Ali Rıza Akbulut
Yeminli Mali Müşavir
E. Baş Hesap Uzmanı
alirizaakbulut@gmail.com

Vergi Planlaması: Reeskont

Dönem sonu yaklaşıyor. Bireysel ve kurumsal işletmeler için artık bir dönem kapanmak üzere. Gelecek yıl itibari ile bu yıl elde edilen gelirler, gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile beyan edilecek. Dönem sonu işlemleri ile vergi planlaması yapmak mümkün. Yanlış anlaşılmasın, planlama derken, vergi mevzuatının izin verdiği sınırlar içerisinde kalmak şartıyla bu mümkün. Örneğin firmaların bu dönemde alacaklarını tetkik edip varsa şüpheli hale gelmiş olanları için karşılık ayırmaları vergi usul kanunu uyarınca mümkün. Tabi belirli şartları var. Alacağın dava veya icra aşamasında olması gerekiyor. Bu sebeple yılsonuna doğru bu hesapların kontrol edilip, şüpheli hale gelme olasılığı bulunan alacaklar için gerekli kanuni yollara başvurulması ve bu sayede kurumlar veya gelir vergisinin daha az ödenmesi mümkün. Bunun gibi firmaların ellerinde bulunan çek ve senetlerin de vergi planlaması aracı olarak kullanılması mümkün.

Çek ve senetlerin bugünkü değeri
Bildiğimiz üzere işletmeler mal alışları sonucunda borçlarına karşılık senet düzenleyebilmektedirler. Bu senetler firmanın alacaklı veya borçlu olduğu hukuki duruma göre bilançolarında alacak veya borç senetleri olarak yer almaktadır.

Senet bir anlamda vadeye yayılmış bir borç erteleme tekniğidir. Yani bir vadesi vardır. O sebepledir ki, elimizde bulunan alacak senedi üzerinde yazılı nominal değerinden farklı bir gerçek değer ifade eder. Örneğin alacak senedi üzerindeki vade ne kadar uzunsa, üzerinde yazılan değer bugün için o kadar azalacaktır. Kısaca daha öncesinde nakit ihtiyacımız olduğunda bu senedin iskonto ettirilmesi gerekse, üzerindeki vade dikkate alınarak nominal bedelinden daha az bir değerle ancak iskonto edilebilir. Yani elimizdeki alacak senedinin iskonto edilmiş değeri nominal değerinin altındadır. İşte bu noktada vergi kanunları, senetlerde ve vadeli çeklerde bahsedilen değer düşüklüğünü kayıtlara almamıza olanak tanıyan reeskont müessesine izin vermektedir.

Çek ve senetlerde reeskont
Vergi Usul Kanunu Alacaklar başlıklı 281inci maddesinde ve Borçlar başlıklı 285inci maddesinde alacak ve borç senetlerinin değerleme günkü değerlerine indirgenebileceği yani tasarruf değeri ile değerlenebileceği belirtilmiştir. Söz konusu hüküm aynen aşağıdaki gibidir: “Vadesi henüz gelmemiş senede bağlı alacaklar/borçlar değerleme gününün kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde, senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet açıklanmamışsa Cumhuriyet

Merkez Bankasının iskonto haddi uygulanır.” Reeskont uygulamasına daha sonra 5941 sayılı Çek Kanununda yapılan ve 31.12.2017 tarihine kadar üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazının geçersiz olacağı şeklindeki değişikliğe paralel olarak alınan ve verilen çekler de ilave edilmiştir. (Bkz: 64 sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri) Reeskont uygulamasında dikkat edilecek hususlar Senede bağlı alacak veya borçlar ile alınan ve verilen çeklerin reeskont işlemine tabi tutulabilmesi için söz konusu alacak veya borcun bir iktisadi işletme bünyesinde doğmuş olması, alacak veya borcun senede veya çeke bağlı olması gerekmektedir. Aynı zamanda söz konusu senet veya çekin vade içermesi, değerleme günü itibariyle vadesinin gelmemiş olması, değerleme günü itibariyle işletmenin aktifinde ya da pasifinde yer alması da gerekmektedir. Hemen hatırlatalım ki alacak senetleri veya alınan çekler reeskonta tabi tutuluyorsa borç senetlerinin ve verilen çeklerin de reeskonta tabi tutulması zorunludur. 

Reeskont hesaplaması
Senet ve çeklerim tasarruf değeri ile değerlenerek muhasebeleştirilmesi öncesi reeskont tutarının hesaplanması ve bu hesaplama çerçevesinde ilgili muhasebe kayıtlarının yapılması gerekir. 
Reeskont Tutarı = A * n * t / 360 + (n * t) formülü ile hesaplanacaktır. Formüllerde yer alan; A; Senedin itibari değerini, n: Değerleme günü ile senedin vadesi arasındaki gün sayısını, t: Senedin üzerinde yazılı olan faiz oranı yada T.C. Merkez Bankasınca belirlenen reeskont oranını ifade etmektedir. Reeskont oranı 14.12.2014 tarihinden itibaren yüzde 10,50 olarak belirlenmiştir.

31.12.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.