Ali Rıza Akbulut
Yeminli Mali Müşavir
E. Baş Hesap Uzmanı
alirizaakbulut@gmail.com

Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları

Son yılların en çok konuşulan konularından biri, özelleştirme. Lehinde konuşulduğu kadar aleyhinde de konuşulması itibari ile halihazırda destekleyenler ve karşı olanlar gibi iki kesimin bulunduğu uygulama. 
Özelleştirmeyi basitçe kamu mülkiyetinde bulunan kaynakların reel ekonomiye kazandırılması olarak tanımlayabiliriz. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yönetilen özelleştirme uygulamalarına yönelik söz konusu Başkanlık her yıl faaliyet raporu yayınlamaktadır. 

2013 yılı faaliyet raporunda özelleştirmenin amaçları olarak dört ana başlık belirlenmiş ve bu başlık altında diğer tali amaçlar sıralanmıştır. 
Buna göre özelleştirmenin; kamunun ekonomideki payını azaltmak, devletin üretimden çekilmesini ve asli fonksiyonları üzerinde yoğunlaşmasını sağlayarak, kamunun faaliyet göstereceği alanları yeniden tanımlamak, özel sektör faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek için gerekli ortamı oluşturmak, siyasi kaygı ile verilen veya verilemeyen kararların ekonomiye etkisini azaltmak, tekel alanlarını rekabete açmak ve benzeri amaçları bulunmaktadır. 
4046 sayılı Kanunun 9uncu maddesi ile özelleştirme işlemlerinden elde edilen gelirlerin tek bir fonda toplanması ve kullanımların bu fondan yapılmasının sağlanması amacıyla T.C. Ziraat Bankası nezdinde açılmış bir hesapta

Özelleştirme Fonu kurulmuştur. Yıllar itibari ile bu fonda tahsili yapılan tutarlara ilişkin grafik aşağıdaki gibidir: 
Görüldüğü üzere özellikle 2006 ve 2007 yıllarında yapılan tahsilatlar önemli boyutlara ulaşmıştır. 
Ülkemizdeki özelleştirme uygulamalarında birden fazla yöntem benimsenmiştir. Söz konusu yöntemler itibari ile özelleştirme uygulamalarının dağılımı aşağıdaki gibidir: 

Görüldüğü üzere yöntemler içerisinde en büyük payı tesis ve varlık satışları almaktadır. Bunu hisselerin blok satışı izlemektedir. Yıllar itibari ile özelleştirme gelirleri ise aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. 
2013 yılında yapılan özelleştirmeler sonucunda 12.486 milyon ABD doları gelir tahakkuk ettiğini görmekteyiz. 2014 yılı için ise hali hazırda bu rakam 1.665 milyon ABD dolarıdır. Ancak hemen hatırlatmak gerekiyor ki bu rakama satış/devir onayı alınan ve sözleşme imza aşamasında olan kuruluşların değeri olan 8.918 milyon ABD dolarını da ilave etmek gerekir. Bu da beklentilerin (7 Milyar Dolar) üzerinde bir hedefin gerçekleştiğini göstermektedir. 
1986 yılından bugüne kadar yapılan özelleştirmelerin toplam parasal değeri ise 60.245 milyon ABD dolarıdır. Bu rakama satış/devir onayı alınan ve sözleşme imza aşamasında olan kuruluşların değeri olan 8.918 milyon ABD dolarını da ilave ettiğimizde yaklaşık 70 milyar dolarlık özelleştirmeden bahsetmek mümkün. Buna rağmen söz konusu özelleştirmelerin maliyeti ise yaklaşık 371 milyon dolardır. 

Yakın tarihlerde gelecek yıl için özelleştirmeye hız verileceği bizzat Maliye Bakanı tarafından açıklandı. Özellikle şans oyunları, Halk Sigorta ile Halk Emeklilik ve şeker fabrikalarının bu kapsamda özelleştirilmesi düşünülüyor. Sadece şans oyunlarının özelleştirilmesinden beklenen rakam 10 milyar dolar. 
Bu da 2015 yılında yeni bir özelleştirme rekoru kırılması ihtimalini güçlendiriyor. Tabi bu durumu, yetkili otoritelerin, bütçe dengesi açısından gelecek yılın hiç de kolay bir yıl olmayacağını şimdiden ilan etmesi olarak nitelendirmek de mümkün. 

14.10.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.