Arif Çınaroğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
arif.cinaroglu@hotmail.com

İhraç Kayıtlı Teslimlerin Tüm Alternatifleriyle Muhasebeleştirilmesi

1- TEMEL TANIM VE KİLİT MEVZUAT

Makalenin konusu ihraç kayıtlı teslimlerin farklı durumlarda nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği olması sebebiyle konunun dağılmaması için ihraç kayıtlı teslimin temel prensipleri üzerinde kısaca durup, söz konusu işlemin nasıl muhasebeleştirilmesi ve yevmiye kayıtlarının nasıl oluşması gerektiği üzerinde daha ağırlıklı durulacaktır.

İhraç kayıtlı teslim KDVK 11/1-c ve KDVGUT II/A.8’de izah edilmiştir. İhraç kayıtlı teslimde, imalatçılar tarafından, İhraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallardan KDV tahsil edilmez.

İhracatçı açısından : Söz konusu mal, ihraç kayıtlı alındığında ihracatçı tarafından, imalatçıya herhangi bir KDV ödemesi yapılmaz. Bu durum aynı şekilde KDV beyannamesinde de indirim konusu yapılmaz.

İmalatçı açısından : Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur yani ertelenir. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur yani silinir. Genel orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimi, beyannamede “Matrah” kulakçığının “Tevkifat Uygulanmayan İşlemler” tablosunda (%18) oranını gösteren satır seçilerek beyan edilir.

Aynı beyannamenin “İhraç Kaydıyla Teslimlere İlişkin Bildirim” tablosunun “İşlem Türü” listesinden “701” kod numaralı satır seçilir ve satırın “Teslim Bedeli” sütununa KDV hariç teslim bedeli girilip (% 18) oranı seçilir. İşleme ait KDV, beyanname programı tarafından hesaplanır ve aynı tutar, “Yüklenilen KDV” sütununa da aktarılır. Bu nedenle genel orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimlerinde söz konusu tablonun “Yüklenilen KDV” sütununa mükelleflerce giriş yapılmaz.

Konuya ilişkin muhasebe kayıtlarına geçmeden önce KDVK, KDVGUT ve TDHP’ndaki bazı önemli hususlarında açıklanmasında fayda olacağı kanısındayım :

• KDVK 11/1-c’de belirtilen önemli husus :
  • İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz.(Aynı husus KDVGUT’nde de belirtilmiştir.)
  • İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır.
• KDVGUT II/A.8’de belirtilen önemli husus :
  • İhracatçılara mal teslim eden imalatçıların terkin ve iade işlemleri ihracatın gerçekleşmesinden sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı, mükellefin ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.
  • İhracat, gümrük beyannamesinin kapanma tarihi itibarıyla gerçekleştiğinden, süresinde ihraç edilmek kaydıyla bu tarih itibarıyla ihraç kaydıyla teslim nedeniyle tecil edilen vergi, terkin edilebilir hale gelir. Ödenecek KDV çıkmaması nedeniyle tecil edilecek vergisi bulunmayan mükellefler ise bu tarihten itibaren iade talep edebilirler.
  • Tecil edilecek vergi miktarı, mükellefin ihraç kaydıyla teslimleri nedeniyle hesaplanan vergi tutarından fazla olamaz. Ancak mükellefin ödenmesi gereken vergi tutarı, ihraç kaydıyla teslimleri nedeniyle hesaplanan vergi tutarından az ise bu tutar esas alınır. İhraç kaydıyla teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarından tecil edilemeyen bir kısım varsa, bu kısım imalatçı mükellefe iade edilir.
  • İhraç kaydıyla mal teslimlerine ait beyan edilen ve tecil edilen KDV, ihracata konu malın süresi içinde ihraç edildiğinin tevsik edilmesi kaydıyla terkin edilir.
  • Terkin işleminin yapılabilmesi için, ihraç kaydıyla teslim edilen malın ihraç edildiğini gösteren gümrük beyannamesi veya listesinin ihraç kaydıyla satış faturaları ile birlikte vergi dairesine ibraz edilmesi gerekir.
• Tek Düzen Hesap Planında İzah Edilen Bazı Hesapların Çalışma Prensibi :
  • 192 Diğer KDV : Fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar ertelenen katma değer vergisinin, ertelemenin bir yıl içinde olması halinde kaydedildiği ve izlendiği hesaptır. Tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma değer vergisi pasifteki ilgili hesabın alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.
  • 392 Diğer KDV : İhraç kaydıyla satış nedeniyle ertelenen ve terkin edilecek Katma Değer Vergisi gibi ihtiyaca göre bölümlenir. Vergi dairesince tecil olunan katma değer vergisi "391. Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı"nın borcu mukabili bu hesaba alacak, mevzuat gereği yapılacak terkin sonucunda borçlusunun alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.

