Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Turkuaz Kart Uygulaması İle Yabancıya Çalışma İzni Verilmesi

Yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilmeleri 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’na göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan izin almalarına bağlıdır. İlgililerin Bakanlıktan izin talebinde bulunmaları mevzuat kapsamında değerlendirilmektedir(1).  İzin başvurularının değerlendirilmesinde uygulanan kriterlerden biride Turkuaz Kart uygulamasıdır.

Turkuaz Kart, yabancıya Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yabancının yakınına ise ikamet hakkı veren belgedir(2). 6735 sayılı Uluslararası işgücü Kanunu(3)  ve  Turkuaz Kart Yönetmeliği(4) kapsamında nitelikli yabancıya çalışma izni verilmektedir.

Bu yazımızda; 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu  ve  Turkuaz Kart Yönetmeliği hükümleri kapsamında nitelikli yabancıya çalışma izni verilmesi uygulamasının usul ve esaslarını  açıklamaya çalışacağız. 

I- Turkuaz Kart Uygulaması İle Çalışma İzni Verilme Uygulaması

A- Turkuaz Kart Verilebilecek Yabancılar

      Turkuaz Kart; 

• Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi  ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen, 

• ·Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen, 
• ·Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında  uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı, 
• ·Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan, 
• ·Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan, 

yabancılara verilecek. 

B- Turkuaz Karta Başvuru

Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılacak. Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilecek. Turkuaz Kart başvurusu, yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilecek. Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanacak(5). 

C-Başvuru İçin İstenen Belgeler 

Başvuru için istenen  aşağıda belirtilen belgeler sisteme yüklenir: 

• Başvuru dilekçesi, 
• Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti, 
• Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi, 
• Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler, 
• Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler, 
• Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri, 
• Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler, 
• Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler.

D-Turkuaz Kart Sahibi Yabancının Hak ve Yükümlülükleri

Turkuaz Kart Yönetmeliğinin 19.maddesine göre Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. Buna göre Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;

• Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.
• Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.
• Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.
• Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.  Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.
•  25/9/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.

Bilim insanı veya araştırmacılar ile  nitelikli yatırımcıları ülkeye kazandırmayı amaçlayan “turkuaz kart” uygulaması ile çalışma izni verilmesi konusunda bir çok prosedüre tabi tutulmadan  nitelikli insanlara/yatırımcılara kısa süre içerisinde çalışma izni verilebilmektedir. Bu uygulama ile uluslararası alanda kendi uzmanlık alanında yaptığı çalışmalar  ile tanınmış bilim, sanat ve spor adamlarının ülkeye  gelip çalışma yapmaları kolaylaştırılmıştır.

------------------------------------        

1-Arif Temir,  Yabancıların Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi, Çalışma İzni Kararı, Yabancıların İşe Başlamaları ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmeleri E-Yaklaşım / Mayıs  2023 / Sayı: 365

2-Arif Temir, Turkuaz Kartla İstihdam Kolaylaştı, Güneş Gazetesi  21.03.2017.

3-13.08.2016   tarihli ve 29800 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

4-14.03.2017 tarihli ve30007 sayılı  Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

5-Geniş bilgi için bakınız (Arif Temir, Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzinleri, Yetkin Yayınları,  2.Baskı, Ankara 2022, s..77,78).

09.09.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.