En son Clinton döneminde 16.Aralık.1995 tarihinde Amerikan Hükümeti kepenkleri kapatmıştı.
Ve aynı şey yaklaşık 17 yıl sonra Barack Obamaya nasip! oldu.
Bu durum “goverment shutdown” olarak adlandırılıyor. Özel sektördeki lokavt benzeri bir durum. Ancak burada baş aktör özel sektör değil devlet.
Ekonomik piyasalarda tedirginliğe neden olabilecek bu durum, Başkan Barack Obama'nın sağlık alanında düzenleyeceği reformları bir yıl erteleme kararı alması ve bu yüzden Demokrat ve Cumhuriyetçilerin bütçe konusunda yeni bir plan üzerinde anlaşmaya varamamaları üzerine meydana geldi.
Bu sırada temsilciler meclisinde kabul edilen “obamacare” diye bilinen sağlık reform yasasının bir yıl ertelenme kararı ABD senatosu tarafından reddedildi.
Ve bu durumda bugün başlayan yeni mali yılda ABD hükümeti çalışmalarını askıya alıp, zorunlu olmayan tüm federal hizmetleri kapatmak zorunda kalıyor.
Yani para var ancak harcama yetkisi yani bütçe yok. Dolayısıyla kamu harcaması yapılamıyor.
Şimdi 2 milyon federal personelden yüzde 40'ı ücretsiz izinli olarak evlerine gönderilebilecek. Gazilik ve emeklilik ödemeleri ertelenecek, vize ve pasaport işlemleri yapılmayacak. Hava trafik kontrolü ve gıda denetimleri, güvenlik, itfaiye, Ulusal Orman Hizmetleri Başkanlığı, sağlık, posta hizmetleri gibi zorunlu kabul edilen çalışmalar ise devam edecek.
Böylece kamuda çalışanların bir miktar tüketimleri azalacak.
Tüketim azalınca üretilen malların fiyatları düşecek, fiyatlar düşünce karlılığı ve satış hacmi azalan işletmeler daha az üretecek, işletmeler az üretince işçi çıkarmaları başlayacak ve bu yüzden istihdam azalacak. İstihdam azalınca bu sefer bu işsiz kalanlar daha az tüketecek ve döngü kendini olumsuz şekilde tekrar edecek.
Sonra uzun süre bu durum devam ederse genel fiyatlar seviyesi dediğimiz enflasyon ister istemez düşecek.
Enflasyon düşünce ABDnin ürettiği mallar yurt dışına nazaran ucuz hale gelecek ve bu mallara ve dolara talep artacak sonuçta dolar diğer paralar karşısında değer kazanacak. Tabi kısa vadede Amerikan Merkez Bankasının enflasyonun düşmesi karşısında faiz azatlımı yapmaz ise.
Bu durumda Amerikayla iş yapan (mal alan) Türk şirketlerinin maliyetleri azalıp gelirleri artacak. Gelirleri artan şirketlerin istihdamları artacak. Yeni istihdamlar tüketimi artıracak, tüketim de genel fiyatlar seviyesini artıracak. Al sana enflasyon…
Doların değeri artınca daha az talep edilecek.
Tüketime dayalı büyüme varsa Amerikanın ithalatı artıracak bunun neticenin da diğer paraların talebi de artacağından ülkenin para birimi değer kazanmaya devam edecek, yatırıma dayalı büyüme gerçekleşiyorsa ülkede üretim azalıp maliyetler yükseleceğinden Amerikanın ihracatı azalacak ve sonuçta dolar tekrar değer kaybedecek.
Amerikanın ihracatı azalırsa Türkiyenin Amerikaya mal satan şirketlerinin gelirleri de azalacak. Bu şirketlerin gelirlerinin azalması sonucunda ve iç tüketim veya başka bir satış planlamaları yoksa o şirketlerdeki istihdamın azalmasına yol açacak. İşsiz kalan işçiler daha az tüketecek,…..vs. vs. aynı döngü bizim için de dönmeye başlayacak.
Tüm bunlar tam rekabet koşulları altında olabilecek şeyler.
Yani ekonominin doğal bir dengesi var. Müdahaleler olmadığı sürece ve eşit rekabet koşulları altında bu denge kendiliğinden kuruluyor.
Ama gerçek hayatta bu böyle olmuyor. Müdahaleler ve ekonomik aktörler ekonominin seyrini etkiliyor.
Ancak yine de çok bilinmeyenli bu gibi denklemlerin bir tarafında Amerika veya herhangi bir büyük ekonomi varsa, bu problemlerin dünya ekonomisine etkileri önemli hale gelebiliyor.
Kriz uzun sürerse ekonomiye etkileri de o denli büyük olacak. Ancak daha önce yaşanan krizlere bakınca çok da uzun sürmeyeceğini tahmin ediyorum.
Umarım öyle olur.
08.10.2013
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.