İhracatın gerçekleşmemesi halinde ise, tecil olunan katma değer vergisi "391. Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı"nın alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.

2. İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İHRACATÇI TARAFINDAN YAPILACAK KAYIT

2.1. Mal Alış Kaydı

İhraç kayıtlı teslimlerde, malın alıcısı konumundaki ihracatçı, KDV ödemeksizin malı teslim almaktadır ve bunu kayıtlarında da tek düzen hesap planındaki herhangi bir KDV hesabına kaydetmemektedir.

İhracatçının, ilgili döneme ilişkin KDV beyannamesinde de bu durumu indirim konusu yapmayacağı pek tabiidir.

ÖRNEK : ABC A.Ş., ihraç etmek üzere DEF A.Ş.’den 10.000 ₺ tutarındaki ticari malı ihraç kayıtlı olarak borçlanarak satın almıştır. Buna göre yapacağı kayıt şu şekilde olacaktır :

------------------------------/---------------------------------

153 Ticari Mallar                               10.000

                320 Satıcılar                                        10.000

------------------------------/---------------------------------

İhraç Kayıtlı Alınan Malın İhracı

İmalatçıdan ihraç kayıtlı olarak satın alınan mallar, satın alındığı tarihin ertesi ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmelidir. Bu durumda yapılacak ihracat kaydının KDV’den istisna olduğu da göz önüne alındığında yapılacak kayıt şu şekildedir :

ÖRNEK : 05.05.2021 tarihinde ihraç kayıtlı olarak alınan ticari mallar 07.07.2021 tarihinde 20.000 dolar karşılığında ihraç edilmiştir. İntaç tarihi itibariyle kur 1 $ = 8,60’dır. İşletme aralıklı envanter yöntemine göre kayıtlarını yapmaktadır.

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          172.000

                601 Yurtdışı Sat.                               172.000

------------------------------/---------------------------------

NOT : İhraç kayıtlı alınan malın süresinde ihraç edilememesi durumunda yapılacak işlem ve kayıtlar yazımızın son başlığında mevcuttur.

3. İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İMALATÇI TARAFINDAN YAPILACAK KAYIT

​​​​​​​3.1. Teslim Sonucu Tecil ve Ödeme Çıkma Durumu

KDV mahsup kaydında 391 Hesaplanan KDV tutarı, İndirilecek KDV tutarından büyükse, öncelikle bu iki hesap ters kayıtla kapatılır. Sonrasında arada oluşan fark öncelikle tecil edilecek KDV olarak 392 Diğer KDV hesabına kaydedilir. Ancak yukarıdada belirtildiği üzere tecil edilecek KDV tutarı ihraç kayıtlı teslimin KDV’sinden fazla olamayacağına göre, ihraç kayıtlı teslim KDV’sini aşan kısım ise 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabına kaydedilir. 

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 40.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 50.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları Nisan ayı içerisinde yurtdışı etmiş ve gerekli evrakları ABC A.Ş.’ye göndermiştir. Bu durumda ABC A.Ş. tarafından yapılması gereken kayıtlar şu şekilde olacaktır.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad. Malz.                          40.000

191 İnd. KDV                                     7.200

                320 Satıcılar                                       47.200

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          50.000

192 Diğer KDV *                               9.000

                600 Yurtiçi Sat.**                            50.000

                391 Hes. KDV                                    9.000

------------------------------/---------------------------------

*İhraç kayıtlı teslimlerde hesaplanan fakat tahsil edilmeyen KDV ilerleyen süreçte tecil edilmek üzere 192 Diğer KDV hesabına kaydedilir.

