Bülent Çetin
Eski SGK Müfettişi
serbulentcetin@gmail.com

Yatan Hastada Tıbbi Malzeme Kullanımı, Tıbbi Malzemenin Hasta Tarafından Temin Edilmesi

I- Ödeme Kapsamında Olan Tıbbi Malzemenin Faturalandırılması

İster ayaktan ister yatarak tedavide kullanılan tıbbi malzemelerin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bedelinin karşılanabilmesi için aşağıda şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

• Tıbbi malzemenin bedelinin karşılanabilmesi için öncelikle TİTUB/ÜTS kayıt işleminin tamamlanmış olması,
• Tıbbi malzemeyi üreten veya ithal eden firmanın da TİTUB/ÜTS kaydının olması,
• Bunlara ilave olarak SUT Ek:3 listelerinde yer alması

Gerekmektedir. Bu üç şartı karşılayan tıbbi malzemelerin kullanılması halinde, kullanılan tıbbi malzemenin barkod numara bilgisi ayrıca hasta dosyasında saklanır. Bedeli 100 TL nin üzerindeki ve yatarak tedavide kullanılan tıbbi malzemelerin hasta dosyasında saklanan nüshaları istenildiğinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ibraz edilmelidir.

Hasta dosyalarında saklanması gereken barkodların saklanmaması veya istenildiğinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ibraz edilmemesi halinde ne olacaktır?

• Birinci ve en kötü ihtimal kullanılmış olan tıbbi malzemelerin kullanılmadığının kabul edilmesidir. Bu durumda ya hiç sunulmayan sağlık hizmetinin sunulmuş gibi gösterilmesi yahut fatura veya faturaya dayanak oluşturan belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi olarak yorumlanacaktır. Dolayısıyla SGK ile imzalanmış olan Özel Sağlık Hizmet Sunucularından Sağlık Hizmet Alım Sözleşmesinin 12.14 ya da 12.15 numaralı maddelerinde işlem başına 10.000 TL den az olmamak üzere fatura edilen tıbbi malzemenin 10 katı tutarında cezaya muhatap olunacaktır.
• Yukarıda belirtilen cezanın yanı sıra aynı zamanda sözleşmenin 13.5 maddesine göre sağlık hizmet sunucusu yazılı olarak uyarılacaktır. Eğer aynı fiil uyarı yazısının tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içerisinde tekrarlanır ise SGK ile imzalanan sözleşme feshedilecek ve bir yıl süre ile sözleme imzalanmayacaktır.
• Barkodların hasta dosyalarında bulunmaması nedeniyle SGK ile imzalanan sözleşme kapsamında cezaya muhatap olunmak istenmiyorsa kullanılan malzemelerin alış faturalarını ibraz etmek gerekecektir. Ama faturanın varlığı tek başına yeterli olmayacaktır. Aynı zamanda söz konusu faturaların yevmiye defterine kayıtlı olması gerekmektedir.
• Hasta dosyalarında kullanılan malzemelerin barkodlarını saklamadınız ama malzeme alış faturalarını ibraz ettiniz, peki bu durumda ne ile karşı karşıya kalacaksınız?  Bu durumda SGK ile imzalanmış olan Özel Sağlık Hizmet Sunucularından Sağlık Hizmet Alım Sözleşmesinin 8.4 Belgelerin Kuruma İletilmesi başlıklı maddesinde yer alan yükümlülüğü yerine getirmemekten ötürü aynı sözleşmenin 12.4 maddesine göre 20.000 TL cezaya muhatap olacaktır.  

Sonuç olarak kullanılan tıbbi malzemenin barkodlarının hasta dosyalarında muhafaza edilmemesinin sonuçlarının ne kadar ağır olabileceği ortaya çıkmaktadır. 

II. Tıbbi Malzemenin Hastaya Tarafından Temin Edilmesi

Yatarak tedavilerde kullanılan tıbbi malzemeler sağlık kurumu tarafından temin edilmek zorundadır. Burada iki temel ayrım ortaya çıkmaktadır.

i. Ödeme Kapsamında Olan Tıbbi Malzeme

Ödeme kapsamında olan tıbbi malzemenin hasta ve hasta yakını tarafından temin edilmesi yahut sağlık kurumu tarafından aldırılması sonucunda, tıbbi malzemeye ait fatura bedeli hastaya ödenmekte ve ödenen bu tutar sağlık kurumunun alacağından mahsup edilmektedir.

Tıbbi Malzeme Bedelinin Ödeme Listesinde Belirlenen Fiyattan Daha Fazla Bir Fiyata Hasta Tarafından Alınması

Peki, ödeme kapsamında olan tıbbi malzeme için hasta tarafından SGK tarafından belirlenen tutar üzerinde bir ödeme yapılmış ise hastaya ödenecek olan tutar ne olacaktır? Bu sorunun tam olarak cevabı sağlık uygulama tebliğinde yer almamaktadır. Ama anlaşılan o ki hasta tarafından ödenen tutar SGK tarafından hastaya ödenecektir. Örneğin SUT Ek:3 listelerinde yer alan ve 1.500 TL tutar belirlenen bir tıbbi malzeme için 5.000 TL ödenmiş ise hastaya 5.000 TL ödenecek ve bu tutar sağlık kurumunun alacağından mahsup edilecektir.

Hastaya Tarafından Alınan Tıbbi Malzemenin SGK’ya Fatura Edilip Edilmemesi Durumu

İkinci temel sorun, ödeme kapsamında olmakla beraber hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemenin fatura edilip edilmemesidir. Sağlık uygulama tebliğinde bu konu ile ilgili herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Yani hasta tarafından karşılanan tıbbi malzeme sağlık kuruluşu tarafından fatura edilmiş olsun veya olmasın hasta tarafından ödenen tutarın tamamı kesinti konusu yapılacaktır.

