Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Deprem Nedeniyle Olağanüstü Hal Kararnamesi Kapsamında Olan 10 İlde İşçi Çıkarma Yasağı, Kısa Çalışma ve Nakdi Ücret Desteği Uygulaması

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen  Kahraman Maraş depreminden  Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ,  Hatay, Kilis, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlı Urfa  illeri etkilendi. Bu illerden Elazığ hariç diğer 10 ilde  deprem nedeniyle  08.02.2023  tarihli ve  6785 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile  üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi(1).  Söz konusu illerde hemen her aile benim gibi bir yakınını, arkadaşını ve  dostlarını kaybetti.  Depremde yaralananlara acil şifalar dilerim. Vefat edenlere Allahtan rahmet ve yakınlarına sabırlar dilerim.

Olağanüstü hal kapsamında olan Adana, Adıyaman, Diyarbakır,  Hatay, Kilis, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlı Urfa  illeri ile sınırlı olmak üzere 22.02.2023 tarihli ve 125 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayınlandı(2). Bu kararname ile  çalışma hayatına yönelik düzenlemeler yayınlandı.

Bu yazımızda; 22.02.2023 tarihli ve  125 sayılı  Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında  kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve işten çıkarma yasağı konularını açıklamaya çalışılacağız

I- Deprem Nedeniyle Olağanüstü Hal Kararnamesi Kapsamında, Kısa Çalışma Uygulaması

A-Kısa Çalışma Süresi

 22.02.2023 tarihli ve  125 sayılı  Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında kısa çalışma uygulaması olağanüstü hal süresi(08.02.2023-07.05.2023 dönemi) ile sınırlı olmak üzere uygulanacaktır.

---------------------------------  

1-08.02.2023  tarihli ve 32098 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

2-22.02.2023 tarihli ve 32112 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

B-Kısa Çalışma Gerekçesi

İşverenler başvurularını Olağanüstü hal süresince depremin etkilerinden kaynaklı  bölgesel kriz gerekçesiyle yapacaklardır.

C-Başvuru Yapılacak İşyerleri Ve Nitelikleri

Aşağıda belirtilen şartları sağlayan işyerlerine 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun ek-2.maddesi kapsamında işverenin başvurusu doğrultusunda  kısa çalışma ödeneği verilecektir. Buna göre

1-İşyerlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen il ve ilçelerde olması(Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay illeri ve tüm ilçeleri ile Gaziantep iline bağlı Araban, Nurdağı ve İslahiye ilçelerinde, Kilis iline bağlı Polateli ilçesinde, Malatya iline bağlı Akçadağ, Doğanşehir, Yeşilyurt ilçelerinde bulunan işyerleri olması),

2-Deprem sebebiyle işyerinin yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı  olduğunun belirlenmesi,  

Halinde işyerlerine/işverenlere kısa çalışma ödeneği verilecek.

D-Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkındaki  Yönetmeliğe göre günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Buna göre en az kısa çalışma ödeneği  6004,8   TL, en yüksek kısa çalışma ödeneği   15.012  TL olacaktır.

II- Deprem Nedeniyle Olağanüstü Hal Kararnamesi Kapsamında Nakdi Ücret Desteği Uygulanması

A-Nakdi Ücret Desteğinden Faydalanamayacak Olanlar

Aşağıda belirtilenler nakdi ücret desteğinden faydalanamayacaklardır. Bunlar;

1-Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan  yaşlılık aylığı alanlar,

2-işsizlik ödeneği alanlar,

3-Kısa çalışma ödeneğine hak kazananlar.

B-Nakdi Ücret Desteğinden Faydalanacaklar Olanlar

Depremin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması nedeniyle iş sözleşmesi fesh edilen işçiler nakdi ücret desteğinden yararlanacaklardır.

C-Nakdi Ücret Desteğinin Süresi

Olağanüstü hal süresi(08.02.2023-07.05.2023 dönemi) ile sınırlı olmak üzere  kısa çalışma dönemi veya işsiz kalınan süre kadar  nakdi ücret desteğinden yararlanılabilecektir.

D-Nakdi Ücret Desteğinin Miktarı

Nakdi ücret desteği günlük 133,44 TL olarak uygulanacaktır. Nakdi ücret desteğinin usul ve esaslarını belirlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili olacak.

IV-  Deprem Nedeniyle Olağanüstü Hal Kararnamesi Kapsamında İşçi Çıkarma Yasağı

A-İşçi Çıkarma Yasağı

22.02.2023 tarihli ve 125 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 3.maddesine göre  olağanüstü hal süresince işçi çıkarma yasaklanmıştır.

B-Olağanüstü  Halde İşçi Çıkarılabilecek Durumlar

 Olağanüstü hal döneminde kural olarak işçi çıkarma yasağı bulunmaktadır. Ancak bazı durumlarda işçi çıkarılabilecektir. Buna göre;

• 4857 sayılı İş Kanunun 25.madesinin (II) numaralı bendinde belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan  haller ve benzeri sebeplerle,
• Diğer kanunların(Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu, Borçlar kanunu vb) ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle
• Belirli süreli iş veya hizmet sözleşmesinin süresinin sona ermesi nedeniyle
• Her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi nedeniyle,
•  

İşveren/işveren vekili işçi çıkarabilecektir.

C-İşten Çıkarmalarda Uygulanacak İdari Para Cezası

Yukarıda belirtilen sebepler dışında işçi çıkarılması halinde  her işçi için yürürlükte bulunan(  10.008 TL) ) asgari ücret üzerinden çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanacaktır. Örneğin 10 işçi  kararnameye aykırı olarak işten çıkarılırsa 10X 10.008= 100.008 TL idari para cezası uygulanacak.

07.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.