**İhraç kayıtlı teslimlerde bazı kaynaklarda 601 Yurtdışı Satışlar hesabıda kullanılıyor olmasına rağmen satış ülke içinde bir ihracatçıya yapıldığı için 600 Yurtiçi Satışlar hesabının kullanılması görüşümüze göre daha yerinde olacaktır. Fakat malı ihraç eden ihracatçının, hasılatını 601 Yurtdışı Satışlar hesabında izleyeceği tabidir.

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    27.000

                191 İnd. KDV                                     7.200

                392 Diğer KDV                                  9.000

                360 Öd.Vergi Fon                            10.800

------------------------------/---------------------------------

Bu kayıtta görüleceği gibi 391 ile 191 no’lu hesaplar arasındaki fark toplam 19.800 ₺’dir. Bu farktan öncelikle tecil edilecek KDV’yi düşüyoruz ve 392 no’lu hesaba kaydediyoruz. Tecil edilecek KDV tutarı azami ihraç kayıtlı teslimin tutarı kadar olacağı için azami tutar olan 9.000 ₺’yi yazıyoruz. 391 ile 191 arasındaki farktan 392 no’lu hesaba kaydedeceğimiz tutarı düştükten sonra kalan kısmı da 360 no’lu hesaba kaydedip ödemeyi gerçekleştiriyoruz. 

İhracatın gerçekleştiği öğrenildiğinde tecil edilen KDV’yi terkin ediyoruz :

------------------------------/---------------------------------

392 Diğer KDV                                  9.000

                192 Diğer KDV                                  9.000

------------------------------/---------------------------------

​​​​​​​3.1. Teslim Sonucu Sadece Tecil Çıkma Durumu

KDV mahsup kaydında 391 Hesaplanan KDV tutarı, İndirilecek KDV tutarından büyükse, öncelikle bu iki hesap ters kayıtla kapatılır. Sonrasında arada oluşan fark öncelikle tecil edilecek KDV olarak 392 Diğer KDV hesabına kaydedilir. Ancak yukarıdada belirtildiği üzere tecil edilecek KDV tutarı ihraç kayıtlı teslimin KDV’sinden fazla olamaz. Bununla beraber yurtiçi teslimlerden dolayı tahsil edilen KDV ile alımlardan dolayı indirilen KDV tutarı birbirine eşit olması durumunda herhangi bir ödeme de çıkmamış olacaktır.

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 100.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 70.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları Nisan ayı içerisinde yurtdışı etmiş ve gerekli evrakları ABC A.Ş.’ye göndermiştir. Bu durumda ABC A.Ş. tarafından yapılması gereken kayıtlar şu şekilde olacaktır.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad.Malz.                           100.000

191 İnd. KDV                                     18.000

                320 Satıcılar                                       118.000

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          70.000

192 Diğer KDV                                  12.600

                600 Yurtiçi Sat.                                  70.000

                391 Hes. KDV                                    12.600

------------------------------/---------------------------------

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    30.600

                191 İnd. KDV                                     18.000

                392 Diğer KDV                                  12.600

------------------------------/---------------------------------

Bu kayıtta görüleceği gibi 391 ile 191 no’lu hesaplar arasındaki fark toplam 12.600 ₺’dir. Bu farktan öncelikle tecil edilecek KDV’yi düşüyoruz ve 392 no’lu hesaba kaydediyoruz. Tecil edilecek KDV tutarı azami ihraç kayıtlı teslimin KDV’si kadar olacağı için azami tutar olan 12.600 ₺’yi yazıyoruz ve kaydı bitirmiş oluyoruz.  

