Ali Deniz İnan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
denizinanmuhasebe@gmail.com

Nakit Sermaye Artırımı Nedir? İndirim ve Kapsamlı Örnekler (17 Soru-Cevap)

Kurumlar Vergisi Kanununda 01.07.2015 tarihi itibariyle yapılan düzenleme sonrası sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımında bulunmaları için önemli bir teşvik uygulanmaya konmuştur.

Yapılan düzenleme ile yeni kurulan veya sermayesini nakit olarak artıran sermaye şirketlerinin, şirkete sermaye olarak konulan veya artırılan tutar üzerinden ilgili yılda Merkez Bankası tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarın, % 50’si[1] oranında kurumlar vergisi beyannamesinde indirim imkânı getirilmiştir.

1) Nakit Sermaye Artırımında İndirim Nedir?

Kurumlar vergisi Kanunun 10’uncu maddesinin birinci fırkasının (ı) bendine eklenen fıkra ile nakit sermaye artırımında bulunan sermaye şirketlerinin belirli şartların sağlamaları halinde elde edecekleri teşvik kapsamında kurumlar vergisi beyannamesinde indirim hakları nakit sermaye artırımın indirim olarak adlandırılmaktadır.

2) Kimler Nakit Sermaye Artırımında İndirimden Faydalanabilir?

Bahsi geçen kanun maddesinden anlaşılacağı üzere; Finans, bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketleri nakit sermaye artırım teşvikinden belirli şartların sağlanması halinde faydalanabilir.

Hangi şirketler sermaye şirketleridir?

Kurumlar vergisi kanununun 2’inci maddesine göre; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzeri nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir.

3) Nakit Sermaye Artırımında İndirim Kapsamında Olan Sermaye Artışları Nelerdir?

Ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı nakit sermaye artırım indirimi kapsamında olan sermaye artışlarıdır.

4) Nakit Sermaye Artırımında İndirim Kapsamında Olmayan Sermaye Artışları Nelerdir?

Nakit sermaye artırımında indirimde esas olan şirkete nakit olarak sermayenin eklenmesidir. Fakat nakit unsurular dışında yapılan sermaye artırımları ise teşvik kapsamı dışındadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

• Nakit dışındaki varlıklar ile yapılan sermaye artışları,
• Devir, birleşme, bölünme gibi nedenlerle ortaya çıkan sermaye artışları,
• Bilançonun öz sermaye kalemlerinde yer alan tutarların sermayeye ilavesi ile sermaye artışı,
• Şirket ortaklarınca borç alınmak veya kredi kullanmak suretiyle yapılan sermaye artışları,
• Nakdi sermaye dışında tahvil, hisse senedi bono gibi kıymetlerin konulması yapılan sermaye artışları,
• Bilançoda yer alan kalemlerin birbirleriyle mahsubu sonucu oluşan sermaye artışları,

Teşvik kapsamında olmayan sermaye artışlarıdır.

5) Nakit Sermaye Artırımında İndirimde Esas Alınacak Başlangıç Tarih Nedir?

Nakit sermaye artırımında kararın ticaret sicil tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan tutar için tescil tarihi, tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi nakit sermaye artırım indiriminde esas alınacak başlangıç tarihidir.

ÖRNEK-1; ABC Ltd. Şti.’nin şirketin sermayesini nakit olarak 1.000.000,00-TL artırılmasına 10.05.2018 tarihi itibariyle karar verilmiştir. Şirket ortakları taahhüt edilen sermayesinin %25’i olan 250.000,00-TL’yi 15.05.2018 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmıştır. Sermaye artırım kararı ise 12.06.2018 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir. Kalan tutar olan 750.000,00-TL ise 03.07.2018 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır.

Sermaye artırımında, taahhüt edilen sermayenin %25’i tescilden önce bankaya yatırıldığı için paranın bankaya yatırıldığı tarih değil tescil edildiği tarih olan 12.06.2018 tarihi esas alınarak indirimden faydalanılacaktır. Geriye kalan 750.000,00-TL’lik tutar için ise tescil tarihi değil banka hesabına yatırılan tutar olan 03.07.2018 tarihi indirimden faydalanma tarihi olacaktır. 

6) Nakit Sermaye Artırımında İndirimde İndirim Oranı Kaçtır?

