Bülent Döğer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
bulentdoger@hotmail.com

Araç Kiralama, Konaklama, Bilet Satışı ve Organizasyon ile Avukatlık Hizmetlerinde KDV Tevkifatı Var mıdır?

GİRİŞ:       

Makalemizin konusu 1 Mart 2021 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 35 seri no.lu KDV Tebliği ile, araç kiralama hizmeti, avukatlara dava karşılığı yapılan bazı ödemeler, seyahat acenteleri tarafından verilen uçak bileti ve  konaklama hizmetlerinde belirlenmiş alıcılara düzenlenecek faturalarda KDV tevkifatı olup olmayacağı ve tevkifat olması durumunda hangi tevkifat oranın uygulanacağı hakkında bilgiler sunmaktır.  

Söz konusu tebliğin 2.1.3.2.13. maddesinin Diğer Hizmetler başlığı altında;  KDV  mükellefleri  tarafından,  5018  sayılı  Kanuna  ekli  cetveller  kapsamındaki  idare,  kurum  ve  kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, döner sermayeli kuruluşlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları ile kalkınma ajanslarına ifa edilen ve Tebliğde özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet ifalarında söz konusu alıcılar tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.” İfadesi yer almaktadır.

MEVZUAT:

KDV Genel UygulamaTebliğininin (I/C-2.1.3.2) ve (I/C-2.1.3.3) bölümleri kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı değil, bu işlemler için izleyen bölümlerde belirlenen orandaki kısmı, alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecek; tevkifata tabi tutulmayan kısım ise satıcılar tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilip (beyannamede ödenmesi gereken KDV çıkması halinde) ödenecektir.

Kısmi tevkifat uygulanacak işlemler, söz konusu bölümlerde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dışındaki işlemlerde işleme muhatap olanlar tarafından kısmi tevkifat yapılmayacaktır.

Kısmi tevkifat uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler aşağıda iki grup halinde sayılmış olup, tevkifat uygulaması kapsamındaki her bir işlem bazında tevkifat yapması gerekenler, söz konusu gruplardan birine veya ikisine veyahut söz konusu gruplar kapsamında olan bazı sorumlulara atıf yapılmak suretiyle Tebliğin ilgili bölümlerinde belirtilmektedir.

a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir)

b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):

Okul aile birlikleri ve Sağlık Bakanlığına bağlı aile hekimliği kurumları, Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayrımı kapsamında değerlendirilmez.

Belirlenmiş alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (şirketleşenler dahil profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç), KDV tevkifatı uygulanmaz.

5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşların tevkifat uygulaması kapsamındaki alımlarına ait bedellerin, genel bütçe ödenekleri dışındaki bir kaynaktan ödenmesi tevkifat uygulamasına engel değildir.

Bu kapsamda tevkif edilen vergiler, vergi sorumlularına ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile yetki alanı içerisinde bulunulan vergi dairesine, Tebliğin (I/C-2.1.1.1)bölümündeki açıklamalara göre beyan edilip kanuni süresi içerisinde ödenir.

KDV mükellefiyeti bulunmayanların, Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayrımı kapsamında olmamak kaydıyla, kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki alımlarında tevkifat uygulaması söz konusu olmayacaktır.

Örnek: KDV mükellefiyeti bulunmayan apartman yönetimlerine verilen özel güvenlik hizmetlerinde ya da KDV mükellefiyeti bulunmayan konut yapı kooperatiflerine verilen yapı denetim hizmetlerinde, tevkifat uygulanmayacaktır.

(Ek paragraf:RG-21/5/2016-29718) 213 sayılı Kanuna göre, mücbir sebebin başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar geçen sürede, mücbir sebepten yararlanan mükelleflerin vergi ödevleri ertelenmektedir. Bu kapsamda beyanname verme yükümlülükleri ileri tarihe ertelenen mükelleflerin, mücbir sebep halinde bulunduğu süre içerisinde kısmi tevkifat kapsamındaki alımlarında tevkifat uygulanmaz. (Ek cümle:RG-5/2/2021-31386) Şu kadarki, işleme taraf satıcı mükellefin de mücbir sebep kapsamında bulunması halinde, söz konusu alımlarda genel hükümler çerçevesinde tevkifat uygulamasına devam olunur.

Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler

Bu bölümde yer verilen kısmi tevkifat kapsamındaki işlemlerin tamamı "hizmet" mahiyetinde olup, "teslim" mahiyetindeki işlemler bu bölüm kapsamına girmemektedir.

Bu nedenle, bu bölüm kapsamında tevkifat uygulayacak alıcıların tevkifat kapsamına giren hizmetlerde kullanılmak üzere piyasadan yapacakları mal alımlarında (Tebliğin (I/C-2.1.3.3) bölümü kapsamındaki mallar hariç) tevkifat uygulanmayacaktır.

Ancak, bu bölüm kapsamına giren hizmetleri ifa edenlerin bu amaçla kullandıkları mallara ait tutarlar hizmet bedelinden düşülmeyecek; tevkifat, kullanılan mallara ait tutarlar da dahil olmak üzere toplam hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarına göre belirlenecektir.

