Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

İşten Ayrılan İşçinin Kullanmadığı Yıllık İzinler Paraya Dönüşür

İşten ayrılan veya iş sözleşmesi fesh edilen  işçilerin yıllık izin  kullanmadıklarına çalışma hayatında rastlanılmaktadır. İşten ayrılan veya iş sözleşmesi fesh edilen  işçilerin yıllık ücretli izinlerini kullanmamaları/kullandırılmaması durumunda söz konusu izinler paraya dönüşür. Kullandırılmayan izinler, izin ücreti olarak işçiye ödenir.

Bu yazımızda; İşten ayrılan veya iş sözleşmesi fesh edilen  işçilerin yıllık ücretli izinlerini kullanmamaları/kullandırılmaması durumunda söz konusu izinlerin paraya dönüşüp ödenme ve zamanaşımı sürecini açıklamaya çalışacağız.

I-İŞTEN AYRILAN İŞÇİLERİN KULLANMADIKLARI YILLIK İZİN ÜCRETLERİNİN  ÖDENMESİ

 A-İŞÇİLERE YILLIK İZİN KULLANDIRMAMA

İşçiler, işe girdikleri tarihten itibaren deneme süresi de dahil bir yılı doldurmaları durumunda yıllık ücretli izne hak kazanırlar. İşçilerin hak etmiş oldukları yıllık izinlerini hak etme tarihinden itibaren en geç  bir yıl içerisinde kullanmaları gerekiyor. Yıllık ücretli izinleri işverenlerin kullandırmamaları durumunda işverenler hakkında 4857 sayılı İş Kanununa göre idari para cezası uygulanır. Ancak işçinin hak edipte kullanmadığı izin hakları yanmaz. Çalıştığı süre içerisinde izinler işçiye kullandırılmaz ise işçi işten ayrıldıktan/çıkarıldıktan sonra iznin ücretini talep edebilir.

B-İŞTEN AYRILAN İŞÇİNİN  YILLIK  İZİN ÜCRETİNİ TALEP ETME SÜRECİ 

4857 sayılı İş Kanununun 59.maddesine göre işyerinden ayrılmadan önce hak edip de kullanmadığı izinleri olan işçiler,  işyerinden ayrıldıktan sonra işyerinde kullanmamış oldukları bütün izinlerin ücretini işverenden talep edebilirler. İş kanunu ve diğer kanunlarda belirtilen  ücret alacaklarından farklı olarak yıllık izin ücreti alacağında zamanaşımı süresi iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren işlemeye başlamaktadır. İzin alacağında da zaman aşımı süresi beş yıldır(*). Konuyu örneklerle açıklayalım.

Örnek 1:  İşçi Hasan Bey,  işyerinde 01.01.2000  tarihinden itibaren çalışmaya başlamıştır. Hasan Bey,   çalışma süresi boyunca hiç  izinlerini kullanmamıştır. Hasan Beyin  iş sözleşmesinin 01.01.2023 tarihinde feshedildiğini varsayalım. Hasan Beyin çalışma süresi boyunca hak edip de kullanmadığı izinlerine ilişkin zaman aşımı süresi iş sözleşmesinin sona erdirildiği 01.01.2023 tarihinden itibaren başlayacak. Zamanaşımı süresi 01.01.2028 tarihinde sona erecektir. Bu tarihe kadar Hasan Bey hak edipte kullanmadığı 23 yıllık çalışmasının karşılığı olan izin ücretini işverenden almak için adli makamlara başvurabilecektir.

Örnek 2: İşçi Ayşe Hanım, 01.01.2010 tarihinde işe başlamış, 01.01.2022 tarihinde işten ayrılmıştır. Ayşe Hanım, çalışmış olduğu 12 yıllık sürede hiç yıllık izin kullanmamıştır. Buna göre Ayşe Hanım, yıllık  izin ücretini almak için  01.01.2027 tarihine kadar adli makamlara başvurabilir.

Örnek 3: İşçi Fatma Hanım, 01.01.2010-01.01.2016 tarihleri arasında çalışmıştır. Yıllık izin ücretlerini almak için 01.05.2023 tarihinde işverene başvurmuştur. Bu durumda işveren zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle Fatma Hanımın yıllık izin ücretini ödemeyebilir.

B-İŞTEN AYRILAN  İŞÇİLERİN İZİN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ İÇİN  BAŞVURU YOLLARI

İşten ayrılan/çıkarılan işçiler yıllık ücretli izinlerini çalışırken  kullanmamışlarsa hak edipte kullanmadıkları izinlerin parasını almak için doğrudan adli makamlara başvurabilirler. Burada süreç, önce arabulucuya başvurma, arabulucuda anlaşma sağlanmazsa iş mahkemesine başvurma şeklinde işlemektedir.  İşten ayrılmış olan işçilerin izin paralarını alabilmeleri için idari makamlara başvurma durumları söz konusu değildir.

C-İŞTEN AYRILAN İŞÇİNİN YILLIK İZİN ÜCRETİNDEN YAPILACAK KESİNTİLER

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun   80. maddesi gereğince  %14 sigorta primi kesintisi işçi payı ve  %1 işsizlik sigortası primi kesintisi işçi payı,  ayrıca  yıllık  izin ücretinin tutarı yürürlükte olan yasal asgari ücret miktarının üzerinde ise vergi mevzuatına göre  %15 gelir vergisi(vergi dilimleri dikkate alınarak) ve %0,759 damga vergisi kesilmesi gerekiyor.

--------------------------------------------------------

*-Geniş bilgi için bakınız. Arif Temir, İş Hukukunda İzinler ve Uygulaması, 3.Baskı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2018

05.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.