Nakit sermaye artırımında, genel indirim oranı %50’dir. Payları borsada işlem gören halka açık şirketler için indirim oranı, Merkezi Kayıt Kuruluşunda halka açıklık oranına göre değişmektedir. Halka açıklık oranı %50 ve daha az olan şirketler için  +25 puan, Halka açıklık oranı %50 ‘nin üzerinde olan şirketler için +50 puan ilave edilerek uygulanmaktadır.

Nakdi olarak arttırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasında tahsis edilen arsa arazi yatırımlarında kullanılması halinde +25 puan ilave edilerek uygulanmaktadır.

7) İndirim oranı sıfır (0) uygulanacak sınırlamalar nelerdir?

Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için indirim oranı %0’dır.

Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için indirim oranı %0’dır.

Artırılan nakit sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirim oranı %0’dır.

Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirim oranı %0’dır.

09.03.2015 tarihinden, Kurumlar vergisi Kanunun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yürürlüğe girdiği 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirim oranı %0’dır.

8) Nakit Sermaye Artırımında İndirimde İndirim Süresi Ne Kadardır?

Nakit sermaye artırımda indirimde sadece sermaye artışının yapıldığı yıl değil izleyen yıllarda da yararlanmak mümkündür.  İzleyen yıllarda TCMB tarafından belirlenen ticari krediler faiz oranı dikkate alınarak indirim hesaplaması yapılır.

İlerleyen hesap dönemlerinde sermaye azaltılması halinde ise azaltılan tutar indirim kapsamında değerlendirilmez ve indirim hesaplamasına dâhil edilmez.

9) Nakit Sermaye Artırımında İndirimde İndirim Tutarı Nasıl Hesaplanır?

Nakit sermaye artırım teşvikinde indirim tutarı hesaplanırken aşağıdaki formül uygulanır;

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar

=

Nakdi Sermaye Artışı

X

Ticari Krediler Faiz Oranı

X

İndirim Oranı

X

Süre

 

a.) Nakdi sermaye artışı; Sermaye şirketlerince ilgili hesap döneminde ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi artışlar ile yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakdi olarak karşılanan kısmını,

 

b.) Ticari krediler faiz oranı; Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı olarak dikkate alınacak olan ve TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranını,

 

c.) Süre; Ticaret siciline tescil edilen sermaye artırımının nakit olarak karşılanan kısmının şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) aydan hesap döneminin sonuna kadar olan ay sayısının 12 aya olan oranını, ifade etmektedir.

 

ÖRNEK-1;  XYZ San. ve Tic. A.Ş.’nin sermayesinin 3.000.000,00-TL artırılmasına karar verilmiştir. Ortaklardan Ahmet Beyin taahhüt ettiği tutar 1.000.000,00-TL ve Nevzat Beyin taahhüt ettiği tutar ise 2.000.000,00-TL’dir. Taahhüt edilen tutarların %25’i 09.03.2018 tarihinde bankaya yatırılmıştır. Sermaye artırım kararı ise 04.04.2018 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir.

Ortaklardan Ahmet Bey taahhüt ettiği sermayenin kalan 750.000,00-TL’sini tescil tarihinden sonra 03.05.2018 tarihinde diğer ortak Nevzat Bey ise kalan 1.500.000,00-TL’yi ise 06.06.2018 tarihinde banka hesabına yatırmıştır. XYZ San. ve Tic. A.Ş.’nin yaralanabileceği indirim oranı %50’dir. 2018 yılı sonu itibariyle TCMB tarafından açıklanan ticari kredi faiz oranı % 27,04’dür.  

ÇÖZÜM; Kararın tescil tarihinden önce bankaya yatırılan kısmı için tescil tarihi olan 04.04.2018 tarihi dikkate alınacak olup, indirim tutarı;

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	750.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(9/12)[2]

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar = 76.050,00-TL

Ortak Ahmet Bey tarafından taahhüt edilen kalan 750.000,00-TL’nin 03.05.2018 tarihinde banka hesabına yatırılması ile;

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	750.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(8/12)

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar = 67.600,00-TL

Ortak Nevzat Bey tarafından taahhüt edilen kalan 1.500.000,00-TL’nin 06.06.2018 tarihinde banka hesabına yatırılması ile;

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	1.500.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(7/12)

Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar = 118.300,00-TL

2018 yılında yapılan 3.000.000,00-TL sermaye artırımı için hesaplanan ve kurum kazancından indirilebilecek toplam indirim (76.050,00+67.600,00+118.300,00) 261.950,00-TL’dir.

