Ali Durmaz
Vergi Başmüfettişi
durmaz.ali@hotmail.com

İşverenler Tarafından Personele Yemek Bedeli Karşılığı Olarak Yapılan Ödemelerin Vergi Karşısındaki Durumu

193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının 7420 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değiştirilen (8) numaralı bendinde aynen “Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını (324 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2024 yılı için 170 TL) aşmayan kısmı istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak vergilendirilir.)” denilmiştir. 7420 sayılı Kanunla, 1/12/2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendinin parantez içi hükmünde yapılan değişiklikle, işverenler tarafından hizmet erbabına işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, yemek bedelinin nakit olarak verilmesi suretiyle sağlanan menfaatler de istisna kapsamına alınmıştır. Buna göre, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi halinde, personelin kendisine yemek bedeli olarak nakden yapılacak ödemeler, kanuni haddi (2024 yılı için 170 TL’yi) aşmaması halinde istisna olarak kabul edilmiştir. Ancak, işyerinde yemek verilmesine rağmen personelin bir kısmına yemek bedelinin nakden ödenmesi halinde ise ödenen bedelin tamamı ücret kabul edilecektir. Kanunda işveren tarafından personele verilen yemek menfaat olarak ifade edilmiş olup buna ilişkin çeşitli durumlar ve işveren tarafından hizmet erbabına sağlanan bu menfaatlerin vergisel boyutu aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.

Hizmet erbabına nakit ödeme yapılmaksızın yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde; İşverenlerce, hizmet erbabına işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın gelir vergisinden istisnadır. İşverenlerce, hazır yemek hizmeti veren mükelleflerden satın alınan yemeğin, işyerinde veya müştemilatında hizmet erbabına verilmesi durumunda sağlanan menfaatler aynı şekilde herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın istisnadır. İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyip yemek hizmeti veren işletmelerde bu hizmetin sağlandığı durumlarda, bu işletmelere yapılan ödemelerin her bir çalışan için çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin kanundaki haddi (2024 yılı için 170 TL’yi) aşmayan kısmı istisnadır. İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmediği ve yemek hizmetinin, yemek kartı ve/veya yemek çeki hizmeti veren işletmelerin yemek kartlarına yükleme yapılmak veya yemek çeki satın alınmak suretiyle verildiği durumlarda, her bir çalışan için çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin kanundaki haddi (2024 yılı için 170 TL’yi) aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır.

Yemek bedelinin hizmet erbabına nakit olarak ödenmesi halinde ise yemek bedelinin gelir vergisinden istisna edilebilmesi için; İşverenler tarafından işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi, Günlük yemek bedelinin kanundaki haddi (2024 yılı için 170 TL’yi) aşmaması ve fiilen çalışılan günlere ilişkin olması zorunludur. Nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemelerinin, 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte belirlenen ödeme usulüne göre yapılması gerekmektedir. Buna göre, işverenler tarafından işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi halinde yapılan nakit ödemenin kanuni haddi aşan kısmı ile işverenler tarafından işyeri veya müştemilatında yemek verilmesine rağmen personelin bir kısmına yemek bedelinin nakit olarak ödenmesi halinde ödenen yemek bedelinin tamamı ücret olarak kabul edilecektir. 

İşverenlerce çalışanlara yemek çeki ve benzeri ödeme araçları verilmesi: İşverenlerce çalışanlara yemek çeki ve benzeri ödeme araçları verildiği durumlarda yemek çeki ve benzeri ödeme araçlarının münhasıran yemek hizmeti veren işletmelerde kullanılması market ve benzeri işletmelerde başka amaçlarla kullanılmaması ve çalışılan günler için belirlenen limitin aşılmaması kaydıyla anılan istisna hükmünden faydalanılması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, istisna hükmünden faydalanılması, işverenlerce çalışanlara yemek çeki ve benzeri ödeme araçları verildiği durumlarda yemek çeki ve benzeri ödeme araçlarının münhasıran yemek hizmeti veren işletmelerde kullanılması, market ve benzeri işletmelerde başka amaçlarla kullanılmaması ve çalışılan günler için belirlenen limitin aşılmaması şarttır.

