Ayşe Çelikbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
aysecelikbas@outlook.com.tr

Kamu İhalelerinde Banka Teminat Mektubu Yerine Sigorta Şirketleri Tarafından Düzenlenen Kefalet Senetlerinin Sunulması

05 Aralık 2017 tarih 30261 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 7061 Sayılı Kanun ile 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 4 üncü ve 34 üncü maddelerinde değişiklik yapılarak işletmelerin ihalelere katılırken banka teminat mektubu yerine kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerini sunmalarına imkan tanınmıştır.

19 Haziran 2018 tarih 30453 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Kamu İhaleleri Uygulama Yönetmeliklerinde Yapılan Değişikliklere dair ilgili maddelerin 19 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe girmesi ile birlikte Kamu İhalelerinde teminat mektubuna alternatif olarak kefalet senedi yasal olarak kullanılabilir hale gelmiş ve  Geçici Kefalet Senedi,  Kesin Kefalet Senedi, Avans Kefalet Senedi, Kesin Hesap Kefalet Senedi, Geçici Kabul Noksanları Kefalet Senedi ihale dokümanı standart formları arasına eklenmiştir. Sigorta şirketleri tarafından niteliğine göre ihaleyi düzenleyen kuruma hitaben Kefalet Senedi düzenlenebilmektedir.

Kefalet Sigortası Genel Şartları 01.02.2014 tarihinde Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanmıştır. Bu ürün kefalet branşı ruhsatnamesine sahip sigorta şirketleri tarafından düzenlenebilmektedir. Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan Genelge ’de Teminat Türleri ve Tanımları başlığı altında ‘’ Aşağıdakilerle sınırlı olmamak üzere, bu sigorta kapsamında sunulan teminatların tanımları aşağıdaki gibidir’’ ibaresi yer almaktadır. Bu ibareden yapılabilecek çıkarım, Genelge ’de tanımı yapılanlar dışında farklı teminat taleplerinin de karşılanabileceği yönündedir.

Kefalet Sigortası Genel Şartlarına göre ;

Kefalet sigorta sözleşmesi ile sigortacı, borçlunun poliçede tanımlanan borç yükümlülüğünü yerine getirememesi rizikosuna karşı, bu genel şartlarda ve poliçe özel şartlarında belirtilen hüküm ve şartlar çerçevesinde, borçluya kefil olarak poliçede belirtilen lehdara teminat sağlar.  Sigortacı bu sigorta sözleşmesi çerçevesinde üstlendiği yükümlülük uyarınca ilgili lehdar veya lehdarlara ödeme yapar. 

Sigortacı, lehdara karşı borçluya doğrudan kefalet yoluyla kendisi kefil olabileceği gibi, dolaylı kefalet yoluyla banka, kredi garanti kuruluşları veya diğer finans kuruluşlarının borçlunun yükümlülüğü için lehdara karşı kefil olmalarına bağlı olarak teminat sağlayabilir.

Bu sigorta anlamında “kefalet”, borçlunun borçlarına kefil olunmasını veya bu borçlarla ilgili sair taahhütler altına girilmesini ifade eder.

    Kefalet senetleri şarta bağlı düzenlenebileceği gibi ilk talepte ödemeli olarak da düzenlenebilir.

Kefalet Senedi uzun yıllardan beri yurt dışında yaygın bir uygulama alanına sahipken ülkemizde yakın zamanda kullanılmaya başlanmıştır. Birçok işletme tarafından bilinmemekle birlikte Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından düzenlenebilen Kefalet Senedi, banka ve özel finans kurumları tarafından düzenlenmekte olan teminat mektubuna alternatif olarak uygulamada yerini almıştır.   

 Kefalet Senedinin Avans Ödeme Teminatı, İmalat / Bakım / Onarım Teminatı, Emniyeti Suistimal Teminatı, Gümrük ve Mahkeme Teminatı, Ödeme Teminatı,  Performans Teminatı, Sözleşme Teminatı, Kamu Alacakları Teminatı gibi türleri vardır. Kamu İhale mevzuatında yapılan düzenleme ile ihalelerde de Kamu İhaleleri Teminatı adı altında uygulama kabiliyeti bulmuştur.  

Kefalet Senedi Poliçesi işleyişinde banka ve özel finans kurumlarından talep edilebilen teminat mektubuna benzer bir süreç vardır. Sigorta şirketi işletmeden temin  edeceği mali, idari, teknik ve benzeri verilere istinaden yapacağı değerlendirmede  işletmenin  belirli  kriterleri  sağlaması sonucu limit oluşturduktan sonra  Kefalet Senedini düzenleyecektir. İşletmenin finansal verilerinin yanında faaliyette bulunduğu sektördeki konumu, iş deneyimi, uzmanlık alanı, teknik yeterliliği gibi veriler de sigorta şirketinin değerlendirme aşamasında göz önünde bulunduracağı önemli ölçütler arasındadır. Risk kriteri olarak tek başına mali yeterliliğe bağlı kalınmaması işletmelerin lehine olacaktır.  