10) Nakit Sermaye Artırımında İndirimden Nasıl Yararlanılır?

Nakit sermaye artırımında indirimden yararlanacak sermaye şirketlerinin şirketin banka hesabına yatırmış oldukları sermaye tutarına ilişkin işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka dekontunun kâğıt ortamında ya da elektronik ortam üzerinden ilgili kurumlar vergisinin beyan edilme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibrazı şarttır.

Nakit sermaye artırımında indirimden yararlanacak sermaye şirketlerinin nakit olarak arttırmış oldukları sermaye tutarı ile indirim konusu rakama ait bilgilerin kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde bildirilmesi gerekmektedir.

11) Nakit Sermaye Artırımında İndirim Her Yıl Devam Devam Eder mi?

Nakit sermaye artırımında vergi indiriminde uygulanacak indirim miktarı TCMB merkez bankası tarafından belirlenecek ticari krediler faiz oranı esas alınarak ve sermayenin artmış olduğu süre de göz önünde bulunarak her yıl yeniden belirlenerek ilgili yılın kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılır.

Örnek-1; ABC San. ve Tic. Ltd. Şti. 1.000.000,00-TL sermaye artırımı karar vermiş, taahhüt edilen sermayenin %25’i tescil tarihi olan 26.06.2017 tarihinden önce şirketin banka hesabına yatırmıştır. Kalanı ise 10.07.2017 tarihinde şirketin baka hesabına yatırılmıştır. Şirketin yaralanabileceği indirim oranı %50’olup, 2017 yılı sonu itibariyle TCMB tarafından açıklanan ticari kredi faiz oranı % 17,06’dır.

%25’lik Taahhüt Edilen Sermaye 2017 Yılı İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	250.000,00	X	0,1706	X	0,50	X	(7/12)

% 25’lik taahhüt edilen sermaye tutarı için 2017 yılı için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 12.439,59-TL’dir.

Taahhüt Edilen Sermaye Kalanı için 2017 Yılı İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	750.000,00	X	0,1706	X	0,50	X	(6/12)

Taahhüt edilen sermaye tutarı için 2017 yılı için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 31.987,50-TL’dir

2018 yılında sermaye artırım tutarında herhangi bir azaltma olmamıştır. 2018 yılı sonu itibariyle TCMB tarafından açıklanan ticari kredi faiz oranı % 27,04’dır.

2018 Yılı İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	1.000.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(12/12)

2018 yılı için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 135.200,00-TL’dir.

12) Matrah Yetersizliği veya Zarar Nedeni İle İndirim Tutarı Sonraki Yıllara Devreder mi?

Nakit sermaye artırımı sonrası oluşan indirim tutarının şirketin ilgili dönemin de kazanç yetersizliği nedeni ile belirli bir kısmı indirim konusu yapılamayan tutar veya zarar nedeniyle indirimden faydalanılamayan tutar endekslenmeye tabi tutulmadan izleyen hesap dönemlerinde indirim konusu yapılabilir.

Örnek-1;  ABC San. ve Tic. Ltd. Şti. 2017 yılında yapılan nakit sermaye artışı neticesinde 80.000,00-TL indirim hakkı elde etmiştir. 2017 yılına ilişkin hesap dönemi mali zarar ile kapanmış dolayısıyla indirim hakkından yararlanamamıştır.

ABC San. ve Tic. Ltd. Şti. hem 2017 yılı için indirim hakkı olan 80.000,00-TL’lik tutardan yararlanacak, hem de 2018 yılında ilgili yıla ilişkin hesaplanan indirim tutarından faydalanacaktır.

13) Geçici Vergi Dönemlerinde Nakit Sermaye Artırımında İndirimden Yararlanılabilir mi?

Nakit sermaye artırımı indirimi, geçici vergi dönemlerinde sadece dördüncü geçici vergi döneminde dikkate alınabilir. Fakat kazancın yetersiz olması dolayısıyla ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar izleyen hesap dönemine ait geçici vergi dönemlerinde kullanılabilir.