İhracatın gerçekleştiği öğrenildiğinde tecil edilen KDV’yi terkin ediyoruz :

------------------------------/---------------------------------

392 Diğer KDV                                  12.600

                192 Diğer KDV                                  12.600

------------------------------/---------------------------------

​​​​​​​3.2. Teslim Sonucu Tecil ve İade Çıkma Durumu

KDV mahsup kaydında 391 Hesaplanan KDV tutarı, İndirilecek KDV tutarından büyükse, öncelikle bu iki hesap ters kayıtla kapatılır. Sonrasında arada oluşan fark öncelikle tecil edilecek KDV olarak 392 Diğer KDV hesabına kaydedilir. Ancak yukarıdada belirtildiği üzere tecil edilecek KDV tutarı ihraç kayıtlı teslimin KDV’sinden fazla olamaz. Fakat tecil edilecek KDV, tecil edilebilecek KDV’den yani ihraç kayıtlı teslimin KDV’sinden küçük olursa kalan fark ihracat gerçekleştikten sonra iade olarak talep edilebilir.  

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 150.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 70.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları Nisan ayı içerisinde yurtdışı etmiş ve gerekli evrakları ABC A.Ş.’ye göndermiştir. Bu durumda ABC A.Ş. tarafından yapılması gereken kayıtlar şu şekilde olacaktır.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad.Malz.                           150.000

191 İnd. KDV                                     27.000

                320 Satıcılar                                       177.000

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          70.000

192 Diğer KDV                                  12.600

                600 Yurtiçi Sat.                                  70.000

                391 Hes. KDV                                    12.600

------------------------------/---------------------------------

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    30.600

                191 İnd. KDV                                     27.000

                392 Diğer KDV                                  3.600

------------------------------/---------------------------------

Bu kayıtta görüleceği gibi 391 ile 191 no’lu hesaplar arasındaki fark toplam 3.600 ₺’dir. Bu farktan öncelikle tecil edilecek KDV’yi düşüyoruz ve 392 no’lu hesaba kaydediyoruz. Tecil edilecek KDV tutarının azami ihraç kayıtlı teslimin KDV’si kadar olacağını biliyoruz. Bu örnekte ihraç kayıtlı teslimin KDV’si 12.600 ₺ olmasına rağmen tecil edilebilecek KDV tutarı 3.600 ₺ çıkmıştır. Dolayısıyla kalan kısım olan 9.000 ₺ (12.600 – 3.600) ihracat gerçekleştikten sonra iade olarak talep edilecektir.

İhracatın gerçekleştiği öğrenildiğinde tecil edilen KDV’yi terkin edip bir kısmınıda iade olarak talep ediyoruz :

------------------------------/---------------------------------

392 Diğer KDV                                  3.600

136 Diğ.Çeş.Alacak                         9.000

                192 Diğer KDV                                  12.600

------------------------------/---------------------------------

​​​​​​​3.4. Teslim Sonucu İade Çıkma Durumu

KDV mahsup kaydında 391 Hesaplanan KDV tutarı, İndirilecek KDV tutarına eşitse, öncelikle bu iki hesap ters kayıtla kapatılır. Arada bir fark oluşmadığı için tecil edilebilecek bir vergi olmayacaktır. Dolayısıyla ihraç kayıtlı teslime ilişkin hesaplanan KDV ihracat gerçekleştikten sonra iade olarak talep edilebilecektir.

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 150.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 50.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları Nisan ayı içerisinde yurtdışı etmiş ve gerekli evrakları ABC A.Ş.’ye göndermiştir. Bu durumda ABC A.Ş. tarafından yapılması gereken kayıtlar şu şekilde olacaktır.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad.Malz.                           150.000

191 İnd. KDV                                     27.000

                320 Satıcılar                                       177.000

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          50.000

192 Diğer KDV                                  9.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  50.000

                391 Hes. KDV                                    9.000

------------------------------/---------------------------------

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    27.000

                191 İnd. KDV                                     27.000

------------------------------/---------------------------------

Bu kayıtta görüleceği gibi 391 ile 191 no’lu hesaplar arasında fark yoktur. Dolayısıyla ihraç kayıtlı teslime ilişkin 9.000 ₺ tutarındaki KDV tecil edilememiştir. Tecil edilemeyen bu KDV ihracat gerçekleştikten sonra iade olarak talep edilebilecektir.

