Ali Durmaz
Vergi Başmüfettişi
durmaz.ali@hotmail.com

Resmi Olarak Devri Yapılmadan Başkasına Satılan, Terkedilen veya Kaybolan Araçlara İlişkin Motorlu Taşıtlar Vergisi Sorunu ve Çözüm Önerileri?

197 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa göre, Karayolları Trafik Kanununa kapsamında trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan motorlu kara taşıtları motorlu taşıtlar vergisine tabidir. Motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi ise trafik sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzelkişilerdir. Motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti motorlu taşıtların trafik siciline kayıt ve tescili ile başlar.

Motorlu taşıtların trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline ait kayıtlarının silinmesi halinde, silinme takvim yılının ilk altı ayı içinde yapılmış ise ikinci altı aylık dönemin başından, ikinci altı aylık dönem içinde yapılmışsa takip eden takvim yılı başından itibaren mükellefiyet sona erer. Motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından her yıl ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Yani tahakkuk işlemi otomatik olarak yapılmaktadır. Dolaysıyla, tahakkuk ettirilen vergi, ayrıca mükellefe tebliğ edilmemekte ve vergi tahakkuk ettirilen günde tebliğ edilmiş sayılmaktadır. Vergi iki eşit taksitte ödenmektedir.

Bilindiği gibi, motorlu kara taşıtlarının devir, satış ve tescil işlemleri uzun bir süredir Noterler tarafından yerine getirilmektedir. Trafik tescili ise il emniyet müdürlüklerinde bulunan trafik tescil şube müdürlüklerinde takip edilmektedir. Bir taşıta ait motorlu taşıtlar vergisi, motorlu araç sicil silinmedikçe her yıl tahakkuk etmeye devam etmektedir. Bir aracın hurdaya ayrılması, kullanılamaz hale gelmesi, trafikten çekilmesi, çalınması halinde buna ilişkin olarak trafik sicilinden silinmedikçe taşıta ait vergi yine de tahakkuk etmektedir. Bunu önlemek için söz konusu aracın trafik sicilinden silinmesi gerekmektedir. Trafik sicilinden silinme işlemleri ise ancak belirli bazı durumlarda yapılmaktadır. Bunlar;

- Aracın hurdaya ayrılması,

- Aracın trafikten çekilmesi,

- Aracın çalınması,

Bu durumlarda, ilgili kurumlardan alınacak evraklar ile il emniyet müdürlüklerinde bulunan trafik tescil şube müdürlüklerine başvurularak aracın trafik sicilinden silinmesi gerekmektedir. Ancak bu durumda motorlu taşıtlar vergisi tahakkuk etmeyecektir. Aksi halde söz konusu araç hurdaya da ayrılsa, çalınsa da vergi tahakkuk etmeye devam edecektir.

Burada yaşanan en büyük sorun ise araçlarını satan bazı kişilerin satış ve devir işlemini resmi olarak yapmamış olmalarından kaynaklanmaktadır. Aynı şekilde hurdaya ayrılması gereken ama resmi işlemleri yapılmadan terk edilen veya kaybolan araçlarda da benzer sorunlar yaşanmaktadır. Bu şekilde olan araçların en son kimde, nerede ve ne durumda olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak araca ilişkin MTV sürekli olarak araç sahibi adına tahakkuk etmeye devam etmektedir. Zira, ülkemizde, motorlu taşıtlar vergisi resmi trafik sicilini esas almaktadır. Bir aracın trafik sicilinden silinmesi de zor ve zahmetli bir işlemdir. Bu işlem yapılmadığında da haksız vergilendirmeye sebep olmaktadır.

Bilindiği gibi, araç satış ve devir işlemleri daha önce il emniyet müdürlüklerinde bulunan trafik tescil şube müdürlüklerinde yapılmaktaydı. Bu işlemler de hem zahmetli ve uzun sürmekteydi ve hem de günün koşularına göre maliyetli idi. Bu nedenle vatandaşlar, araçlarını fiili olarak satmış olsalar da resmi devir işlemini yapmıyorlardı. Ancak, araç sicilde kimin üzerine kayıtlı ise motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi de o kişidir. Yani vergi sicilde kayıtlı kişi adına tahakkuk etmektedir. Aradan uzun yıllar geçtikten sonra ve/veya araç birden fazla kişi arasından el değiştirince, aracın resmi sahibi ile fiili sahibi arasındaki bağ kopmaktadır. Aracı fiilen kullanan veya sahibi olan kişi motorlu taşıtlar vergisini ödememeye başladığı durumlar olabilmektedir. Bazı durumlarda ise söz konusu araç kullanılmaz hale gelmekte, terk edilmekte veya parçalanıp satılmaktadır. Tüm bu durumlarda, trafik sicilinde araç sahibi olarak görünen kişi motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi olmaya devam etmekte ve söz konusu vergi resmi olarak araç sahibi olan kişi adına tahakkuk etmeye devam etmektedir. Borçlar ödenmediğinde ise faizleriyle birlikte birikmeye başlamakta ve büyük mağduriyetler yaşanmaktadır.

Bunun için belli yaş üzerindeki araçların, herhangi bir gerekçeye bağlı olmadan, sahibinin talebi üzerine trafik sicilinden silinme hakkı verilmesi gerekmektedir. Söz konusu araçlara ilişkin vergilerin aracın trafikte kullanılmadığının, kullanılmaz hale geldiğinin ispatlanması şartıyla vergilerinin terkin edilmesi mümkün hale getirilmelidir. Bu bağlamda yapılacak işlemlerde şartların ağır tespit edilmemesi ve imkan dahilinde olması daha doğru bir uygulama olacaktır. 

17.10.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.