Yukarıda yer alan örneğe tekrar dönecek olursak, SUT eki listelerde 1.500 TL ödeme tutarı belirlenen tıbbi malzeme sağlık kurumu tarafından SGK’ya fatura edilmiş ise kendisinden hasta tarafından ödenen 5.000 TL tutarı kesinti yapılacağından toplam 3.500 TL kendisinden fazladan kesinti yapılmış olacaktır. Ama hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemeyi fatura etmeyen sağlık kurumundan 5.000 TL kesinti yapılacağından tıbbi malzemeyi fatura eden sağlık kuruluşuna göre 1500 TL fazla kesinti yapılmış olacaktır.

Hasta tarafından alınan tıbbi malzemenin SGK’ya fatura edilmesinin cezai müeyyidesi var mıdır?  

Paket işleme dahil olmayan ve hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemenin SGK’ya fatura edilmesi durumunda herhangi bir cezai müeyyide ile karışılabilir mi? Bu sorunun cevabını verebilmek SGK Özel Sağlık Hizmet Sunucularından Sağlık Alım Sözleşmesi hükümlerine müracaat etmek gerekmektedir.

2018 yılı sözleşmesinde faturalandırmaya ilişkin cezalar, sağlık hizmeti sunulmadığı halde sağlık hizmetinin fatura edilmesi (12.13 madde), fatura veya faturaya dayanak olan belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi (12.14 madde), sağlık yardımından faydalanmayan kişilerin sağlık yardımından faydalanan kişiler üzerinden fatura edilmesi (12.15 madde), fatura ve eki belgelerde tahrifat yapılması (12. 16 madde), finansmanı karşılanmayan sağlık hizmetinin finansmanı sağlanan sağlık hizmeti gibi gösterilmesi (12.17 madde) başlıklarında düzenlenmiştir.

Eğer ödeme kapsamında olmayan bir tıbbi malzeme ödeme kapsamında olan bir malzeme kullanılmış gibi fatura edilmesi halinde sözleşmenin 12.17 maddesine göre cezaya muhatap olabilecektir. Burada ödeme kapsamında olmayan tıbbi malzemenin ruhsatlı olması, TİTUB/ÜTS kaydının olması durumu değiştirmeyecektir. Çünkü bu kayıtların haricinde ayrıca tıbbi malzemenin ödenebilmesi için SUT eki listelerde yer alması gerekmektedir. Ödeme kapsamında olmayan tıbbi malzemenin hasta tarafından karşılanıp karşılanmamasının da bir önemi bulunmamaktadır.

Ödeme kapsamında olan ve hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemenin SGK’ya fatura edilmesi halinde ceza uygulanıp uygulanmayacağı konusu ise izaha muhtaçtır. İlk olarak hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemenin SGK’na fatura edilmesi sağlık hizmet sunucusu açısından haksız bir kazanç olduğu ortadadır. Fatura konusu olan tıbbi malzeme sağlık hizmet sunucusu tarafından temin edilmemiş fakat fatura edilmiştir. Dolayısıyla fatura veya faturaya dayanak olan belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi olarak telakki edilebilecek bir durum ortaya çıkmıştır. 2018 yılı sözleşmesi kapsamında bu durumda 12.14 maddesinde belirtilen husus vaki olduğundan işlem başı 10.000 TL den az olmamak üzere tıbbi malzemenin 10 katı tutarında ceza uygulanabilecektir.

İkinci bir değerlendirme ise ceza uygulanmayacağı yönündedir. Bu görüşün temeli ise 2009 yılı sözleşmesine dayanmaktadır. 2009 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmet Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesinin 5.1.5 maddesinde “Sağlık hizmet sunucularınca temini zorunlu ilaç, tıbbi malzeme temin etmeyerek hastalara aldırdığının Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca hastaya ödenen fatura bedelinin 10.000 TL den az olmamak üzere beş katı tutarında ceza uygulanacağı belirtilmiştir. Oysaki bu madde ilerleyen dönemlerde yürürlükte olan sözleşmelerde yer almamaktadır. Bir nevi yürürlükten kalkmış bir cezai müeyyide söz konusudur. Dolayısıyla hasta tarafından temin edilen tıbbi malzemenin sağlık hizmeti sunucusu tarafından fatura edilmesi halinde SGK tarafından ceza uygulanamayacaktır.

ii. Ödeme Kapsamında Olmayan Tıbbi Malzemenin Hasta Tarafından Temin Edilmesi

Yatarak tedavide kullanılan tıbbi malzeme SGK tarafından ödeme kapsamında değilse, tıbbi malzemenin ödeme kapsamında olmadığının sağlık kurumu tarafından yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir. Yazılı olarak hasta bilgilendirilmiş ise hasta tarafından karşılanan tıbbi malzemenin bedeli SGK tarafından hastaya ödenmeyecektir. Fakat hasta, sağlık kurumu tarafından ödeme kapsamında olmayan tıbbi malzeme hakkında yazılı olarak bildirilmemiş ise, hasta tarafından ödenen tutar sağlık kurumunun alacağından SGK tarafından tahsil edilecektir.

Tıbbi malzemenin ödeme kapsamında olmadığına dair hastaya verilecek olan yazı iki nüsha olarak düzenlenmeli ve bir nüshası hastaya verilmeli ikinci nüsha ise hasta dosyasında saklanmalıdır. Yazı için özel bir format öngörülmemiştir ama malzemeye ait TİTUBB kodu ile ürün numarasının yazıda yer alması uygun olacaktır.

27.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.