İhracatın gerçekleştiği öğrenildiğinde KDV iadesi talep ediyoruz :

------------------------------/---------------------------------

136 Diğ.Çeş.Al.                                 9.000

                192 Diğer KDV                                  9.000

------------------------------/---------------------------------

3.5. Teslim Sonucu İade ve Devir Çıkma Durumu

KDV mahsup kaydında 391 Hesaplanan KDV tutarı, İndirilecek KDV tutarından düşükse, öncelikle bu iki hesap ters kayıtla kapatılır. 191 no’lu hesap tutarı, 391 no’lu hesap tutarından büyük olacağı için tecil edilebilecek bir KDV tutarı olmamakla birlikte, aradaki fark 190 Devreden KDV hesabına kaydedilecektir. İhracat gerçekleştikten sonra söz konusu tecil edilemeyen KDV’nin iade olarak talep edilebileceği tabidir.

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 200.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 80.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları Nisan ayı içerisinde yurtdışı etmiş ve gerekli evrakları ABC A.Ş.’ye göndermiştir. Bu durumda ABC A.Ş. tarafından yapılması gereken kayıtlar şu şekilde olacaktır.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad.Malz.                           200.000

191 İnd. KDV                                     36.000  

                320 Satıcılar                                       236.000

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          80.000

192 Diğer KDV                                  14.400

                600 Yurtiçi Sat.                                  80.000

                391 Hes. KDV                                    14.400

------------------------------/---------------------------------

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    32.400

190 Devreden KDV                         3.600

                191 İnd. KDV                                     36.000

------------------------------/---------------------------------

Bu kayıtta görüleceği gibi 391 ile 191 no’lu hesaplar arasındaki fark 190 Devreden KDV hesabına aktarılmıştır. Dolayısıyla ihraç kayıtlı teslime ilişkin 14.400 ₺ tutarındaki KDV tecil edilememiştir. Tecil edilemeyen bu KDV ihracat gerçekleştikten sonra iade olarak talep edilebilecektir.

İhracatın gerçekleştiği öğrenildiğinde KDV iadesi talep ediyoruz :

------------------------------/---------------------------------

136 Diğ.Çeş.Al.                                 14.400

                192 Diğer KDV                                  14.400

------------------------------/---------------------------------

4- İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Malların İhracatçı Tarafından İhraç Edilememesi veya Süresinden Sonra İhraç Edilmesi

İhracatçıların ihraç kaydıyla aldıkları malları hiç ihraç edememeleri ya da süresinden sonra ihraç etmeleri durumunda, ihraç kaydıyla yapılan teslim mahiyet itibarıyla yurtiçi mal teslimine dönüşür.

Bu durumda, ihraç kaydıyla teslim bedeli üzerinden hesaplanan ve tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla (%1,6) birlikte imalatçıdan tahsil olunur.

Ancak, ihraç kaydıyla teslim edilen malların 213 sayılı Kanunda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilememesi halinde tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil olunur.

İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihracatının gerçekleşmemesi üzerine imalatçının ödediği vergi için ihracatçıya rücu etmesi halinde, ihraç kaydıyla teslim edilen mallara ilişkin hesaplanan KDV, ihracatçı açısından ihracatın gerçekleşmesi gereken sürenin (ek süre verilmişse bu süre) sonu itibarıyla indirilebilir hale gelmektedir. Bu kapsamda, ihracatçının süresinde ihraç edemediği mallara yönelik olarak imalatçıya ödediği KDV’yi en erken ihraç süresinin (ek süre verilmişse bu süre) sona erdiği tarihi takip eden günün dahil olduğu dönem içinde ve nihai olarak o dönemi kapsayan takvim yılını takip eden takvim yılı* içerisinde indirim konusu yapması mümkündür.

