Yrd. Doç.Dr. Ayhan Kortunay
Pamukkale Üniversitesi
Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı
akortunay@pau.edu.tr

Yargıtay “Kira Artış Şoku”na“Dur”Dedi

Konut kiralarında artış oranı 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunuyla belirlendi. Buna göre yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak artış, bir önceki kira yılında Üretici Fiyat Endeksi’ndeki (ÜFE) değişim oranını “geçmeyecek şekilde” belirlenecek (madde 344).

Ancak ÜFE’deki değişim oranının nasıl hesaplanacağı Borçlar Kanununda açıklanmamıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından yayınlanan “Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Kullanıcıları Rehberi”ndeise yıllık ÜFE oranının iki şekilde hesaplanabileceği belirtiliyor.

a)      Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (Mart 2014 itibariyle, Yüzde: 12,31)

b)     12 aylık ortalamaya göre değişim (Mart 2014 itibariyle, Yüzde: 6,95)

Görüldüğü üzere her iki hesaplama yöntemi arasında önemli bir fark bulunmaktadır. Kira artış oranında hangisinin dikkate alınacağı konusunda net bir düzenleme yoktur. Ancak TUİK az önce bahsedilen Rehberinde “Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim” oranının uygulanacağı örnekler arasında ücret ve kira artışlarından bahsetmiştir. Bu örnekten hareketle bazı ulusal basın organlarındakira artış oranının kiracı aleyhine olacağı yönünde haber ve yazılar çkmıştır.

Oysa TUİK bir yargı organı olmadığı gibi, mahkemelerin hangi hesaplama yöntemini dikkate alacağını belirleme yetkisi olan bir otorite de değildir.

Nitekim Yargıtay kira artışlarının hangi yönteme göre yapılması gerektiğini birkaç ay önce verdiği bir kararında açıklamıştır. 6. Hukuk Dairesinin kararında aynen şu ifadelere yer verilmiştir:   “ …01.09.2012 tarihinde başlayan kira dönemi için kiraartışı üretici fiyat endeksindeki (12 aylık ortalama) artış oranına göre belirlenmelidir…”

Bu karara göre, örneğin Mart 2014’te yenilenecek kira sözleşmelerinde uygulanacak oran Yüzde: 12,31 değil, Yüzde: 6,95 olacaktır. Geçtiğimiz şubat ayında yenilenmiş olan kira sözleşmelerinde ise uygulanması gereken oran Yüzde 12,40 değil,Yüzde 6, 11 dir. Örnekler artırılabilir (Uygulanacak oranlara TUİK’in resmi internet sitesinden ulaşmak mümkündür).

Dolayısıyla ulusal basında çıkan bazı haberleri dikkate alarak yüksek oranda kira artışı yapmış olan kiracılariade talep edebilecekleri gibi sonraki kiralardan da mahsup edebileceklerdir. Zira Borçlar Kanununun konuya ilşkin 344. Maddesi yapılabilecek “azami artışı” ifade etmekte olup emredici nitelikte bir hükümdür.

Yeni artış yapacak olan kiracıların ise “12 aylık ortalama” esasına göre artış yapmalarında yarar bulunmaktadır.

Ancak işyeri kiralarındaki artışlar için henüz aynı durum geçerli değildir.  İşyerleri hakkında 1 Temmuz 2017 tarihine kadar kira sözleşmesindeki maddelere göre hareket edilmesi gerekmektedir (6217 Sayılı Yasa, Geçici Madde 2)

 

01.05.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.