Buket Bozdağ
Yeminli Mali Müşavir
ymmbuketbozdag@gmail.com

Kurumlar Vergisi: Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

Vergi Ahlakı ve Adaletin Temel Taşı

Vergi sistemleri, devletlerin mali gücünün ve toplumsal refahın temel direğidir. Ancak sistemin adaletli ve sürdürülebilir olması, yalnızca yasal düzenlemelerle değil; aynı zamanda meslek mensuplarının, mükelleflerin ve kamu otoritesinin ortak vicdanıyla mümkündür.

Kurumlar Vergisi, ülke ekonomisinin nabzını tutan ve üretken sermayenin kayıtlı ekonomide kalmasını sağlayan en kritik enstrümanlardan biridir. Özellikle son yıllarda getirilen asgari kurumlar vergisi uygulamaları, gelir dağılımını dengelemek ve vergi tabanını genişletmek adına önemli bir adımdır.

Ancak burada asıl mesele; vergi tahsilatının miktarı değil, yöntemi ve eşitliği olmalıdır. Liyakate dayalı denetim, etik standartlara bağlı uygulamalar ve meslektaş dayanışması olmadan hiçbir düzenleme kalıcı fayda sağlamaz.

Ben mesleki hayatım boyunca her daim şuna inandım:
Vergi sadece bir ödeme değil, topluma olan borcun, üretime olan saygının ve geleceğe duyulan inancın adıdır.

Bugün kurumlar vergisi yükümlülüğünü yerine getiren her işletme ve ona rehberlik eden her meslek mensubu, ülkenin geleceğine bir tuğla koymaktadır.

Bu bilinç ve sorumlulukla çalışıyor, meslek onurumuzu ve etik değerlerimizi her şartta korumaya devam ediyoruz.

[Meslek onuru, liyakat ve adalet yolunda]

Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

28/7/2024 tarihli ve 7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girmek üzere, 32/C maddesi eklenmiştir.01.01.2025 tarihinden itibaren  geçiçi vergi dönemlerinde hesaplanacak olan asgari kurumlar vergisi uygulaması ile ilgili açıklamalar yapmaya çalışacağız.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Düzenlemesi, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm kurumlar vergisi mükelleflerini etkileyecek önemli bir düzenlemedir. Bu düzenleme, kurumların indirim ve istisnalarını sınırlamaya dönük getirilen bir "vergi güvenlik müessesesi" olarak  tanımlanabilir.

Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/C maddesi, kurumların ticari bilanço kârına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan kazançlarının belirli bir taban üzerinden vergilendirilmesini öngörmektedir. Asgari vergi, kurum kazancından yapılacak istisna ve indirimlerden sonra hesaplanan vergiyi değil, indirim ve istisnalar öncesi kazancın %10'u kadar olmalıdır.

Kurumlar vergisi mükellefleri, kurum geçici ve kurumlar vergisi beyannamelerinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci ve 32/A maddeleri hükümlerini dikkate alarak kurumlar vergilerini hesaplayacaklardır.

Bu düzenlemelere göre aşağıda yer alan istisna ve indirimler asgari kurumlar vergisi hesaplamasında da matrahtan düşülecektir.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi matrahından DÜŞÜLECEK istisna ve indirimler

-İştirak Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-a)

-Emisyon Primi Kazancı (K.V.K. Mad. 5/1-ç)

-Yatırım Fon ve Ortaklığı Portföy İşletmeciliği Kazancı (K.V.K. Mad. 5/1-d) (Sahipolunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar hariç)

-Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK Md.5/1-i)

-Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerden Doğan Kazançlarda İstisna (Finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları ile varlık kiralama şirketlerinin dahil olduğu işlemleri K.V.K. Mad. 5/1-j ve k)

-Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlar

-Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar

-Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesinden ve Devrinden Sağlanan Kazançlar

-Ar-Ge ve Tasarım İndirimi

-Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlar ( K.V.K. Mad. 10/1-g )

-5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna göre Korumalı İşyeri İndirimi ( K.V.K. Mad. 10/1- h

Bununla birlikte aşağıda yer alan istisna ve indirimler asgari kurumlar vergisi hesaplamasında matrahtan düşülmeyecektir. Aşağıdaki istisna veya indirimlerin varlığı halinde ilave vergi ortaya çıkabilecektir.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi matrahından DÜŞÜLEMEYECEK istisna ve indirimler

İstisnalar

-Yurt dışı iştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-b)

-Yurt dışı iştirak hissesi satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-c)

-Yatırım fon ve ortaklıklarının kazanç istisnası (taşınmazlardan elde edilen kazançlar) (5520 sayılı Kanun madde 5/1-d)

--Taşınmaz, iştirak hisseleri ve fon satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-e)

Bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine veya TMSF'ye borçlu durumda olanların taşınmaz veya iştirak hisselerinin satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-f)

-Yurt dışı şube kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-g)

--Yurt dışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetler kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-h)

Eğitim ve öğretim kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-ı)

-Yabancı fon kazançlarının vergilendirilmesinde yönetici şirketlere ilişkin kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/A)

-Sınai mülkiyet hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/B)

-Kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarından elde edilen kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun geçici madde 14)

-Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazanç istisnası (193 sayılı Kanun geçici madde 76)

-Araştırma altyapılarının Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarda istisna (6550 sayılı Kanun geçici madde 1/a)

-Özel Kanunlarda yer alan ve asgari vergi matrahına dâhil edilmesi gereken diğer istisnalar

İndirimler

Sponsorluk harcamalarında indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-b)

Bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-c)

Eğitim ve sağlık tesisleri ile yurt inşaatlarına ilişkin bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ç)

Kültür ve turizm amaçlı bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1- d)

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan bağışlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-e)

Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine yapılan nakdi bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-f)

Yurt dışına verilen yazılım, mühendislik, eğitim ve sağlık hizmetleri kazanç indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ğ)

Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ı)

İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumların elde ettiği kazançlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-i)

Yatırım indirimi istisnası (193 sayılı Kanun mülga madde 19, geçici madde 61 ve geçici madde 69)

Teknogirişim sermaye desteği indirimi (5746 sayılı Kanun madde 3/5)

Teknokent sermaye desteği indirimi (4691 sayılı Kanun geçici madde 4 )

Özel Kanunlarda yer alan ve asgari vergi matrahına dâhil edilmesi gereken diğer indirimler

Asgari kurumlar vergisi uygulaması ve hesaplaması

Ticari bilanço kârı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamının veya ticari bilanço zararı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamının sıfırdan büyük olduğu durumlarda asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapılacaktır.

Beyannamelerde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları asgari kurumlar vergisinin hesaplanmasında asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyecektir.

Danıştay 3. Dairesinin 2024/5700 Esas no'lu kararı ile birlikte 23 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No:1)'ne eklenen Geçmiş Yıl Zararları üzerinden Yurtiçi Asgari Kurumlar Vergisi Alınmasına Yönelik ilgili bölümlerin uygulanması alınan karar ile birlikte durdurulmuş bulunmaktadır.

213 sayılı Kanunun mükerrer 298 nci maddesi ve geçici 33 üncü maddesi hükmü uyarınca, mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu dönemlerde, asgari kurumlar vergisi hesabında enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerler dikkate alınacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak indirimli oran uygulamaları nedeniyle aşağıda açıklanan alınmayan vergi tutarları düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden asgari vergi hesaplanacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurum kazançlarına uygulanan iki puanlık indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi, Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca ihracat kazançlarına uygulanan beş puanlık indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi,

Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puanlık indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi,

Hesaplanan asgari vergiden hesap dönemine ilişkin tevkif suretiyle ödenen kurumlar vergisi ile ödenen geçici vergiler mahsup edilebilecektir.

Mükelleflerin; tasfiye, birleşme, devir ve tam bölünme işlemleri nedeniyle vermiş oldukları beyannamelerinde de asgari kurumlar vergisini hesaplamaları gerekmektedir

Kurumlar vergisi mükellefleri, ticari bilanço karı/zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerini ekleyeceklerdir. Bu tutarın sıfırdan büyük olması halinde, bu tutardan asgari kurumlar vergisi kapsamı dışında bulunan ve tebliğin “32.5.5.” bölümünde belirtilen istisna ve indirimler düşüldükten sonra kalan tutar bulunması halinde bu tutara %10 oranı uygulanmak suretiyle asgari kurumlar vergisi hesaplanacaktır.

Genel Tebliği Örnekler:

Konuya ilişkin olarak 23 nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde 8 farklı örnek yer almaktadır. Bu örneklerden ilk 3’ü aşağıdaki gibidir.

Örnek 1: (A) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 1.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 200.000 TL’dir. Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	Kurumlar vergisi	Asgari kurumlar vergisi
Ticari bilanço kârı	1.000.000	1.000.000
KKEG	200.000	200.000
İstisnalar ve indirimler	0	0
Kurumlar vergisi matrahı	1.200.000	1.200.000
Hesaplanan kurumlar vergisi	(1.200.000 x %25)	(1.200.000 x %10)
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	300.000	120.000
Ödenecek Kurumlar Vergisi	300.000

(A). A.Ş.’nin, indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları bulunmaması nedeniyle hesaplanan kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisinden fazla olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 300.000 TL olarak dikkate alınacaktır. Tebliğ örnekleri ve detaylar için asağıdaki linke bakmanızı tavsiye ederiz.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/09/20240928-4.pdf

16.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.