Buket Gül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mh_bkt@hotmail.com

Elektrik Şarj Hizmetlerine İlişkin Bilinmesi Gerekenler

Hızla artan nüfus yoğunluğu, teknolojik gelişmeler, kaynakların kısıtlı hale gelmesi ve en önemlisi çevre faktörleri nedeniyle dünyada ve ülkemizde yenilenebilir enerji, yeşil enerji yada doğa dostu enerji isimlendirmeleriyle hayatımıza giren yeni bir sektör oluşmuştur. Son yıllarda özellikle yurt içi yenilenebilir enerji kaynaklarının aktif kullanılması amacı ve çevresel faktörlerin daha detaylı incelenmesiyle bir çok firma enerji dönüşümü yatırım faaliyetlerine başlayarak hızla yollarına devam etmektedirler.

Yenilenebilir Enerji ile elektrik üretiminin ülkemizde artması sebebiyle, hayatımıza elektrikli araçlar girmiş ve son 2 yılda özellikle Şarj Ağı Operatörlerinin bu alandaki ciddi yatırımları ile elektrikli araç sayısı hızlanarak artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; 2023 yılının sonunda, ülkemizdeki elektrikli araç sayısının son beş yıl verileri dikkate alındığında, yaklaşık %6.706 oranında arttığı görülmektedir.

Son 5 Yılın Verilerine Göre Türkiye’de Trafiğe Kayıtlı Elektrikli Araç Sayısı
2019	1.176
2020	2.797
2021	6.267
2022	14.552
2023	80.043

Şarj İstasyonlarının Kurulabilmesi İçin Bilinmesi Gerekenler

Şarj Hizmeti: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda “Elektrikli araçların akü, pil, kondansatör ve benzeri enerji depolayan ekipmanlarını doldurmak üzere ticari amaçla ve bedeli mukabilinde gerçekleştirilen kablolu veya kablosuz enerji aktarımına” Şarj Hizmeti denilmektedir.

Şarj Ağı: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda “Şarj Ağı” “Elektrikli araçlara birden çok şarj istasyonunda şarj hizmeti sağlamak için oluşturulan ve şarj ağı işletmecisi tarafından yönetilen sistem” olarak tanımlanmıştır.

Şarj Ağı İşletmeci Lisansı: Şarj ağı işletmek isteyen tüzel kişilerin EPDK’den şarj ağı işletmeci lisansı almaları gerekmektedir. Şarj ağı işletmeci lisansı sahipleri; ülke genelinde şarj hizmeti sunma, şarj istasyonu kurma ve işletme, düzenlediği sertifikalar kapsamında şarj istasyonu kurdurma ve işlettirme haklarına sahip olmaktadır.

Şarj Ağı İşletmeci Lisansı Alma Şartları

1. Tüzel kişilerin öncelikle lisans başvurusunda bulunmak için yetkilendirdikleri kişi veya kişileri “Şarj Ağı İşletmeci Lisansı İşlemleri İle İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde Kuruma bildirmeleri gerekmektedir.
2. Lisans başvurusunda bulunacak şirketlerin asgari sermayesinin en az 4.500.000 TL olması gerekmektedir.
3. Başvuru Elektronik ortamda yapılmalıdır ve lisans başvurusu yapılmadan önce şarj ağında yer alan şarj istasyonlarını uzaktan yönetebilecek, uygunluk durumlarını takip edebilecek, soket yapısı uyumlu her türlü elektrikli araca hizmet verebilecek ve tüm elektrikli araç kullanıcılarından ödeme alabilecek bir şarj ağı yazılımını ve uygulamasını hazırlamaları gerekmektedir.

Gelin şimdi şarj ağı lisansı almış tüzel kişiler için uygulama zorunluluğu olan 2 konuyu ele alalım.

1- ELEKTRİK ŞARJ HİZMETLERİNE İLİŞKİN FATURA TEKNİK KILAVUZU

2 Nisan 2022 tarihinde Resmi Gazete’ de yayımlanan Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında EPDK’dan şarj ağı işletmeci lisansı alan mükellefler ile bu mükellefler tarafından sertifika verilen şarj istasyonu işletmecilerine e-fatura uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir. Yapılan düzenlemeler uyarınca şarj ağı işletmecileri tarafından düzenlenecek e-fatura ve e-arşiv faturalara ilişkin usul ve esaslar bu kılavuzda açıklanmıştır. Kılavuzda özellikle Fatura Senaryosu ve Fatura Tipleri ile fatura düzenleme sürelerine ilişkin uyulması gereken kurallardan bahsedilmektedir.

Bu kapsamda; Elektrikli araçlara sunulan şarj hizmetine ilişkin faturanın teslim anında düzenlenmesi gerekmektedir.

Araç şarj hizmetlerindeki yeni e belge düzenleme esasına göre;

• e-fatura uygulamasında senaryo tipi: “ENERJI” fatura tipi: “SARJANLIK” , *
• e-arşiv fatura uygulamasında senaryo tipi:“EARSİVFATURA” fatura tipi: “SARJANLIK” olmak zorundadır.

Şarj Ağı Lisansına Sahip Şirketlerin Faturalarında Bulunması Gereken Zorunlu Bilgiler

Şarj hizmetinin başlangıç ve bitiş süreleri, şarj edilen aracın plaka bilgisi, şarjlanma birim fiyatı, elektrik KWH değeri, Eşü seri numarası-marka ve modeli ile işleticinin EPDK lisans bilgileri faturada yer alması zorunlu alanlardır.

