Asilhan Önsesveren
Vergi Müfettiş Yardımcısı
Bilim Uzmanı
İzmir KOÖMGB
asilhan_35@hotmail.com

ÖTV Düzenlemesinin Ardından Engelli Araçlarında Muafiyet Sorunu

Gelişmiş ülkelerin en büyük özelliklerinden biri de engelli bireylere verdikleri haklardır. Bu yönüyle ülkemizde de engelli vatandaşlara, hayatlarını kolaylaştırmak ve kendilerinin de engelsiz bireylerle aynı standartlarda yaşayabilmeleri amacıyla, kanunlar aracılığıyla birçok hak verilmiştir. Bu bağlamda örneğin vergi ile ilgili olarak; kendilerine Gelir Vergisi Kanunu’nun 31’inci maddesi sayesinde Gelir Vergisi’ni indirimli ödemek, Emlak Vergisi Kanunu 8’inci maddesinde yer alan bazı şartlar dahilinde Emlak Vergisi’nden muaf olmak, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 4/c maddesi ile MTV’den muaf olmak vs. gibi haklar tanınmıştır. Aynı zamanda Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ilgili maddeleri ile engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları, KDV’den muaf tutularak engellilere yönelik kolaylıklar sağlanmıştır. Bunun yanında yazımızın konusunu oluşturan ÖTV muafiyeti de engelli bireylere verilen en büyük haklardan biridir. Ayrıca toplu ulaşım araçlarını ücretsiz kullanabilme,  telefon ve internet gibi bazı iletişim araçlarını indirimli kullanabilme, bazı havayolu şirketlerinin biletlerini indirimli alabilme, mesken su tüketimini indirimli sağlama vb. de sosyal devlet olmanın en önemli göstergelerinden biri olan ‘engelli hakları’ çerçevesinde engelli vatandaşlara getirilen önemli ayrıcalıklardandır. Engelsiz bir bireyle engelli bir bireyin çalışma gücü ve verimlilik açısından aynı olamayacağı ve maalesef ki engelli vatandaşlar ile engelsiz vatandaşların aynı zorlu hayat şartlarına tabi olması da dikkate alındığında bu hakların artırılarak verilmeye devam etmesi fırsat eşitliği ve tam anlamıyla sosyal refah devleti olabilme hedefini gerçekleştirmek açısından önem arz etmektedir. 

Günümüzde insanların önemli sorunlarından biri de ulaşımdır. Özellikle ülkemizde son yıllarda artan nüfus ve buna bağlı olarak yetersiz kalan şehircilik hizmetleri şehir içi ulaşımı olumsuz etkilemekte ve bu olumsuzluk engelli vatandaşlar tarafından iki kat daha fazla hissedilmektedir. Bu nedenle ve yukarıda da açıkladığımız üzere sosyal devlet olmanın önemli bir gereği olarak;  engelli bireylerin yaşamlarını daha kolay ve akıcı bir şekilde devam ettirmeleri amacıyla, özellikle ulaşım alanında rahat etmelerine ve engelsiz bireylerle aynı zor koşullara maruz kalmamalarına çalışılması gerekmektedir. Bu bağlamda ülkemizde yapılan yasal düzenlemelerden bazıları da ÖTV ve MTV ile ilgili düzenlemelerdir. Bu kapsamda engelli bireyler, taşıt alımlarında Özel Tüketim Vergisi’nden sonrasında ise Motorlu Taşıtlar Vergisinden muaf tutulmuşlardır. ÖTV Kanununun 7’nci maddesinin 2 numaralı fıkrasına göre “Kanuna ekli (II) sayılı listede (Ek) yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;
a. 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³ü aşanlar hariç), 87.04 (motor
silindir hacmi 2.800 cm³ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından,
b. 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³ü aşanlar hariç), 87.04 (motor
silindir hacmi 2.800 cm³ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,
c. 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³ü aşanlar hariç), 87.04 (motor
silindir hacmi 2.800 cm³ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bu bendin (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen malûl ve engelliler tarafından ilk iktisabından sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılmasında, bu G.T.İ.P. numaralarında yer alan malları hurdaya çıkaran malûl ve engelliler tarafından, Beş yılda bir defa olmak üzere ilk olarak satın alınması Özel Tüketim Vergisinden (ÖTV) istisnadır.” denilmektedir. Kanun lafzından anlaşılacağı üzere engellilik oranı %90 veya daha fazla olan ve %90’dan az oranda engelli olmak üzere iki şekilde tanımlanmış; %90 veya daha fazla engelli olan bireylerin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarının kullanması şartıyla muafiyet tanınırken, %90’dan az oranda engeli olan bireylere alacakları taşıtlara bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırması şartıyla muafiyet tanınmıştır. Ayrıca muafiyet 1.600 cm³ü aşan taşıtlara tanınmayarak sınırlandırılmıştır. Yani engelli bireyler 1.600 cm³ü aşan her hangi bir taşıt aldığında ilgili muafiyetten yararlanamayacaktır. 05.10.2016 tarihli 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanuna ekli (II) sayılı listedeki “87.03” G.T.İ.P. numaralı mallardan “Diğerleri” satırı altında yer alan malların vergi oranları aşağıdaki gibiydi

