Bülent Ak
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
bak@konseydenetim.com.tr

TL Mevduata Dönüşümde Kurumlar Vergisi İstisnası

Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde, Merkez Bankasının politika faizlerinde ardı ardına yaptığı indirimler sonucunda, döviz kurlarını tutmak mümkün olmamış, ancak 20 - 21 Aralık’ta yapılan Kur Korumalı Mevduata ilişkin açıklamalar ile piyasaların kapalı ve işlemlerin son derece sığ olduğu saatlerde yapılan yoğun satışlar sonucunda, döviz kurlarında ciddi bir düzeyde gerileme sağlanmıştı.

Kur korumalı mevduat hesaplarından yararlanma olanağı başlangıçta sadece gerçek şahıslara tanınmış olup, söz konusu hesaplardan elde edilecek faiz ve şartların oluşması halinde ödenecek kur farkları gelir vergisinin dışında bırakılmıştı.

Ancak, yapılan tüm bu düzenlemeler döviz kurlarında oynaklığı yeterince giderememiş olsa gerek ki dün gece yeni bir adım daha geldi. Yapılan açıklama uyarınca, “Kurumlar vergisi mükellefleri, 31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) düzenlemeleri çerçevesinde Türk lirasına dönüştürmeleri halinde bu suretle açılacak TL mevduat ve katılım hesaplarında en az üç ay vadeli olarak değerlendirebilecek. Bakanlığın hazırladığı taslak kapsamında, kur değerlemesi sonucu hesaplanan kur farkı kazançları kurumlar vergisinden istisna edilecek. Vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları da kurumlar vergisinden istisna olacak. Türk lirasına dönüştürme işleminin 17 Şubat 2022 tarihine kadar yapılması durumunda, 2021 yılı son geçici vergi dönemi için de bu istisnadan yararlanılabilecek.”

Gelin şimdi hep birlikte, bu düzenlemenin kurumlar vergisi mükelleflerine vergisel açıdan sağlayabileceği avantajları hep birlikte değerlendirmeye çalışalım. 2021 yılında edinilmiş olup, 31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paraların Türk Lirasına dönüştürülerek en az üç ay vadeli hesaba dönüştürülmesi durumunda; söz konusu döviz varlıklarının değerlenmesine ilişkin olarak, hem 2021 yılı için hem de 2022 yılı için kur farkları geliri söz konusu olabilecektir.

Her ne kadar yapılan açıklamada döviz varlıklarının mevduata dönüştürülmesi halinde kur farklarına sağlanacak kurumlar vergisi istisnasının hangi yıla ilişkin olarak tanınacağı yönünde tam bir açıklık bulunmamakla birlikte, “Türk lirasına dönüştürme işleminin 17 Şubat 2022 tarihine kadar yapılması durumunda, 2021 yılı son geçici vergi dönemi için de bu istisnadan yararlanılabilecek” denildiğine göre, söz konusu istisnanın 2021 yılı dönem sonunda yapılacak kur değerlemesi işlemleri için tanınacağı hususu açıktır.

Merkez Bankası tarafından 31.12.2021 tarihi için ABD Doları Döviz Alış Kuru 12,9775 TL olarak açıklamıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 31.12.2021 tarihinde değerleme işlemlerinde kullanılacak ABD Doları olarak bu kuru yayımlayacaktır.

Buna göre, şirketlerin 2021 yılı içerisinde bu kurdan daha düşük kurdan elde etmiş bulundukları ABD Doları cinsinden döviz varlıklarını 17 Şubat 2022 tarihine kadar TL’na dönüştürerek en az 3 ay vadeli hesaba geçmeleri durumunda, dövizlerin alış bedeli ile dönem sonu kuruyla yapılacak değerleme sonucunda ortaya çıkan kur farkları, 2021/4. geçici vergi beyanında ve 2022 yılı Nisan ayında verilecek 2021 hesap dönemi kurumlar vergisi beyanında kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.

