Ayşe Çelikbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
aysecelikbas@outlook.com.tr

Yıl İçinde İşveren Değiştiren Personelin Ücret Gelirinin Vergilendirilmesi Hususu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Uygulaması İle Önemli Hale Gelecektir

İlgili mevzuat gereği, yıl içerisinde birden fazla işverenden gerek aynı dönemde gerekse işveren değiştirerek farklı dönemlerde elde edilen birinci işverenden sonraki ücret geliri toplamının kanunda belirlenen sınırı aşması halinde birinci işverenden alınan dahil olmak üzere tüm gelirin yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesinin tespiti halinde vergi tutarı cezası ile birlikte çalışandan talep edilmektedir. Yıl içerisinde aynı işverene bağlı giriş çıkış işlemi yapılması halinde ise çalışanın kümülatif gelir vergisi matrahına devam edilmelidir.

Birden fazla işverenden kesinti yoluyla  vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerin, birden sonraki işverenden aldıkları ücretler için beyan sınırı hesabının yapılması esnasında iş değişikliği nedeni ile yıl içerisinde birden fazla işverenden farklı zamanlarda elde edilen ücret gelirlerinin dikkate alınmıyor olması yönünde hatalı uygulamalar ile karşılaşılmaktadır.

İşverenler Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi uygulaması ile çalışanlarını kişi bazında T.C kimlik no, adı-soyadı, prime esas kazancı, prim gün sayısı, gelir vergisi matrahı, vergiden muaf olup olmadığı, engellilik oranı, AGİ, kesilen gelir vergisi tutarı, meslek kodu bilgilerini içerecek şekilde bildireceklerdir. Çalışan bazında detaylı bilgi paylaşımı yapılması sonucu Gelir İdaresinin ücret gelirlerine dair tespit yapması kolaylaşacaktır. Bu sebeple beyan sınırı hesabında, birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler tarafından bu gelirin aynı anda ya da işyeri değiştirerek elde edilmiş olması ayrıntısına dikkat edilmesi hatalı uygulamaları önlemiş olacaktır. Ayrıca aynı anda birden fazla işverenden ücret alınması durumunda asgari geçim indirimi uygulamasının tek işverenden yapılıyor olması da dikkat edilmesi gereken önemli bir diğer husustur.  

Birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2017 yılı için bu tutar 30.000 TL 2018 yılı için 34.000 TL’dir.) aşmayan mükelleflerin, tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. Ancak, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin  toplamı beyan sınırını  aşması durumunda, ücretlerin tamamı (ilk işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere) yıllık beyannameye dahil edilecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir.

Gayrisafi ücret tutarından Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinde hüküm altına alınan indirimler yapıldıktan sonra bulunan gerçek safi tutar  üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan indirimin yapılmasından sonra bulunan vergi matrahının, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.  Hesaplanan tutarın beyan sınırını aşması halinde  birinci ve ikinci işverenden alınan toplam ücret tutarının tamamı beyan edilecektir.

Ücretin Safi Tutarının Tespiti;

 Ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan yararlar toplamından (yani ücretin gayrisafi tutarından) belli indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır.

Bu indirimler şunlardır;

 • Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,

 • Sosyal güvenlik destekleme primi,

• İşsizlik sigortası primi,

• Hayat/Şahıs sigorta primleri,

• OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,

• Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları),

Gayrisafi ücret tutarından yukarıda belirtilen indirimler yapıldıktan sonra  elde edilen gerçek safi tutar üzerinden şayet varsa  kanunda belirtilen aylık engellilik indirimi tutarı da indirilir. Bu hesaplama sonucu bulunan vergi matrahı, kanunda belirtilen gelirin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınacaktır.

Yukarıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi uygulamasının başlaması ile birlikte ilerleyen dönemlerde vergi dairesi ile ücret geliri elde edenlerin karşı karşıya gelmesini önlemiş olacaktır.

İlgili mevzuat hükümleri ;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

İşveren değişikliği ile ilgili olarak 160 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, “…Buna göre, bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretler, ayrı ayrı vergilendirilmektedir. Dolayısıyla vergi tarifesi, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanmaktadır…” açıklamalarına yer verilmiştir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez…” hükmüne, 62 nci maddesinde ise, “İşverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir.” hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 86 ncı maddesinde ise, “Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

1. Tam mükellefiyette;

…..

b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (4962 sayılı Kanun’un 17/D maddesiyle değişen parantez içi hüküm 07/08/2003 tarihinden geçerli olmak üzere) (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplam 103’üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil)…” hükmüne yer verilmiş olup, Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutar 2017 yılı için 30.000 TL 2018 yılı için 34.000 TL. olarak belirlenmiştir.

Diğer taraftan, gelirin toplanması ve beyanına ilişkin olarak 16 no.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.

İşveren değişikliği ile ilgili olarak 160 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, “…Buna göre, bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretler, ayrı ayrı vergilendirilmektedir. Dolayısıyla vergi tarifesi, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanmaktadır…” açıklamalarına yer verilmiştir.

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği İkinci Bölüm

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Verilmesine İlişkin İşlemler

              Madde 4

                    …

(4) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 100 üncü maddesinin verdiği yetkilere dayanılarak, kesilen vergilerin matrahlarıyla birlikte, sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı, meslek adları ve kodları ile prim ödeme gün sayılarının Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

(5) Bu kapsamda;

a) Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bir ay içinde yaptıkları ödemeleri veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile bunlardan kestikleri vergileri,

b) 5510 sayılı Kanuna göre sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini bildirmekle yükümlü olanlar/işverenler, sigortalıların cari aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini,

içeren Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

 

Kaynak;

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

GİB Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü) 10/06/2011 tarih B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 103-708 Sayılı Özelgesi

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği

26.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.