2018 yılı itibariyle nakit sermaye artırım indirimi olan bir şirketin 2018 yılı mali zararı nedeniyle indiremediği bu indirim tutarını kar oluşması halinde 2019 yılı geçici vergi dönemlerinde kullanılabilir.

14) Sermaye Azaltılması Halinde İndirim Nasıl Uygulanacaktır?

Nakit sermaye artırımında indirimden yararlanan fakat aynı dönem veya izleyen dönemlerde sermaye azaltan sermaye şirketleri azaltılan tutar kadar sermayenin azalmasına ait kararın ticaret siciline onaylandığı aydan itibaren indirim hakkını kaybederler.

Aynı şekilde sermaye artırımına gitmeden önce sermaye azaltan şirketler nakit sermaye artırımında indirimde azaltılan sermaye kadarlık kısım için indirimden yararlanamazlar.

Örnek-1; ABC San. ve Tic. A.Ş. 250.000,00-TL sermaye artırım kararı almış, Ortaklarca taahhüt edilen sermayenin %25’i 15.03.2017 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Alınan karar 10.04.2017 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir. Kalan tutar 02.05.2017 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Şirketin yaralanabileceği indirim oranı %50’olup, 2017 yılı sonu itibariyle TCMB tarafından açıklanan ticari kredi faiz oranı % 17,06’dır.

%25’lik Taahhüt Edilen Sermaye 2017 Yılı İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	62.500,00	X	0,1706	X	0,50	X	(9/12)

% 25’lik taahhüt edilen sermaye tutarı için 2017 yılı için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 3.998,44-TL’dir.

Taahhüt Edilen Sermaye Kalanı için 2017 Yılı İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	187.500,00	X	0,1706	X	0,50	X	(8/12)

Taahhüt edilen sermaye tutarı kalanı için 2017 yılı için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 10.662,50-TL’dir.

Şirket sermayesinin 100.000,00-TL azaltılmasına karar vermiş olup ilgili genel kurul kararı 08.08.2018 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir. 2018 yılı sonu itibariyle TCMB tarafından açıklanan ticari kredi faiz oranı % 27,04’dır.

Ocak - Ağustos 2018 Dönemi İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	250.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(8/12)

Ocak - Ağustos 2018 dönemi için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 22.533,33-TL’dir.

Eylül - Aralık 2018 Dönemi İçin Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	Nakdi Sermaye Artışı	X	Ticari Krediler Faiz Oranı	X	İndirim Oranı	X	Süre
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar	=	150.000,00	X	0,2704	X	0,50	X	(4/12)

Eylül - Aralık 2018 dönemi için kurum kazancından indirilebilecek tutar = 6.760,00-TL’dir.

15) Sermaye Avansları Nakit Sermaye Artırımında İndirim Kapsamında mıdır?

Bilançonun öz sermaye kalemlerinde yer alan tutarların sermayeye ilavesi ile sermaye artışı nakit sermaye artırımımda indirim kapsamında değildir. Fakat ilerde gerçekleşecek sermaye artırımında sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi için sermaye artırımına ilişkin kararın ortaklarca alınmasından önce sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarın;

Banka hesabına yatırıldığı tarihte bilançoda “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenecek ve sermaye avansının banka hesabına yatırıldığı hesap dönemi içerisinde bu tutara ilişkin sermaye artırım kararının ticaret siciline tescil ettirilmesi gerekmektedir. Tescil tarihi itibariyle indirimden yararlanma hakkı doğar.

16) Kar Dağıtımı Sonrası Nakit Sermaye Artışı Yapılırsa İndirimden Yararlanılabilir mi?

Şirket ortakları şirkete oluşan karı sermayeye ilave etmek veya stopaja tabi tutulmak kaydıyla şirketten nakden alma tercihinde bulunabilirler. Fakat öz sermaye kalemlerinde yer alan tutarların sermayeye ilavesi sonucu sermaye artışının Kurumlar vergisi Kanunu 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde düzenlenen indirim uygulamasından yararlanması mümkün değildir.