Malların ihraç edilmesi durumunda ise indirim hesaplarına alınan bu tutarlar, ihracattan kaynaklanan KDV iade taleplerinde iade hesabına dâhil edilebilir.

ÖRNEK : ABC A.Ş. 04.04.2021 tarihinde 100.000 ₺ + %18 KDV ile hammadde almıştır. 06.04.2021 tarihinde yurtiçindeki bir müşterisine 100.000 ₺ + %18 KDV ile ticari mal satmıştır. 10.04.2021 tarihinde imal ettiği ürünleri ihraç kayıtlı olarak 70.000 + %18 KDV ile DEF A.Ş.’ye satmış, bu satıştan KDVK 11/1-c kapsamında KDV tahsil etmemiştir. DEF A.Ş. söz konusu malları 3 aylık kanuni süresi içerisinde ihraç edememiş, Maliye Bakanlığından talep ettiği ek süre verilmemiştir. Bunun üzerine söz konusu tecil edilen 12.600 ₺ vergi 6183 sayılı kanunda belirtilen gecikme zammı oranı uygulanarak vergi dairesine 13.000 ₺ olarak ödenmiştir. ABC A.Ş. söz konusu ödemiş olduğu tutar ile ilgili ihracatçı DEF A.Ş.’ye rücu etmiştir.

04.04.2021 tarihli hammadde alış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

150 İlk Mad. Malz.                          100.000

191 İnd. KDV                                     18.000

                320 Satıcılar                                       118.000

------------------------------/---------------------------------

06.04.2021 tarihli yurtiçi ticari mal satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          118.000

                600 Yurtiçi Sat.                                  100.000

                391 Hes. KDV                                    18.000

------------------------------/---------------------------------

10.04.2021 tarihli ihraç kayıtlı mamul satış kaydı :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          70.000

192 Diğer KDV                                  12.600

                600 Yurtiçi Sat.                                  70.000

                391 Hes. KDV                                    12.600

------------------------------/---------------------------------

Ay Sonu KDV tahakkuk kaydı :

------------------------------/---------------------------------

391 Hes. KDV                                    30.600

                191 İnd. KDV                                     18.000

                392 Diğer KDV                                  12.600

------------------------------/---------------------------------

İhracatın DEF A.Ş. tarafından gerçekleştirilmediği öğrenildiğinde tecil edilen verginin ödeme kaydı :

------------------------------/---------------------------------

392 Diğer KDV                                  12.600

770 Gen.Yön.Gid.*                         13.000

                192 Diğer KDV                                  12.600

                360 Öd. Ver. Fon                             13.000

------------------------------/---------------------------------

*770 Genel Yönetim Giderlerine kaydedilen tutar GVK 90 ve KVK 11’inci maddeler gereği vergi matrahından indirim konusu yapılamaz.

------------------------------/---------------------------------

360 Öd. Ver. Fon                             13.000

                102 Banka                                          13.000

------------------------------/---------------------------------

ABC A.Ş. tarafından DEF A.Ş.’ye rücu edildiğinde yapılacak kayıt :

------------------------------/---------------------------------

120 Alıcılar                                          13.000

                770 Gen.Yön.Gid.                           13.000

------------------------------/---------------------------------

Rücu halinde DEF A.Ş. tarafından yapılacak kayıt ise şu şekilde olacaktır :

------------------------------/---------------------------------

191 İnd. KDV                                     12.600

770 Gen.Yön.Gid.*                         400

                320 Satıcılar                                       13.000

------------------------------/---------------------------------

*770 Genel Yönetim Giderlerine kaydedilen tutar GVK 90 ve KVK 11’inci maddeler gereği vergi matrahından indirim konusu yapılamaz.

Bu durumda DEF A.Ş., imalatçıya ödediği KDV'yi indirim konusu yapabilir.

DEF A.Ş.’nin daha sonra yurtdışı bağlantılarını yeniden kurup KDV’sini ödediği bu malları ihraç etmesi durumunda da ödenen KDV’nin indirim yoluyla telafi edilememesi halinde iadesi mümkündür.

06.01.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.