Bekir Güneş
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ymmbekirgunes@gmail.com

Takdir Komisyonu KDV Reddedemez?

Bilindiği üzere yetkili makamlar tarafından talep edilmesi durumunda mükelleflerin matrah ve servet takdirlerini etmek üzere vergi daireleri nezdinde takdir komisyonları oluşturulmaktadır. Uygulamada bu komisyonlar bazı durumlarda vergi inceleme yetkisine sahip olması nedeniyle cezalı tarhiyatlar önerebilmektedirler. Mükelleflerin sahte belge kullandığının tespiti durumda kullanılan belge de gösterilen KDV`ler indirimler arasından çıkarılmakta ve duruma göre bir kat ya da üç kat vergi ziya cezası kesilmektedir. Vergi idaresi ve vergi yargısında oturmuş bir sistem olan bu reddiyat işlemi takdir komisyonlarının görevi matrah ve servet takdir ekmek olması sebebiyle sadece vergi inceleme elemanları tarafından yapılabilecektir. Makalemizin konusu takdir komisyonları tarafından yapılan KDV reddiyatlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu durumudur.

1- Sahte Belge Kullanma Durumunda Yapılan İşlemler:

Sahte fatura kullanma filli, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Suçlar ve Cezalar” başlıklı üçüncü bölümünde “Kaçakçılık Suçları ve Cezaları” yan başlık altında 359 uncu maddesinin (b) bendinde düzenlenmiştir.

7394 sayılı Kanunla, 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere ceza hükümlerinde bazı değişiklikler yapılmış olup sahte fatura kullanımdaki bu suçlarda hükmolunacak hapis cezaları artırılmıştır. Buna göre, bu vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sahte belgenin tanımı yapılmıştır. Buna göre; gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde, varmış gibi düzenlenen belge sahte belgedir.

Sahte belge kullandıkları tespit edilen mükelleflerin bu belgeleri bilerek ya da bilmeyerek kullandıkları önem arz etmeksizin belgelerde yer alan kdv`ler reddedilerek mükellefin beyanları arasından çıkarılmaktadır.

2- Takdir Komisyonunun Görevi:

Vergi Usul Kanunun “Takdir Kararı” başlıklı 31 inci maddesinde, takdir komisyonunca belli edilen matrah veya matrah kısmının takdir kararına bağlanılacağı belirtilmiş, “Komisyonların Görevleri” başlıklı 74 üncü maddesinin ‘a’ fıkrasının 1 numaralı bendinde, yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak; 2 numaralı bendinde ise vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmek komisyonun görevleri olarak belirlenmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun 75’inci maddesi ile takdir komisyonlarının vergi inceleme yetkisinin bulunduğu, 31 ‘inci maddesinin 8’inci bendinde ise takdir kararlarında takdirin müstenidatı ve takdir hakkında izahat bulunması gerektiği belirtilmek suretiyle komisyonların herhangi bir araştırma ve inceleme yapmaksızın bir ölçü ve emsal belirtilmeden matrah takdiri yapmamaları hükme bağlanmıştır.

Takdir Komisyonlarına sevk edilen incelemelerin sahte belge kullanma incelemeleri olması durumunda ya da yasal defter ve belgelerin vergi incelemesine ibraz edilememesi durumunda matrah farklı incelemelerden farklı bir durum ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki sahte belge incelemelerinde belgelerin gerçek olmadığından hareketle faturalarda yer alan katma değer vergilerinin 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 29 ve 34 üncü maddeleri gereğince haksız indirim yapıldığı ve bu nedenle mal alışlarına isabet eden katma değer vergilerinin tenzili yoluna gidilmektedir. Mükelleflerin yapmış oldukları katma değer vergisi indirimlerinin hukuka uygun olup olmadığını incelemek amacıyla defter ve belgelerin incelemeye ibrazının incelemeye yetkililer tarafından istenilmesine rağmen ibraz edilmemesi durumunda ise,  3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. ve 34. maddelerinde düzenlenen indirim şartlarının yerine getirilmediği kabul edilerek, indirim konusu vergilerin reddi yapılmaktadır.

Dolayısıyla takdir komisyonuna veri olarak sunulan raporlarda matrah farkı değil vergi farkı tespit edilmekte ve bu şekilde düzenlenmektedir. Oysa takdir komisyonlarının vergi takdiri değil matrah takdiri yetkisi bulunmaktadır. Uygulamada da vergi indirimi yapılarak düzenlenmiş raporlar takdir komisyonlarına geldiğinde indirimi reddedilen verginin matrahı hesaplanmakta ve bu matrahın takdiri yapılarak karar vergi dairesine gönderilmekte böylelikle de vergi ve cezanın tahakkuku gerçekleştirilmektedir. Oysa yapılan işlem katma değer vergisi reddiyatıdır matrah takdiri değildir. O mükellefin inceleme gerekçesi de vergi farkına işaret eder çünkü yasal defterlerin ibraz edilmemesi veya sahte belge kullanımı vardır.

3- Konuya İlişkin Yargı Kararı:

Danıştay 9. Dairesi 24.10.2013 tarih ve Esas No : 2013/6993 sayılı kararı özet olarak aşağıda yer almaktadır.

İstemin Özeti: Davacı adına, 2006 yılına ilişkin defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmediğinden bahisle vergi tekniği raporu done alınmak suretiyle takdir komisyonu kararına dayanılarak 2006/Haziran dönemi için re’sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararının; dilekçede ileri sürülen sebeplerle bozulması istenilmektedir.

Karar: ….

Takdir komisyonlarının görevi; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca, yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak ile vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmektir. 3065 sayılı Yasa’da öngörülen indirim mekanizması ise, vergilendirme tekniği açısından, matrah takdirinden farklı bir müessese olup mükelleflerin; gerek sahte fatura kullanmaları gerekse defter ve belgelerini ibraz etmemeleri gibi durumlarda, matrah takdirini gerektiren bir husus bulunmaması nedeniyle, bu tür fiillerin, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. ve 34. maddelerinde düzenlenen, indirim mekanizması içinde değerlendirilmesi suretiyle, katma değer vergisi indirimleri yönünden yapılacak vergi incelemesi ile bir sonuca bağlanması gerekmektedir. Bu nedenle, bu gibi hallerde, mükelleflerin matrah takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilmesi ve kendisine matrah, servet ve kıymet takdiri görevi verilmiş olan ve katma değer vergisi indirim reddi yetkisi bulunmayan takdir komisyonlarınca takdir edilen matrah üzerinden cezalı tarhiyat yapılması mümkün değildir.

…

Bu nedenle yukarıda belirtilen mevzuat uyarınca, davacının defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle takdir komisyonuna sevk edilmesi üzerine, katma değer vergisi indirim reddi yetkisi bulunmayan takdir komisyonunca alınan karara istinaden davacı adına yapılan dava konusu cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından, vergi mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.

22.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.