Teminat taleplerinde öncelikli tercih olarak kefalet senedine yer verilmesi ile birlikte bankalar ve özel finans kurumları nezdinde tükenen veya ekonominin daraldığı dönemlerde kısıtlı kullanım imkanı tanınan kredi limitleri sonucu kamu ihalelerine katılmakta zorlanan işletmeler daha rahat hareket alanı bulacaktır. Alternatif ürün olarak kefalet senedinin yaygın olarak kullanılmaya başlanması ile birlikte oluşacak rekabet sonucu bankaların teminat mektubu fiyatlamaları da işletmeler için ekonomik hale gelecektir. Ayrıca teminat taleplerinin sigorta şirketlerine kayması ile birlikte bankalar ve özel finans kurumları nezdinde nakit ağırlıklı olarak tahsis edilecek limitler işletmelerin finansman ihtiyaçlarını rahatlatmış olacaktır.

Kefalet Senedi uygulamasının ekonominin normal işleyişinde işletmelere belirli avantajlar sağlayacağı kuşkusuzdur. Ancak ülkemiz ekonomisinin içinde bulunduğu mevcut koşullarda mali açıdan çok zor durumda olan birçok işletmenin  bozulan sicilinden dolayı mali yeterlik şartını sağlayamadığı bilinen gerçekler arasındadır. Sigorta şirketleri tarafından Kefalet Senedi taleplerinin değerlendirme kriterlerinin mevcut piyasa koşulları paralelinde işletmelerin faaliyetlerine devam etmelerine ve nefes almalarına destek olacak şekilde belirlenmesi sürece kolaylık ve önemli katkı sağlayacaktır kanısındayım.

İlgili mevzuat hükümleri ;

7061 Sayıılı Bazı Vergi Kanunları İle Diğer Bazı Kanunlarda DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun

….

MADDE 65- 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4 üncü maddesine “Çerçeve anlaşma” tanımından sonra gelmek üzere aşağıdaki “Teminat mektubu” tanımı eklenmiştir.

“Teminat mektubu: Bankalar tarafından verilen teminat mektupları ile Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerini,”

MADDE 66- 4734 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“b) Teminat mektupları.”

Kefalet Sigortası Genel Şartları

….

B.  KEFALETE İLİŞKİN KOŞULLAR VE TAZMİNAT

B.1-  Beher Kefalet Senedinin Düzenlenmesinden Önce Tarafların Hak ve Yükümlülükleri

Sigortacının kefil olması aşağıdaki koşulların yerine getirilmesine bağlıdır.

Sigorta ettirenin doğrudan kefalete ilişkin yükümlülükleri dolaylı kefalet için de geçerlidir. Bu kapsamda, sigorta ettiren;

   a) En son yıla ait hesap özetleri ile varsa bağımsız denetim raporunu,   derhal, sigortacıya sunmakla ve sigortacının talebi üzerine, konuya ilişkin gerekli açıklamaları yapmakla yükümlüdür. Ancak, yıllık hesap özetleri öngörülen tarihte tamamlanmaz ise, sigorta ettiren, talep üzerine, bir ön bilanço ile gelir tablosu sunmakla yükümlüdür.  Ön bilanço ile gelir tablosunun sunulması, sigorta ettirenin yıllık hesap özetini sunma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

b) Nakdi veya gayrinakdi kredi ilişkilerini sigortacıya bildirmekle yükümlüdür.

   c) Sigortacıya bildirmeksizin üçüncü şahıslara aktifleri üzerinde teminat (ipotek, rehin, mülkiyetin teminat olarak (inançlı) nakli, taşınmaz yükümü vb.) vermemekle yükümlüdür.

   ç) Teminat verilmesi kararını etkileyebilecek önemli ölçüdeki değişiklikleri sigortacıya bildirmekle yükümlüdür.

Sigortacı;

   a) Borçlunun faaliyetleriyle ilgili gelişmeler, stratejik değişiklikler ve borçlunun kredi değerliliği açısından önemli bulduğu konularla ilgili detaylı bilgi talep edebilir.

b) Borçlu için bir genel kefalet limiti tahsis etmiş olsa dahi, borçlunun ilettiği müstakil kefalet teminatı taleplerini gerekçe göstererek geri çevirebilir.

c) Borçlunun kredi değerliliğine yönelik olarak yaptığı değerlendirme neticesinde, yeni bir kefaletin verilmesi için ya da kredi değerliliğinin önemli ölçüde bozulması durumunda, mevcut kefaletin devam ettirilmesi için, borçludan bir güvence isteyebilir.

ç) Kendisine sunulan bilgi ve belgeler çerçevesinde, kefil olmayabilir.

….

Kamu İhaleleri Teminatı: Sigortalının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ilgili diğer mevzuata tabi ihalelerde teminatın gelir kaydedilmesine neden olabilecek risklerine karşı kayıtsız – şartsız, kesin, asli, sigortalının yükümlülüğünden bağımsız, ilk talepte ödeme kaydını içeren teminat türüdür. Bu teminat, ekli klozlar dahilinde verilir.

Kaynak ;

7061 Sayılı Bazı Vergi Kanunları İle Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

Kamu İhaleleri Uygulama Yönetmelikleri

Kefalet Sigortası Genel Şartları

14.01.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.