Ali Rıza Akbulut
Yeminli Mali Müşavir
E. Baş Hesap Uzmanı
alirizaakbulut@gmail.com

Kayıtdışı İşsizlik Azalıyor

Son açıklanan TÜİK verilerine göre Şubat 2014 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, Mart 2013 dönemine göre 3 puan azalarak %33,8 oldu. 
Bu kayıt dışı ekonominin gidişatı bakımından olumlu ve anlamlı bir gösterge. Tabi Sosyal Güvenlik Kurumunun modernizasyon ve bilişim altyapısına önem verip, mükellefleri takip aşamasında daha etkili bir rol oynaması bu düşüşte oldukça önemli bir etken. 

Öteden beri savunduğum bir konu var. Özellikle Türkiye gibi ülkelerde kayıt dışı hasılat ya da vergi dışı bırakılan hasılatın tetikleyicisi aslında kayıt dışı istihdamdır. 
Yani işletmelerde kayıt dışı işçi çalıştıranlar için işletme dışına aktarılacak bir fon doğmaktadır. Bu fonun finanse edilmesi ise ya işletme içerisinden gerçekleştirilmekte ya da işletme dışından karşılanmaktadır. Kayıt dışı ücret ödemeleri işletme içerisinden yani işletme kasasından gerçekleştirildiği takdirde, işletmeden karşılıksız bir para çıktığı için bu hareketler ya kasa hesabını ya da ortaklara alacaklar hesabını şişirmektedir. Şişirmektedir diyorum çünkü karşılığı olamayan bir para çıkıyor ve muhasebede bunu karşılığı olmadığı için kasa hesabı gerçekte olduğundan daha yüksek görünüyor. Bu durumda maliye denetiminde bu paraların faizleri tahakkuk ettirilerek işletmeye dönmediği sürece de şirket için bir sorun olmaya devam ediyor. 
İşte genellikle kayıt dışı ücret ödemesi yapan işletmeler ikinci yolu tercih etmek istemektedirler. Yani işletme dışından finanse etmeyi. Bunun için ya işletme ortaklarının yeterli bir öz varlığı olacak ya da böyle bir varlık veya fon oluşturacaklardır. İşte bu noktada kayıt dışılığa doğru bir sarmal başlar. Sarmal dememin sebebi kayıt dışı ücret ödemesi yaptıkça kendi özvarlıklarından bu tutarları karşılayamayan mükellefler kayıt dışı satış yapmaya başlarlar. Ve kayıt dışı satış sonucu elde ettikleri kazançlar ile kayıt dışı ücretleri finanse ederler. Yani birbirini besleyen iki döngü oluşmuştur artık. 

Tabi kayıt dışı satış gelirinin tek faydası (!) ücret ödemeleri değildir. Bazı firmalar bunu ortaklara borçlar hesabı ile işletmeye aktarırlar. Bu fonlar işletme için yeni yatırımlar veya borç ödemede kullanılan önemli bir finansman aracı olurlar. Ya da hiç işletmeye koyulmadan özel varlık alımları için de kullanılabilirler. 
Ancak dikkate dilemsi gereken nokta bunarlın hepsinin inceleme riskinin bulunduğudur. Bu risk önemli ve gerçekleştiğinde çoğu şirketin karşılayamayacağı boyutta bir risktir. 
Konumuzun başında dönecek olursak dediğimiz gibi istatistikler kayıt dışı istihdamın azaldığını gösteriyor. Bu durum ilk olarak işletmeler açısından işgücü maliyetlerinin artıyor olmasını ifade ediyor. İkinci bir etki olarak ise kayıt dışı satış gereksinimi de (!) azaltıyor. 

Yani şirketler artık daha az kayıt dışı çalışma riskine gireceklerdir. 
İstatistiklere bakılınca bugün itibari ile kayıt dışı yani herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmadan çalışanların oranı %33,8. Ki rakam hala yüksek. 
Ancak geçtiğimiz dönemlere bakınca bunun azalma eğiliminde olduğunu açıkça görüyoruz. Aynı oran 2013 yılının aynı döneminde yani Mart 2013 te %36,8 idi. 

Yine detaylara baktığımızda erkek çalışanların yaklaşık %28,6 sının kayıt dışı çalıştıkları görülürken, kadın çalışanlarda ise bu oran %46,6 lar seviyesinde. Ayrıca tarım sektöründe kayıt dışı çalışanların oranı %80 ler seviyesinde iken, diğer sektörlerde bu oran %20 seviyesinde. 
Sosyal Güvenlik Kurumunda yapılanma çalışmaları sürüyor. Özellikle aynı seviyedeki işçiye verilen ortalama ücretler konusunda sektörel çalışmalar bu kayıt dışı istihdamın dolayısıyla kayıt dışı ekonominin azalmasına oldukça katkıda bulunacaktır. 

03.06.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.