	(II) SAYILI LİSTE
.T.İ.P. NO	Mal İsmi	Vergi Oranı (%
87.03	-Diğerleri
	Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyenler	45
	Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenler
	Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW'ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3'ü geçmeyenler	45
	Diğerleri	90
	Motor silindir hacmi 2000 cm3'ü geçenler
	Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW'ı geçip motor silindir hacmi 2500 cm3'ü geçmeyenler	90
	Diğerleri	145

Son yasal düzenlemeye kadar yukarıdaki şartları taşıyan engelli bir birey 1.600 cm³ ve daha aşağı motor silindir hacmine sahip aracı alırkenÖTV (II) Sayılı Liste de 87.03 G.T.İ.P numaralarında yer alan ve motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen bir taşıtı %45 olan ÖTV’den muaf olarak alabiliyordu.

2016/9542 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin Eki Karar sonucunda 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 28’ inci maddesi ile 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 12’ nci maddesi uyarınca, bazı mal ve hizmetlere uygulanan katma değer vergisi oranları ve özel tüketim vergisi oranları yeniden belirlenmiştir.

Buna göre söz konusu Kararın 3’ üncü maddesi ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanuna ekli (II) sayılı listedeki “87.03” G.T.İ.P. numaralı mallardan “Diğerleri” satırı altında yer alan malların vergi oranları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

Mal İsmi	Vergi Oranı (%)
-Diğerleri
Motor silindir hacmi 1600 cm3,ü geçmeyenler	60
Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenler
Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW’ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3’ü geçmeyenler	60
Diğerleri	110
Motor silindir hacmi 2000 cm3'ü geçenler
Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2500 cm3’ü geçmeyenler	110
Diğerleri	160

 

Kararın 4’ üncü maddesine göre ise bu Kararın 3’ üncü maddesinde belirlenen vergi oranlarının;

a)  Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyip;

- ÖTV matrahı 40.000 TL’yi aşmayanlar için %45,
- ÖTV matrahı 40.000 TL’yi aşıp, 70.000 TL’yi aşmayanlar için %50,

b)  Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenlerden;

- ÖTV matrahı 100.000 TL’yi aşmayanlar için % 100,
- Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW’ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3'ü geçmeyenlerden;
-- ÖTV matrahı 50.000 TL’yi aşmayanlar için %45,
-- ÖTV matrahı 50.000 TL’yi aşıp, 80.000 TL’yi aşmayanlar için %50,

c)  Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2000 cm3 ila 2500 cm3 arasında olanlardan ÖTV matrahı 100.000 TL’yi aşmayanlar için %100,olarak uygulanacağı düzenlemiştir.

Mevcut düzenlemeye göre ÖTV matrahı(aracın net fiyatı) 40.000 TL’yi aşmayan ve motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen bir araçta uygulanan ÖTV oranı %45 olacağından engelli aracı alımlarında herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Fakat motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen, ÖTV matrahı 40.000 TL’yi aşıp, 70.000 TL’yi aşmayan bir aracın yeni ÖTV oranı %50 olduğundan aradaki %5’lik fark ile motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 70.000 TL’yi aşan bir aracın yeni ÖTV oranı (genel oran) %60 arasındaki %15’lik farkın ise ne olacağı belirsizdir.

Yazımızın başında belirttiğimiz üzere sosyal devlet olmanın temel şartlarından birisi engellilere verilen haklardır. Bu haklar, mevcut ekonomi politikalarından biri olan maliye politikası araçları ile özellikle de vergi mekanizmasıyla gayet adaletli bir şekilde tezahür edebilir. Ancak bunun için de bu bağlamda yapılan düzenlemelerin açık, net ve belirsizlikten uzak olması hem uygulamanın kolaylığı hem de amaçlanan faydasının tam olarak sağlanması açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle de yapılan son ÖTV düzenlemesiyle yukarıda açıklamaya çalıştığımız ve engelli bireylerin vergi avantajını ortadan kaldırabilecek bu belirsizlik, engelliler lehine yapılacak bir düzenlemeyle giderilmelidir.

 

MAKALE VERGİ MÜFETTİŞ YARDIMCISI KATİBE TUĞÇE ÖNSESVEREN İLE BİRLİKTE HAZIRLANMIŞTIR.

06.12.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.