Yemek hizmeti verilmeyen vardiyalarda çalışan personele nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemeleri: Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketiniz bünyesinde yemek hizmeti verilmeyen vardiyalarda çalışan personelinize nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemelerinin; fiilen çalışılan günlere ait olması, bir günlük tutarının 2024 yılında 170 TL'yi aşmaması ve bu personele işyerinde veya müştemilatında ayrıca yemek verilmemesi kaydıyla, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkündür. Öte yandan, yapılan olan nakit ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak değerlendirilerek Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre vergilendirilmesi gerekir.

Şirket çalışanlarına yemek bedelinin ödeme ve elektronik para kuruluşları aracılığı ile ödenmesi: Hizmet erbabına nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemesinin Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisna kapsamında değerlendirilebilmesi için, işverenler tarafından işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi, günlük yemek bedelinin, ilgili yıl için belirlenen tutarı aşmaması ve fiilen çalışılan günlere ilişkin olması gerekmektedir. Buna göre, personele ödeme ve elektronik para kuruluşları aracılığı ile nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemelerinin, fiilen çalışılan günlere ait olması ve bir günlük tutarının ilgili yıl için belirlenen tutarı (1/1/2024 tarihinden itibaren 170 TL) aşmaması kaydıyla, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Çalışanların bir kısmına işyerinde yemek verilip, vejetaryen olma, yemek menüsünü tercihlerine uygun bulmama gibi çeşitli nedenlerle personelin bir kısmına yemek bedelinin nakit olarak ödenmesi: Hizmet erbabına nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemesinin Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisna kapsamında değerlendirilebilmesi için, işverenler tarafından gerek işyerinde veya müştemilatında gerekse işyeri veya müştemilatı dışında herhangi bir yerde yemek verilmemesi ya da yemek hizmetinin yemek çeki/kuponu verilmek suretiyle karşılanmamış olması gerekmektedir. Bu hüküm ve açıklamalara göre, işveren tarafından işyerinde çalışanlara yemek hizmeti verilmesine rağmen vejetaryen olma, yemek menüsünü tercihlerine uygun bulmama gibi çeşitli nedenlerle bu yemek hizmetinden yararlanmak istemeyen personele nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemeleri Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisnaya konu edilemeyecek olup söz konusu nakdi ödemeler ücret olarak değerlendirilerek Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre vergilendirilecektir.

İşveren tarafından personele verilen kartlara yüklenen bedel ile yalnızca hazır tüketim ürünlerinin satın alınması şeklinde verilen yemek bedeli: İşverenlerce çalışanlara yemek çeki ve benzeri ödeme araçları verildiği durumlarda yemek çeki ve benzeri ödeme araçlarının münhasıran yemek hizmeti veren işletmelerde kullanılması  market ve benzeri işletmelerde başka amaçlarla kullanılmaması ve çalışılan günler için belirlenen limitin aşılmaması kaydıyla anılan istisna hükmünden faydalanılması mümkün bulunmaktadır. Buna göre çalışan personelin yemek ihtiyacını karşılamak üzere kartlara yüklenen yemek bedellerinin, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) bendi kapsamında gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün olmayıp gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir.