Benzer bir konuda verilen özelgede[3] de idarenin görüşü de bu yöndedir. İlgili özelge de “bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesi suretiyle gerçekleştirilen nakdi sermaye artırımları dolayısıyla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde düzenlenen indirim uygulamasından faydalanılması mümkün olmadığından, şirket karının önce ortaklara dağıtılıp daha sonra da tekrar şirkete sermaye olarak konulması işlemi dolayısıyla ve dağıtılan bu kar payı tutarıyla sınırlı olmak üzere bu indirim uygulamasından yararlanmanız mümkün değildir.” şeklindedir.

Özelge ile verilen görüş kar payı tutarıyla sınırlı olmak üzere bu indirim uygulamasından yararlanılmayacağı yönündedir. Fakat bahsi geçen Kanun maddesi ve 1 seri no’lu Kurumlar vergisi genel tebliği incelendiğinde kar dağıtımı sonrasında şirket ortağı veya ortaklarınca elde edinilen gelirin sermaye ilave edilemeyeceği yönünde yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla özelge ile verilen görüş kanun ve tebliğin ötesine geçen bir yorum durumundadır.

Şirket ortaklarınca borç alınmak veya kredi kullanmak suretiyle yapılan sermaye artışının da nakit sermaye artırımından yararlanamayacağı düşünüldüğünde,  şirket ortaklarının vergisel yükümlülüklerini yerine getirerek elde ettikleri kar paylarını ileride nakit sermaye artırımında kullanmaları en doğal haklarıdır.

Dolayısıyla şirket ortaklarının vergisel yükümlülüklerini yerine getirerek kar dağıtımı yapması ve yapılan kar dağıtımının ortaklara banka yoluyla nakden ödenmesi sonrası kar dağıtım tutarı artık ortakların şahsi geliri olacaktır.

Ortakların elde ettikleri gelirleri de nakit sermaye artırımı kapsamında kullanmalarına engel olacak bir husus bulunmayacağı kanaatindeyim. Aksi yönde bir durum varlığı ise kar dağıtımı yapan bir şirketin ileride hiçbir suretle nakit sermaye artırımında indirimden yararlanamayacağı sonucunu doğurur.

17) Stok Affı Sonrası 525 Hesaba Alınan Tutarların Ortaklara Vergisiz Olarak Dağıtılması Halinde İlgili Tutarlar Ortaklarca Nakit Sermaye Artırımında İndirimde Kullanılabilir mi?

6111, 6736 ve 7143 sayılı yapılandırma kanunları ile işletme stoklarında bulunan fakat işletme kayıtlarında yer almayan malların vergisinin ödenmesi suretiyle işletme kayıtlarına geçirilmesine izin verilmiştir. Bahsi geçen kanun maddelerinde aktiflere kaydedilen emtialar için özel karşılık hesabı açılacağı, kanunlara ilişkin çıkan tebliğlerde verilen örneklerde ise emtia tutarına ait karşılığın “525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı” nda muhasebeleştirileceği ifade edilmiştir.

6111 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinin 2’inci bendinde ve 6736 ve 7143 sayılı kanun maddelerinin işletme kayıtlarının düzeltilmesi başlıklı 6’ıncı maddesinin (b) bendinde ise “emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.” Hükmü bulunmaktadır.

“6111 sayılı Kanun kapsamında kayda alınan emtia için ayrılan karşılığın ortaklara dağıtılması ve ortaklar tarafından beyan edilip edilmeyeceği “konulu özelgede[4] “şirketinizin 6111 sayılı Kanunun 10. maddesine istinaden stok artışı beyanında bulunup karşılık hesabına kaydettiği tutarlar sermayenin unsuru sayıldığından, bu tutarların ortaklara dağıtılması halinde gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır. Diğer yandan anılan tutarlar şirket ortakları tarafından da ayrıca gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyecektir.” görüşü verilmiştir.

“6736 sayılı Kanun kapsamında kayda alınan emtialar için ayrılan karşılığın ortaklara dağıtılması ve ortak şirketin de kendi gerçek kişi ortaklarına dağıtması durumunda vergisel yükümlülükler” konulu özelgede[5] ”söz konusu emtia için özel karşılık hesabında izlediği tutarlar sermayenin unsuru sayılacağından, özel karşılık hesabına kaydedilen bu tutarların ortağı olan Şirketinize dağıtılması halinde vergi kesintisi yapılmayacak ve söz konusu ödeme Şirketiniz tarafından da kurum kazancına dahil edilmeyecektir.” görüşü verilmiştir.