Örneğin, Güzel İzmir Tütüncülük AŞ’nin 31.12.2021 bilançosuna göre DTH hesaplarında 100.000.- ABD Doları bulunmaktadır. Söz konusu dövizler 9 TL’dan satın alınmış olup, kayıtlarda 900.000.- TL olarak yer almaktadır. Dönem sonunda yapılacak değerleme sonucunda 397.750.- TL kur farkı geliri doğmuştur. Söz konusu 100.000.- ABD Doları 17 Şubat 2022 tarihine kadar bozdurulup en az üç ay vadeli TL mevduat hesabına dönüştürülürse, söz konusu kur farkı kazancı 2021/4 geçici vergi ve 2021 hesap dönemi kurumlar vergisi beyanında kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

Konuya ilişkin yapılan açıklamada bir açıklık olmamakla birlikte, söz konusu döviz varlıkların 2021 hesap dönemi beyanı verilinceye kadar Türk Lirasına dönüştürülerek en az üç ay vadeli hesaba dönüştürülmesi halinde, 2021 yılı beyanında söz konusu kur farkları kazançlarının kurumlar vergisinden istisna tutulacağı sonucuna varılabilir. Bu fırsatın hangi tarihe kadar kullanılabileceği yönünde şimdilik tam bir açıklık yoktur.

Konuya ilişkin olarak tam bir açıklık olmayan diğer bir husus ise şudur: 31.12.2021 tarihinde değerlemeye esas alınan kurlar ile bu yıl içerisinde dövizin bozdurulduğu tarihler arasında doğan kur farkları ne olacaktır?

Örneğin, yukarıdaki örnekte yer alan şirketin 100.000.- ABD Doları 12 Şubat 2022 tarihinde 13,9775 TL’ndan bozdurulmuş ve üç ay vadeli TL mevduat hesabına çevrilmiştir. DTH hesabının 1.1.2022 tarihli açılış bakiyesi 1.297.750.- TL olup, satış tarihinde 100.000.- TL tutarında kur farkı kazancı oluşmuştur.

31.12.2021 tarihinde şirketlerin bilançolarında bulunan döviz varlıkların 2022 yılında bozdurularak vadeli mevduata dönüştürülmesiyle ortaya çıkan kur farklarının da 2022 yılı kurumlar vergisinden istisna tutulması beklenmekle birlikte, bu hususun daha net bir şekilde ortaya konulmasında fayda bulunmaktadır.

Diğer taraftan, yapılan açıklama uyarınca, vade sonunda elde edilen faiz ve kar paylarının da kurumlar vergisinden istisna olacağı belirtilmiş.

Yapılacak bu düzenlemeyle 31.12.2021 tarihi itibarıyla bilançolarında, düşük kurlardan edinilmiş döviz varlıkları olan firmalara, TL mevduata dönerek ortaya çıkan kur farkları ile vade sonunda edinilecek faizlerin ve kar paylarının da kurumlar vergisinden istisna edilmesiyle, çok ciddi oranda bir avantaj sağlandığını söyleyebiliriz.

2021 yılında beyan edilecek kurumlar vergisi matrahlarını aşındıracak bu uygulamanın vergi gelirlerimizde ne kadar bir azalmaya yol açacağını şimdiden kestirmek çok zor. Umarız şirketler kendilerine sunulan bu fırsatı geri çevirmez, döviz varlıklarının bozdurmaya başlayarak, piyasaların ateşinin sönmesine ve döviz piyasalarında yaşanan oynaklığın giderilmesine yardımcı olurlar.

(*) Anadolu Ajansının haberinde, şirketlerin döviz varlıklarını TL mevduata dönüştürmesinde, asgari vadenin üç ay olacağı belirtilmekle birlikte, bugün yayınlanan Dünya Gazetesinde asgari vadenin altı ay olacağı belirtilmektedir. Yapılacak düzenlemeyi takip etmenizde fayda bulunmaktadır.

12.01.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.