Ticaret Kanunu md. 332’de belirlenen en az esas sermaye tutarı ise, 24/11/2023 tarihli ve 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile anonim şirketler için elli bin Türk Lirası olarak öngörülen en az esas sermaye tutarı iki yüz elli bin Türk Lirasına, kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde yüz bin Türk Lirası olarak öngörülen en az başlangıç sermayesi tutarı beş yüz bin Türk Lirasına yükseltilmiştir.

Bu halde, 2024 yılı için anonim şirketlerde en az sermaye tutarı 250.000 Türk Lirası olarak belirlenmiş olup, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu sermaye tutar toplamı 1.250.000 Türk Lirası olan anonim şirketler için söz konusu olacaktır.

1136 sayılı kanunun sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunu düzenleyen ilgili maddesinin devamında ise “Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.” denmektedir.

Bu hükme göre, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna uymayan şirketler için; 2024 yılında geçerli olmak üzere belirlen asgari ücretin brüt tutarı olan 20.002,50 Türk Lirası’nın iki katı 40.005,00 Türk Lirası idari para cezası sözleşmeli avukat bulundurulmayan her bir ay için tahakkuk ettirilecektir. Başka bir deyişle, anonim şirketlerine ve yapı kooperatiflerine sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna uyulmayan her bir ay için ayrı ayrı olmak üzere idari para cezası uygulanacaktır.

Buradan yola çıkan basit bir hesapla, 2023-2024 yılında geçerli olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre zorunlu sözleşmeli avukata ödenecek asgari tutar yapı kooperatiflerinde aylık 10.500,00 Türk Lirası, anonim şirketlerde aylık 15.800,00 Türk Lirası olmasına rağmen, zorunlu sözleşmeli avukat bulundurulmayan her ay için ödenmesi gerekecek idari para cezası 40.005,00 Türk Lirası’dır. Bu halde, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna uymamanın külfeti, sözleşmeli bir avukat bulundurmanın külfetinden çok daha ağır olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

15.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.