Barış Korkmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
Dora Denetim SMMM A.Ş.
bkorkmaz@ddo.com.tr

Defter Tasdikleri İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar

I. GİRİŞ

Defter tasdik işlemlerinde en sık karşılaştığımız tereddüt edilen konuların başında; yetkisiz notere tasdik edilen defterler, ara onay işlemleri ve kapanış onayının aynı anda yapılıp yapılamaması ve damga vergisi defterinin kimlerin tasdik ettirmesi gerektiği konuları gelmektedir. Bu üç hususta son gelişmeler ışığında açıklamalar yapılmıştır. 

II. DEFTERLERİN YETKİLİ NOTERDE TASDİK ETTİRİLMESİ

Konuya ilişkin yasal düzenleme VUK’nun 223. Maddesinde aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.[1]  

Madde 223 - Tasdik Makamı

Defterler, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgahın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, menkul kıymet ve kambiyo borsasındaki acentalar için borsa komiserliği tarafından tasdik olunur.

(3239 sayılı Kanunun 18'inci maddesiyle eklenen fıkra) Tasdik makamı, bu Kanuna göre tasdike getirilen defterleri sosyal güvenlik ile ilgili kuruluşların mevzuat hükümlerine bağlı kalmaksızın tasdik eder.
(4884 sayılı Kanununun 7' nci maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük; 17.06.2003) Defterler anonim ve limited şirketlerin kuruluş aşamasında, şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicili memuru veya noter tarafından tasdik edilir.

Burada defterlerin ‘ikametgâhının bulunduğu yerdeki notere’ tasdik ettirmeleri gerektiği anlaşılmakta fakat bu tabirden kastın il sınırları yada ilçe sınırları mı olduğu anlaşılmamaktadır. Tereddüt edilen bu husus hakkında Maliye Bakanlığı Noterler Birliğine cevabında; büyükşehir belediyesi sınırlarının esas alınması gerektiği belirtmiştir.[2] Bu kapsamda defterlerin tasdik yeri; işletmenin merkezinin bulunduğu büyükşehir belediyesi sınırları içindeki herhangi bir ilçede tasdik edilebilir. Ancak büyükşehir belediye sınırları dışındaki ilçelerde bulunanların defterleri bulundukları ilçe noterliklerine tasdik ettirmelidirler. Bu kapsamda defterleri tasdik edilecek işletmenin bağlı olduğu ilçenin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde yer alıp almadığını ayrıca teyit etmesi gerekmektedir. Tasdik işlemleri sırasında noterler, işletmenin merkezinin bağlı olduğu noter konusunda yetkisiz olduğu hususunu gözden kaçırabilmektedirler. Bu hususa defter tasdiki yaptıracak kişilerin bilhassa dikkat etmeleri gerekmektedir.

Yetkisiz notere tasdik edilen defterin geçerli sayılıp sayılmaması konusu tartışmalıdır. Eğer bu defterlerin tasdiki yetkili noterce yapılmadığı için geçerli sayılmazsa VUK’ nun 30. M-maddesi gereği resen tarh nedeni olacaktır. Fakat Danıştay çift defter tutma ve benzeri haller tespit edilmemişse, defterlerin hiç düzenlenmemiş sayılarak resen matrah takdir edilmesini doğru bulmamaktadır.[3]

III. ARA ONAYA TABİ TUTULAN DEFTERİN VE ÖNCEKİ YILININ KAPANIŞ ONAYLARININ TEK YEVMİYEDE YAPILMASI

Noterler Birliği fiziki ortamda tutulacak defterlerle ilgili açılış, görüldü/kapanış ve yenileme tasdiklerinin tek yevmiye ile yapılmasının mümkün olup olmadığını Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığına yazı ile sormuş olup, ilgili bakanlıkların cevaplar aşağıdaki gibidir.  

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğünden alınan 28.01.2014 günlü ve 483 sayılı yazıda; Tebliğ'in 17 nci maddesi uyarınca? kapanış onayına tabi olan yevmiye ve yönetim kurulu karar defterlerinde, onay yenileme işlemi kapanış onayından farklı ve yeni bir işlem olarak, son kaydın altına yazılacak görülmüştür ibaresi yanında yenileme onay bilgilerinin yazılması suretiyle yapılması gerektiği ,[4]

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından alınan 24.01.2014 günlü ve 8252 sayılı görüşte, yeterli yaprakları bulunan yönetim kurulu karar defteri, yevmiye defterlerinin kapanış ve onay yenileme işlemlerinin noterde bir yevmiye ile gerçekleştirilmesi halinde bir harç tahsil edilmesi gerektiği,

belirtilmiştir.[5]

Buna göre yenileme onayına tabi yevmiye ve karar defterlerinin görüldü ve yenileme onayının birlikte ve tek yevmiye altında yapılarak bu işlemden tek harç alınması gerekmektedir.[6] Böylece, ara tasdik yapılacak olan ve kapanış onayına tabi defterlerin tasdik maliyetleri düşmüş olacaktır.  

IV. DAMGA VERGİSİ DEFTERİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ HATIRLATMA

Sürekli Damga Vergisi Mükellefiyeti Tesis Ettirmesi gereken mükellefler 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde sayılmıştır;[7]

-Anonim Şirketler

-Katma Bütçeli İdareler

-İl Özel İdareleri-Belediyeler-Döner Sermayeli Kuruluşlar

-Bankalar

-Kamu İktisadi Teşebbüsleri

-Devlet ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri İştirakleri

-Özerk Kuruluşlar

-Diğer Kamu Kurumları

Sürekli damga vergisi mükellefiyeti tasdik ettirme zorunlulukları vardır.

Sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmek zorunda olan mükelleflerin, damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmek ve damga vergisi defteri tutma zorunlulukları vardır. Damga vergisi defteri tasdik zorunluluğu olan defterdir. Damga vergisi defterinin her yıl yeni tasdik veya yeterli sayfa bulunması halinde ara onayının (ara tasdiklerinin) yapılması gerekmektedir. Kapanış tasdikine ise tabi değildir.  

Bunların dışında kalanların sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi ve defter tutmaları ihtiyaridir. Sürekli yükümlülük tesis ettirmeyen mükelleflerin damga vergisi defteri tutma mecburiyeti bulunmamaktadır. Mükellefiyet tesis ettirmesi ihtiyari olmakla birlikte sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükelleflerin, damga vergisi defteri tutmak ve tasdik ettirme zorunluluğu hakkında yasa bir düzenleme bulunmamakla birlikte kıyas yoluyla hareket ettiğimizde sürekli mükellefiyet tesis ettirmeleri defter tutma ve tasdik etme yükümlülüğü doğuracağı kanısındayım.

 

---

[1] Gelir İdaresi Başkanlığı, http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat (05.11.2015).

[2] Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü 09.12.2004 günlü ve 58809 sayılı yazısı.

[3] Danıştay 11.Dairesi, T.03.05.1995,  E.1995/2092, K.1995/1370.

[4] Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü, 28.01.2014 günlü ve 483 sayılı yazısı.

[5] Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, 24.01.2014 günlü ve 8252 sayılı yazısı.

[6] Türkiye Noterler Birliği, 30.01.2014 tarih ve 22 sayılı genel yazısı.

[7] Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, Damga Vergisi 16 seri numaralı Genel Tebliği.
 

11.11.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.