Anıl Burak Algül
Vergi Uzmanı
Efor Mali Müşavirler Ltd. Şti.
a.burakalgul@gmail.com

Vergi İncelemesi Yerine İzaha Davet Uygulaması

Bilindiği üzere 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 09.08.2016 tarih ve 29796 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6728 sayılı kanunun 22. maddesiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunun mülga 370 inci maddesi ‘’İzaha davet’’ başlığı altında yeniden düzenlenmiştir.

 İzaha davet müessesiyle mükellef ile vergi idaresi arasındaki uzlaşmazlıkları asgariye indirmek, vergiyi bir an önce tahsil etmek, vergi incelemesinden kaynaklı iş yükünün azaltılması ve mükellefin vergiye gönüllü uyumunu arttırılmak istenilmiştir. Yapılan bu düzenlemeyle, Gelir İdaresinin veya Vergi Denetim Kurulunun elde ettiği bilgilere göre verginin ziya uğramış olabileceğine yönelik tespitlerinin bulunması durumunda , mükellef hakkında vergi incelemesine veya takdir işlemlerine başlanılmamış ve ihbar bulunulmamış olması durumlarda mükelleflerden yetkili merciler tarafından izahat talep edebilecektir,

 İzaha davet yazısının mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulması durumunda;

 - İzaha davet edilen mükelleflerce yapılan izahatla,delillerle,belgelerle, aslında vergiyi eksik ödemediğini vergi ziyaına sebebiyet verilmediğini izah edebilir ve idarece bu yapılan izahat yeterli olduğu anlaşılması halinde söz konusu tespitle ilgili olarak mükellefler vergi incelemesine tabi tutulmayacak ve takdir komisyonuna sevk edilmeyecektir.
 
 - Mükelleflerce izahta bulunulan tarihten itibaren 15 gün içerisinde ziyaa uğrattığını kabul edip madde kapsamında beyanname vererek tahakkuk eden vergiler ile “izahat zammını” (*) süresinde ödeyen mükelleflere, vergi ziyaı cezası %20 oranında kesilecektir.

 Maliye Bakanlığı izaha davet kapsamındaki işlemlerinin bazıları şunlardan oluşmaktadır ;

 1) Tapu dairelerinden elde edilen satış bedelleri ile bankalardan elde edilen konut kredisi tutarları karşılaştırılması sonucu satış bedelinin düşük beyan edilmiş olabileceğine dair ön tespitler mevcut olması halinde mükellef izaha davet edilecek.

 2) Form Ba ve Form Bs’lerde yer alan bilgilerin karşılaştırılması sonucu , Ba-Bs bildirim formlarından hareketle yapılan çapraz kontrol neticesinde yetkili mercilerce bir ön tespitte bulunulması durumunda mükellefler izaha davet edilir.


 3) Risk Analiz Sistemi üzerinden mükelleflerin faaliyetlerini gruplar ve sektörler itibarıyla analiz etmek, mukayeseler yapmak ve bu suretle risk alanlarını tespit ederek verginin ziyaa uğramış olabileceğine ilişkin emarelerin bulunduğu tespit edildiği durumlarda mükellef izaha davet edilecek.

 Örneğin; kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmeyen yada beş yıldan fazla nakledilmiş olan geçmiş yıl zararlarını kurumlar vergisi matrahında indirim konusu yapıldığı yani vergi ziyaına yol açtığı tespiti edilen mükellefler izaha davet edilir.
 Gene risk analizi çalışmaları sonucunda , kurumlar vergisi ekinde verilen dönem sonu bilançolarında ‘’Ortaklardan Alacaklar’’ hesabında bakiye bulunan ve aynı dönemde gelir tablosunda faiz geliri beyan etmeyen mükelleflerde izaha davet edilebilecektir.


 4) Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge (Smiyb) kullanılması durumunda da mükellef izaha davet edilecek fakat verginin Vuk 359 uncu maddesinde yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması durumunda izaha davet hükümlerinden yararlanılamaz. Bununla birlikte sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (Smiyb) kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair vergi inceleme yetkisini haiz kişilerce düzenlenen raporlara istinaden yapılan ön tespitlerde kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının vergiler (KDV) hariç;

 -Her bir belge itibarıyla 50 Bin TL(**) geçmemesi

 - Mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmaması kaydıyla diğer bir anlatımla tespitin yapıldığı ilgili yıla ait bu iki şartın beraber sağlanması durumunda mükellef izahata davet edilir.

 Smiyb fiilini işlemiş olabilecek mükellefler için her bir belgenin ayrı ayrı KDV hariç 50 Bin TL’nin altında olması ve gene ilgili yıldaki toplam belgelerin tutarlarının mezkûr yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarına oranının %5 ‘ini aşmaması gerekir.

 Mal ve hizmet alışlarının %5’lik oranın belirlenmesi KDV mükellefi olanlar açısından ön tespitin yapıldığı yıl yada tarihte KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV’ye ilişkin her bir KDV oranı ayrı ayrı hesaplanarak mal ve hizmet alışlarına ulaşılacaktır. Bu şekilde ulaşılamadığı durumlarda KDV oranı %18 olarak kabul edilerek bürüte iblağ edilerek mal ve hizmet alışlarına ulaşılacaktır.
 
 Toplam mal ve hizmet alışları ya da smiyb kullanma fiilini işlemiş olabileceğine dair belgelerin tutarları net bir şekilde tespit edilemediği durumda ise Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Bünyesinde Kurulan İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından mükellefe bir yazı ile tebliğ edilerek ‘’Toplam Mal/Hizmet Alışları ile Kullanılan Sahte Veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge Listesi’’ mükelleflerden yazılı olarak istenecek.

 Mükelleflerin aynı yıl içerisinde birden çok ön tespitlerle smiyb kullandığı sonucuna varıldığında her bir tespit için 50 Bin TL ve ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarındaki %5’lik oran şartlarını taşınıp taşımadığı ayrı ayrı değerlendirilecektir.
 
 Örneğin; (B) A.Ş’nin 2016 yılında (C) Ltd.Şti ve (D) Ltd.Şti. firmalarından smiyb kullandığı ayrı vergi tekniği raporları ile ön tespit yapıldığında, (B) A.Ş’nin 2016 yılında kullandığı sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge/belgelerin 50 Bin TL ve belirtilen yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarındaki %5’lik oranın tespiti (C) Ltd.Şti.’den alınan belgeler için ayrı ve (D) Ltd.Şti.’den alınan belgeler için ise ayrı olarak şartları taşınıp taşınmadığı değerlendirilecektir.

 Yine tek bir vergi tekniği raporu ile farklı yıllara ait ön tespitler olması durumunda 50 BinTL ve toplam mal ve hizmet alışlarındaki %5’lik oran tespiti her bir yıl için ayrı ayrı değerlendirilerek mükellef izaha davet edilecektir.
 

 İdarenin uzun süren vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri yerine yeni bir uygulama olarak izaha davet müessesi önümüzdeki günlerde daha çok karşılaşacağımız bir uygulama olarak karşımıza çıkacak ve uyuşmazlıkların hem mükellef açısından hem idare açısından daha kısa sürede sonuçlandırılarak, mükellefin vergiye gönüllü uyumunu arttırılması istenilecektir.
 

 (*) 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette , gecikme zammı oranında bir zam uygulanacaktır.
 (**) 50 Bin TL‘lık tutar her yıl yeniden değerleme oranında arttırılarak uygulanacaktır.


 

17.10.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.