Örnek: Bir banka şubesi bahçe duvarının inşası işini, malzeme bankaya, işçilik müteahhide ait olmak üzere 4.000,00-TL + 720,00-TL KDV karşılığında ihale etmiştir. Banka şubesi, kum, demir, çimento, tuğla, briket vb. malzemeyi piyasadan 6.000,00-TL + 1.080,00-TL KDV’ye temin etmiştir. Banka şubesi, malzemelerin alımı sırasında tevkifat uygulamayacak, müteahhidin yapacağı 4.000,00-TL tutarındaki hizmete ilişkin 720,00-TL KDV üzerinden ise Tebliğin (I/C2.1.3.2.1) bölümü gereğince tevkifat uygulanacaktır.

Banka şubesinin, bahçe duvarı yapım işini malzemeler de müteahhide ait olmak üzere 10.000,00-TL karşılığında ihale etmesi halinde, müteahhidin faturasında malzeme ve işçilik tutarları 6.000,00-TL ve 4.000,00-TL olarak ayrı ayrı gösterilse bile, 10.000,00-TL tutarındaki toplam bedel üzerinden hesaplanacak 1.800,00-TL KDV’ye, yapım işleri için geçerli olan oranda tevkifat uygulanacaktır.

BELİRLENMİŞ ALICILAR KİMLERDİR:

Aşağıdaki listede mevzuatta yapılan son değişiklikler neticesinde belirlenmiş alıcıların kimler olduğu detaylı bir şekilde sunulmaya çalışılmıştır.

1. 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,
2. Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
3. Döner sermayeli kuruluşlar,
4. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
5. Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
6. Bankalar,
7. Sigorta ve reasürans şirketleri (35 seri nolu KDV tebliği ile eklenmiştir),
8. Sendikalar ve üst kuruluşları (35 seri nolu KDV tebliği ile eklenmiştir),
9. Vakıf üniversiteleri (35 seri nolu KDV tebliği ile eklenmiştir),
10. Mobil elektronik haberleşme işletmecileri (35 seri nolu KDV tebliği ile eklenmiştir),
11. Büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idareleri,
12. Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
13. Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
14. Türkiye Varlık Fonu ile alt fonlara devredilen kuruluşlar,
15. Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
16. Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
17. Payları Borsa İstanbul (BİST) A.Ş.’de işlem gören şirketler.
18. Kalkınma ve yatırım ajansları

BELİRLENMİŞ ALICILARA YAPILAN HANGİ HİZMETLERDE KDV TEVKİFATI YAPILMALIDIR?

Bu sorunun kapsamı hakkında 35 Seri Nolu tebliğde yeterli bir açıklamanın bulunmaması mükelleflerin hangi hizmetlerde, yukarıda sayılan belirlenmiş alıcılara karşı hizmet sunumlarında KDV tevkifatı uygulayıp, uygulamayacağı konusunda tereddütler yaşamasına neden olmaktadır. Bu durumda olan mükelleflerde çözümü Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurarak konu hakkında özelge taleplerinde bulunmaktadır.

Gerek Antalya Vergi Dairesi Başkanlığının 07.06.2022 tarih ve E-76464994-130[KDV.2021.305]-137459 sayılı özelgesinde, gerekse Batman Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün  03.06.2021 tarih ve E-25410040-130-7596 sayılı özelgesinde, araç kiralama hizmetinde KDV tevkifatı olup olmadığı konularına açıklık getirerek, KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.1-b) bölümünde kısmi tevkifat uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulan belirlenmiş alıcıların, 35 seri nolu tebliğin (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer alması durumunda (5/10) tevkifat yapılması gerektiği hususunda bilgilere yer vermiştir.

Tabi burada araç kiralama hizmetinin şoförsüz olarak yapıldığı öngörülmektedir. Diğer durumda yani şoförlü araç kiralama hizmetlerinde, araç kira hizmetinin ve şoför hizmetinin ayrıştırılabilir durumda olması halinde, düzenlenecek faturada şoför hizmeti için (9/10), araç kira hizmeti için ise (5/10) tevkifat uygulanacağı göz önünde bulundurulmalıdır.

Belirlenmiş alıcılara organizasyon, uçak bileti satışı ve konaklama şeklinde verilen hizmetlere ilişkin hizmet bedelinin de (komisyon bedeli dahil) (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir. Konuya ilişkin Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı 27.05.2021 tarih ve E-64597866-130-8742 sayılı özelge ile ihtilaflara netlik kazandırmış olup, verdiği görüşte bu tür hizmetlerin belirlenmiş alıcılara karşı yapılması halinde (5/10) oranında tevkifat uygulanmasının gerekli olduğunu belirtmiştir. Keza Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı’da 04.06.2021 tarih ve E-36062021-130[09-2021/ÖZE-19]-37262 sayılı özelgesi ile belirlenmiş alıcılara karşı verilen avukatlık hizmetlerinin de (danışmanlık harici) (5/10) oranında KDV tevkifatına konu edilmesinin gerekliliğini beyan etmiştir. 

SONUÇ:

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde 2.000,00-TL ve üzeri belirlenmiş alıcılara diğer hizmetler kapsamı altında verilen araç kiralama, organizasyan, avukatlık hizmeti, konaklama ve uçak bileti hizmetlerinde (5/10) oranında KDV Tevkifatlı belge düzenine uyulmasının, mali denetim ve kontrol süreçlerinde idari yaptırımlarla karşılaşmamak adına yukarıda bahsi geçen esaslar çerçevesinde işlem tesis edilmesinin uygun olacağı kanaati hasıl olmaktadır.

YARARLANILAN KAYNAKLAR:

1. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
2. Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgeleri
3. KDV Genel Uygulama Tebliği
4. 35 Seri Nolu KDV Tebliği

08.11.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.