Özelge 1:  Serbest Muhasebeci Mali Müşavir işyerinde çalışan personele işyerinde yemek verdiği, iş yoğunluğuna göre lokanta gibi hazır işletmelerden de yemek aldığı ayrıca çalışanlara hazır kart aldığı belirtilerek bu giderlerin serbest meslek kazancından indirilip indirilemeyeceği: Bu hükümlere göre, ilgi yazınızda sözü edilen şahıs tarafından, işyerinde veya müştemilatında personele yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesine göre ücret olarak değerlendirilmesi, ancak sağlanan bu menfaatlerin aynı Kanunun 23/8 inci maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir. Bu suretle sağlanan menfaat, mesleki kazancın tespitinde hasılattan gider olarak indirilebilecektir. Söz konusu istisnanın uygulanması ve gider indirimi için işverenin işyerinde yemek hazırlatması şart olmayıp yemeğin hazır olarak lokanta veya diğer yemek şirketlerinden temin edilerek işyeri veya müştemilatında verilmesi de mümkündür. Öte yandan, hizmet erbabına civar lokantalar veya yemek verme hizmeti sağlayan yerlerde yemek verilmesi halinde çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 6.000.000 lirasının gelir vergisinden istisna edilmesi aşan kısmın ücret hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekir. Ancak söz konusu istisnanın uygulanabilmesi için yemek bedelinin, yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere ödenmesi ve yemek bedeli faturasının işveren adına düzenlenmesi; ayrıca bu faturaya yemek yiyen hizmet erbabının adı ve soyadı ile yemek yediği gün sayısını belirten bir listenin eklenmesi şarttır. Ayrıca, personele alınan hazır kartların, serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Özelge 2: İlgide kayıtlı özelge talep formunda; şirketinizin özel kurum ve kuruluşlara sözleşmeli olarak güvenlik ve koruma hizmetleri sağladığı, istihdam ettiğiniz personele tarafınızdan günde 1 öğün yemek verildiği belirtilerek, güvenlik görevlisi personelinizin gece vardiyalarında, hafta sonlarında, resmi tatil günlerinde ve bayramlarda görevlerine devam ettiği zamanlarda,  güvenlik görevlilerinin dışında başka personel olmadığından dolayı iş yerinde yemek verilmemesi nedeniyle evlerinden yemek getirmeleri  karşılığı personele verilen market ve erzak çekinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 23/8  inci maddesindeki istisna kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği: Bu hüküm ve açıklamalara göre,  personele yemek bedelinin nakten ödenmemesi fatura karşılığında lokanta veya yemek veren benzeri yerlere ödemede bulunulması  ve  fiilen çalışılan günlere ait olması halinde Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin (8) numaralı bendinde yer alan miktara kadar istisnadan yararlanılması, söz konusu miktarı aşan kısmın ücret sayılarak Gelir Vergisi Kanununun 94/1 inci maddesine göre tevkifat yapılarak vergilendirilmesi gerekmektedir. Ancak, işyerinde yemek çıkmadığı zamanlarda çalışanların evlerinden yemek getirmeleri karşılığı gıda ve ihtiyaç maddesi satın alınması için verilen market ve erzak çeklerinin Gelir Vergisi Kanunun 23/8 inci maddesi kapsamında istisna olarak değerlendirilmesi  mümkün olmadığından, verilen çek tutarının tamamının ücret olarak değerlendirilmesi ve söz konusu tutar üzerinden aynı Kanunun 94/1 inci maddesi kapsamında tevkifat yapılması gerekmektedir. Öte yandan, çalışanlarınıza ücret mahiyetinde verilen market ve erzak çeklerinin tamamını, Gelir Vergisi Kanunun 40/1 inci maddesine göre kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate almanız mümkün bulunmaktadır.

Özelge 3: Şirketinizin üç vardiya olarak personel çalıştırdığı ve iş yerinizde günde bir öğün yemek çıkardığınızdan yemek hizmetinden bir vardiyanın faydalandığı, diğer iki vardiyanın ise faydalanamadığı belirtilerek, yemek hizmetinden faydalanamayan vardiyalarda çalışan personelinize nakdi olarak yapmış olduğunuz yemek bedeli ödemelerinin 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendinde yer alan istisnadan faydalanıp faydalanmayacağı: Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketiniz bünyesinde yemek hizmeti verilmeyen vardiyalarda çalışan personelinize nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemelerinin; fiilen çalışılan günlere ait olması, bir günlük tutarının 2023 yılında 110 TL'yi, 2024 yılında 170 TL'yi aşmaması ve bu personele işyerinde veya müştemilatında ayrıca yemek verilmemesi kaydıyla, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır. Öte yandan, yapmış olduğunuz nakdi ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatlerin ücret olarak değerlendirilerek Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre vergilendirilmesi gerektiği tabiidir.

30.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.