Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Mayıs Ayında Çalışanlar 2 Yevmiye Fazla Ücret Alacaklar

2429 Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun’a göre bir yıl içerisinde toplam 15,5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü vardır. Ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmanın usul ve esasları 4857 sayılı İş Kanunu da düzenlenmiştir. Mayıs ayında 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü ve 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı olmak üzere  toplam 2 gün genel tatil günü vardır.

Bu yazımızda; 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri kapsamında Mayıs ayında çalışanlara ödenmesi gereken genel tatil günleri ücretlerini ve bazı özellikli durumları açıklamaya çalışalım. 

I- Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir (4857 sayılı Kanun md. 44). İşçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmaya onay vermemesi durumunda işçi anılan günlerde çalıştırılamaz ve işçinin ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretleri bir iş karşılığı olmaksızın ödenir([1]).

II- Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Çalışmanın Karşılığının İzin Olarak Kullandırılması

Çalışma hayatında en sık karşılaşılan sorunlardan biri de işçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp müteakip gün izin kullandırılarak ücretlerinin zamlı olarak ödenmemesi durumudur. Bu tür uygulamalar mevzuata aykırıdır. Yasa koyucu ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere bir mükafat olsun diye sadece o günler için ek bir ödeme öngörmüştür([2]). Yargı kararları da bu yöndedir. Dolayısıyla ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere daha sonra izin verilsin veya verilmesin anılan günlere ait ücretlerinin bir kat fazlasıyla ödenmesi gerekmektedir. 

III- Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günleri Ücretleri

A- Tam Süreli Çalışmalarda Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri Ücreti

4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda Ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir (4857 sayılı Kanun md. 47).

Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretlerinin hesaplanmasında hafta tatili ücretinin hesaplanmasında olduğu gibi hafta tatili ücretine dâhil olmayan ödemeler ulusal bayram ve genel tatil günü ücretlerinin hesaplanmasında da dâhil edilmez.

Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara aykırı hükümler konulamaz. Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan Kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır (4857 sayılı Kanun md. 45).

Örnek: İşçi Mehmet Bey Mayıs ayında 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü ve 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramında 2 gün çalışmıştır. Mehmet Bey’in günlük ücreti 800 TL’dir. Mehmet Bey’e 2 günlük çalışmasının karşılığı olarak ne kadar ücret ödenecektir?

Mehmet Bey’e Mayıs ayındaki 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramındaki 2 günlük çalışmasının karşılığında ilave olarak 1.600 TL ücret ödenir.

B- Esnek Çalışmalarda Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günleri Ücreti

Çağrı üzerine çalışmalarda ve kısmi çalışmalarda işçinin çalıştığı gün ulusal bayram ve genel tatil günlerine rastlarsa ve bu günlerde de işçi işyerinde çalışırsa işçiye iş sözleşmesine göre hak etmiş olduğu ücreti bir kat fazlasıyla ödenir. Esnek çalışma sisteminde ulusal bayram ve genel tatil ücretine hak kazanma durumunu bir örnekle açıklayalım.

İşçi Mehmet Bey haftanın belirli günlerinde işyerinde çalışacağı ile ilgili işveren ile iş sözleşmesi yapmışsa bu işçinin işyerinde ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki ücrete hak kazanma durumları şöyledir.

Örneğin, işçi, iş sözleşmesinde her hafta Pazartesi, Çarşamba ve Perşembe günleri işyerinde çalışacağını iş sözleşmesinde belirttiğini ve işverene taahhüt ettiğini varsayalım.

İşçinin sözleşmede çalışacağını belirttiği Perşembe günü ulusal bayram ve genel tatil gününe denk gelmişse ve işçi de Perşembe günü çalışmışsa işçiye sözleşmede belirtilen ücreti bir kat fazlasıyla ödenir. Eğer Perşembe günü işveren tarafından işyerinde çalışma yapılmayacağının belirtilmesi ve işçinin de çalışmamış olması durumunda işçiye sözleşmede belirtilen normal ücreti ödenir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta işçi iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayı kabul etmiş ve belirtilen Perşembe günü çalışmamış ise işçiye Perşembe günü için hiçbir ücret ödenmez. İşçinin iş sözleşmesinde hüküm bulunmaması ve sonradan onay vermesi durumunda iş sözleşmesinde hüküm varmış gibi işveren belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günleri işçiyi çalıştırabilir ve çalıştırdığı günlerin ücretini iş sözleşmesinde belirtilen miktarın bir kat fazlasıyla öder([3]).

İşçinin iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı belirtilmemişse işçi de sonradan ulusal bayram ve genel tatil günleri çalışacağına dair işverene onay vermemişse işçi örneğimizde olduğu gibi Perşembe günü çalışmayabilir. Ancak Perşembe günü ücreti bir iş karşılığı olmaksızın işçiye sözleşmede belirtildiği miktar üzerinden ödenir. Burada işçinin Perşembe günü çalışmamış olmasına karşın ücretinin işverence ödenmesinin nedeni işçinin belirtilen günlerde çalışması için onayının alınacağına ilişkin Yasa hükmünün olmasıdır([4]).

Örneğimizdeki işçi, saat üzerinden işyerinde çalışıyorsa yapılacak ücret ödemeleri de işçinin çalışıp çalışmamasına göre yine saat üzerinden yukarıda belirtilen esaslar dikkate alınarak yapılacaktır([5]).

Görüldüğü üzere esnek çalışma düzeninde de tam süreli çalışmada olduğu gibi koşulların gerçekleşmesi durumunda işçi herhangi bir çalışma karşılığı olmaksızın ücrete hak kazanır.

Örnek: İşçi Ayşe Hanım, kısmi süreli olarak günde bir saat çalışıyorsa ve saatlik ücreti de 150 TL ise 19  Mayıs’da 1 saat çalışmışsa Ayşe Hanıma ne kadar ücret ödenecektir?

Ayşe Hanım, kısmi süreli çalıştığı için çalıştığı sürenin ücretini zamlı olarak alır. Ayşe Hanım’ın 1 saatlik çalışması karşılığı alması gereken ilave ücret 150 TL’dir. 

---

[1]            Arif TEMİR, “2021 Yılı Mayıs Ayında Çalışanlar 5.5 Gün Fazla Ücret Alacaklar”, Yaklaşım, Haziran 2021, Sayı:342

[2]              Arif TEMİR, “Hafta Tatili, Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma”, Yaklaşım, Sayı: 117, Eylül 2002, s. 183

[3]              Arif TEMİR, “Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışmanın Usul ve Esasları”, E-Yaklaşım, Şubat 2007, Sayı: 43.

[4]              Arif TEMİR, “2021 Yılı Temmuz Ayında Çalışanlar 5.5 Gün Fazla Ücret Alacaklar”, agm.

[5]              Arif TEMİR, “Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerine 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü de Eklendi”, Yaklaşım, Temmuz 2018, Sayı: 307.

09.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.