Stok affında bulunulmuş kimi işletmelerce 5510 sayılı Kanunun tanınmış olduğu haktan hareketle “525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı” yer alan tutarlar alınan genel kurul kararı ile şirket ortaklarına dağıtılmaktadır.

Burada oluşan soru dağıtılan bu tutarların ortaklarca işletmeye sermaye olarak ilave edilmesi halinde nakit sermaye artırımında indirimden yararlanıp yaralanamayacağıdır.

Burada durum iki şekildedir, 525 hesapta bulunan tutarın banka yoluyla verilmesi veya 525 hesaptan direkt sermaye ilave edilmesidir. İki durumun yaratacağı sonuçlar farklıdır.

Birinci durumda;

---------------------------------------------/------------------------------------------------

525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı

331 Ortaklara Borçlar

--------------------------------------------/-------------------------------------------------

--------------------------------------------/--------------------------------------------------

331 Ortaklara Borçlar

                                                                       102 Bankalar

--------------------------------------------/--------------------------------------------------

“525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı” bulunan tutar genel kurulu kararı ile “331 Ortaklara Borçlar” hesabına aktarılacak, 331 hesapta bulunan tutar banka yoluyla ortaklara ödenerek ilgili tutar muhasebe kayıtları ile tesvik edilerek işletme kayıtları ve işletme hesabından çıkarak ortağın şahsi gelirine dönüşecektir.

Böyle bir durumda ortağın şahsi gelirine dönüşen bu tutarın ortak tarafından Nakit sermaye artırımında indirim kapsamında sermaye eklenmesi halinde sermaye eklenen bu tutarın ortağın şahsi geliri ötürü olmasından ötürü nakit sermaye artırımında indirimden yararlanabileceği kanaatindeyim.

Fakat ikinci durumda “525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı” bulunan tutarın ortaklara dağıtılmadan sermaye ilave edilmesi halinde ise bilançonun öz sermaye kalemlerinde yer alan tutarların sermayeye ilavesi ile sermaye artışı durumunu oluşturacağından nakit sermaye artırım indiriminden yararlanamayacağı kanaatindeyim.

Bazı Ticaret Sicil Müdürlüklerince, 525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık hesabında bulunan tutarın direkt sermayeye ilavesine kabul edilmediğinden hareketle, 525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık hesabında bulunan tutarın önce 331 Ortaklara Borçlar hesabına virman edilmesi sonrasında sermayeye hesabına aktarılması durumunda bilançoda yer alan kalemlerin birbirleriyle mahsubu sonucu oluşan sermaye artışları durumunu yaratacağından nakit sermaye artırımında indirimden yararlanamayacağı düşüncesindeyim.

Yararlanılan Kaynaklar

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

https://www.dunya.com/kose-yazisi/nakit-sermaye-artirimi-tesviki-ne-kadar-uygulanabilir/372513 (26.01.2019)

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ferhatselvi/001/ (26.01.2019)

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/cumhurcetin/014/ (25.01.2019)

https://www.ekonomist.com.tr/m-fatih-kopru/nakit-sermaye-artisi-yapan-kuramlarin-vergi-avantaji.html  (28.01.2018)

09.05.2017 Tarih ve 93767041-125[10-2016/1]-15256 Sayılı Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi

21.09.2012 Tarih ve B.07.1.Gib.4.35.16.01-125-872 Sayılı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı

02.05.2018 tarih ve 62030549-120[94-2018/124]-E.427752 sayılı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi

6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun

6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun

7143 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun

---

[1] Özel durumlarda farklı indirim oranları uygulanmaktadır.

[2] Nisan ayından Aralık ayına kadar 9 ay mevcut

[3] 09.05.2017 Tarih ve 93767041-125[10-2016/1]-15256 Sayılı Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi

[4] 21.09.2012 Tarih ve B.07.1.Gib.4.35.16.01-125-872 Sayılı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı

[5] 02.05.2018 tarih ve 62030549-120[94-2018/124]-E.427752 sayılı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi

31.01.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.