2- ŞARJ AĞI İŞLETMECİLERİNİN ELEKTRİK ŞARJ HİZMETLERİNE İLİŞKİN BİLDİRİM TEKNİK KILAVUZU

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 22 Mart 2024 tarihinde ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanan duyuruyla birlikte, “Şarj Ağı İşletmelerinin Elektrik Şarj Hizmetlerine İlişkin Bildirim Teknik Kılavuzu Sürüm 2.0” ile EŞÜ Paketi ve Başvuru Formu yayımlanmıştır. Yayımlanan kılavuza göre: “Şarj ağı işletmecileri, şarj istasyonlarından gerçekleştirilen şarj hizmetlerine ilişkin bilgiler ile bu hizmet karşılığında düzenlenen faturada yer alan bilgileri anlık olarak elektronik ortamda GİB Teknoloji sistemlerine bildirmek zorundadır.” denilmektedir.

Kılavuzda Eşü’lerin bildirimi, verilerin güncellenmesi, şarj hizmetlerine ilişkin bilgilerin elektronik ortamda GIB Teknolojiye bildirilmesi ve şarj hizmeti verilecek kişilerle asgari altı aylık sözleşme düzenlenmesi halinde bu bildirimlerin nasıl yapılması gerektiği açıklanmıştır.

a- Eşü Bildirimi ve verilerin güncellenmesi:

Şarj ağı işletmecisi tarafından, hizmet vermek üzere EŞÜ’lerin şarj ağına eklenmesi veya şarj ağından çıkarılması durumunda EŞÜ sahibi (kullanan mükellefe) ait bilgiler elektronik ortamda GİB Teknolojiye gönderilecektir.         

GİB’in istediği zorunlu bilgiler, her günün sonunda saat 23:59:59’a kadar bir defada toplu olarak elektronik ortamda GİB Teknolojiye gönderilecektir. GİB Teknolojiye gönderilen bilgilerde değişiklik yapılmasının gerekmesi durumunda aşağıdaki tabloda yer alan bilgileri kullanarak güncelleme işlemi yapılabilecektir.

Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında EPDK’dan şarj ağı işletmeci lisansı alan mükellefler, bu Teknik Kılavuz kapsamında EŞÜ’lere ilişkin bilgileri GİB Teknolojiye gönderebilmek için 30 Nisan 2024 tarihine kadar Ek-1’de yer alan Başvuru Formunu doldurarak okcdestek@gelirler.gov.tr e-Posta adresine başvuruda bulunmalıdırlar. Diğer taraftan 1 Temmuz 2024 tarihine kadar sahada şarj hizmeti veren tüm EŞÜ’lerin sisteme kaydetmeleri gerekmektedir.

b- Şarj hizmetlerine ilişkin bilgilerin elektronik ortamda GIB teknolojiye bildirilmesi:

İlgili tebliğde yer alan düzenlemelere göre, teslim anında fatura düzenlenmesi durumunda her bir şarj hizmetine ilişkin aşağıda yer alan bilgilerin GİB Teknolojiye takip eden ayın on beşinci günü sonuna kadar aylık olarak bildirilmesi gerekmektedir.

• Aracın plakası,
• Şarj işleminin dönem bilgisi,
• Hizmet miktarının toplam kw/h cinsi,
• Şarj hizmeti toplam tutarı,
• Şarj ünitesinin araç kimlik numarasını okuyabilmesi durumunda araç kimlik numarası.

Bu veriler aylık olarak plaka bazında tek bir satır olarak alınacaktır. Söz konusu verilerin kılavuzda yer alan XSD örneğine uygun olarak hazırlanması ve mali mühür ile imzalanarak GİB Teknolojiye aylık olarak gönderilmesi gerekmektedir. Kılavuzda yer alan bu madde 1 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

c- Şarj hizmeti verilecek kişilerle asgari altı aylık sözleşme düzenlenmesi halinde yapılacak

bildirimler: İlgili tebliğde yer alan düzenleme uyarınca yedi günde bir fatura düzenlenmesi halinde her bir şarj hizmetine ilişkin aşağıda yer alan bilgilerin GİB Teknolojiye anlık olarak bildirilmesi gerekmektedir.

• Şarj ünitesinin seri numarası,
• Aracın plakası,
• Şarj işleminin başlama- bitiş tarihi ve saati,
• Hizmet birim fiyatı,
• Hizmet miktarının kw/h cinsi,
• Birim enerji fiyatı,
• Şarj hizmeti toplam tutarı,
• Şarj ünitesinin araç kimlik numarasını okuyabilmesi durumunda araç kimlik numarası,
• Yedi günlük oluşturulacak ID.

Söz konusu verilerin XSD örneğine uygun olarak hazırlanması ve tüzel kişiliğe ait mali mühür ile imzalanarak GİB’ e iletilmesi gerekmektedir. Kılavuzda yer alan bu madde 1 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Şarj ağı lisansı alan şirket sayılarının artması ile birlikte elektrikli şarj ünitelerinin kurulumları da hızlanmıştır. Paralelinde Türkiye’deki elektrikli araç sayısı ile araç şarj hizmeti satışlarının artarak çoğalacağı öngörüldüğünden, Gelir İdaresi mükellef gelir takip sürecini yukarıda belirtilen zorunlu bildirimlerle arttırmaktadır.

Kaynak:
ESU_Teknik_Kilavuz_Surum2-22032024

Elektrik_Sarj_Hizmetlerine_Iliskin_Fatura_Teknik_Kilavuzu_V.1.0

EPDK Şarj Ağı İşletmeci Lisansı Yol Haritası

15.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.