Ali Demireller
Yeminli Mali Müşavir
alidemireller@hotmail.com

KDV Oranların Belirlemesinde Tereddüt Edilebilecek Konular

7346 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile KDV oranlarında değişiklik yapılmıştır. Genel KDV oranı yüzde 18’den yüzde 20’ye; (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için uygulanan oran ise yüzde 8’den yüzde 10’a yükseltilmiştir. (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için uygulanan yüzde 1 KDV oranında ise bir değişiklik yapılmamıştır. Yeni oranlar 10 Temmuz 2023 Pazartesi gününden itibaren uygulanmaya başlanacaktır.

KDV oranlarının değişmesi ile birlikte düzenlenecek faturalarda KDV oranın ne olacağı konusunda tereddütler yaşanmaktadır. Bu konuya ilişkin uygulamada tereddüt yaşanacak konuları kısaca aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

1-    Mal teslimi ve hizmet ifasında KDV oranı nasıl belirlenmektedir?
2-    Vergiyi Doğuran Olayın 10.07.2023 Tarihinden Önce Olduğu Ancak Faturanın 10.07.2023 Tarihi ve Sonrasında Düzenlenmesi Halinde Uygulanacak KDV Oranı Ne Olacaktır?
3-    Malın Tesliminden veya Hizmetin Yapılmasından Önce Fatura Veya Benzeri Belgelerin Düzenlenmesi Hallerinde Uygulanacak KDV Oranı Ne Olacaktır?
4-    10.07.2023 tarihinden önce yapılan teslim (hizmet ifası) ile ilgili olarak 10.07.2023 tarihinden itibaren ortaya Çıkan Vade Farkı, Fiyat Farkı, Kur Farkı, Malın İade Edilmesi, İşlemden Vaz geçilmesi gibi Durumlarda uygulanacak KDV Oranı Ne Olacaktır?

I. VERGİYİ DOĞURAN OLAY

3065 sayılı KDV Kanunu’nun 10’uncu maddesinin (a) bendinde, vergiyi doğuran olayın, malın teslimi veya hizmetin yapılması ile, (b) bendinde ise malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi ile meydana geldiği ifade edilmiştir.

KDV Genel Uygumla Tebliğinin Ç. Vergiyi Doğuran Olay başlıklı bölümünde konuya ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Bu bölümde vergi doğuran olayla ilgili özelge ve örneklere yer verilerek konunun daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır.

3065 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde vergiyi doğuran olayın hukuki şartları, vergiye tabi işlemlerin özelliklerine göre ayrı ayrı tayin ve tespit edilmiştir.

Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde vergiyi doğuran olay, mal teslimi veya hizmet ifasının yapıldığı anda meydana gelir.

Vergi alacağının zamanında kavranması ve güvence altına alınması amacıyla malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde ise bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olay fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında meydana gelir. Vergiyi doğuran olayı aşağıdaki başlıklar olarak sıralayabiliriz (Konuya ilişkin olarak KDV Kanunu Uygulamaları-I (www.kdvuygulamalari.com) Kitabımıza bakılabilir):

1. Kısım Kısım Mal Teslimi veya Hizmet Yapılmasında Vergiyi Doğuran Olay

2. Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma ve Benzeri Enerji Dağıtım veya Kullanımlarında Vergiyi Doğuran Olay

3. İthalatta Vergiyi Doğuran Olay

4. Arsa Karşılığı İnşaat İşlerinde Vergiyi Doğuran Olay

5. “Hasılat Paylaşımı”, “Gelir Paylaşımı” Vb. Şekillerde Düzenlenen Sözleşmeler Uyarınca Yapılan İşlerde Vergiyi Doğuran Olay

6. Hizmet İfalarında Vergiyi Doğuran Olay

7. Otel İşletmeciliğinde Konaklama Hizmetinde Vergiyi Doğuran Olay

8. Birden Fazla Dönemi/Takvim Yılını Kapsayan Kiralama Sözleşmelerinde Vergiyi Doğuran Olay

9. Hakedişli İşlemlerde Vergiyi Doğuran Olay

10. İcra Dairelerindeki İşlemlerde Vergiyi Doğuran Olay

11. Dövize Endeksli Olarak Belirlenen İşlemlerde Vergiyi Doğuran Olay

II. KDV ORANLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ve SONUÇ

1- Mal Teslimi ve Hizmet İfasında KDV Oranı Nasıl Belirlenmektedir?

KDV oranının tespiti açısından mal teslimi ve hizmet ifasında vergiyi doğuran olay önem arz etmektedir.  Dolayısıyla mal teslimi veya hizmet ifasında vergiyi doğuran dolayın gerçekleştiği tarihte geçerli olan oranın uygulanması gerekmektedir.

2- Vergiyi Doğuran olayın 10.07.2023 Tarihinden Önce Olduğu Ancak Faturanın 10.07.2023 Tarihi ve Sonrasında Düzenlenmesi Halinde Uygulanacak KDV Oranı

Faturanın VDO’nun gerçekleşmesinden sonra düzenlenmesi uygulanacak KDV oranı açısından önemli değildir. Zira, Vergi Usul Kanunu'nun fatura nizamına ilişkin 231/5'inci maddesinde; Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azamî 7 gün içinde düzenlenebilecektir.

Örneğin; 08.07.2023 tarihinde gerçekleşen teslim veya hizmet nedeniyle faturanın 10.07.2023 tarihi ve sonrasında düzenlenmesi halinde KDV oranı 08.07.2023 tarihinde geçerli olan oran olacaktır.

3- Malın Tesliminden veya Hizmetin Yapılmasından Önce Fatura veya Benzeri Belgelerin Düzenlenmesi Hallerinde Uygulanacak KDV Oranı

Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi ile KDV oranı açısından VDO gerçekleşmiş oluyor ve dolayısıyla da KDV oranı faturanın düzenlediği tarihteki geçerli olan oran olacaktır (Muvazaa olmaması halinde).

Bu konuda aşağıdaki özelgelere bakılabilir.

-  Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından kiralamaya ilişkin verilen 30.10.2020 tarih ve 95748 sayılı özelge:

“Eylül/2020 döneminde yapacağınız kiralama işlemine istinaden 12 aylık kira bedelini toplu olarak tahsil edeceğinizden bahisle tahsil edilen kira bedelinin tamamının faturalandırılacağı belirtilerek, 31/7/2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2812 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile işyeri kiralama hizmetlerinde katma değer vergisi (KDV) oranının %18'den %8'e düşürülmesi nedeniyle, söz konusu kiralama işleminde uygulanması gereken KDV oranı hususunda görüş talep edilmektedir.

…

Bu çerçevede; kiralamaya konu taşınmazın, iktisadi bir faaliyetin icrasına tahsis edilmeden ve/veya işletilmeye hazır hale getirilmeden kuru mülkiyetinin kiralanması ve bina, ofis, dükkan gibi niteliklerde olması kaydıyla,

- 31/7/2020 ila 31/12/2020 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) verilen kiralama hizmetlerine %8 oranında KDV uygulanacaktır.

- 12 aylık dönemi kapsayan, dolayısıyla birden fazla vergilendirme dönemine yayılarak verilecek olan kiralama hizmeti için 12 aylık kira bedelinin hizmet ifa edilmeden önce tahsil edilmiş olması nedeniyle (fatura ve benzeri belge düzenlenmemiş olması koşuluyla) tüm bedel üzerinden KDV doğmayacak, takvim yılının aylık dönemlerinden oluşan vergilendirme dönemleri itibarıyla KDV'nin hesaplanması ve verilecek hizmete ilişkin faturanın aylık kira tutarı belirtilerek tanzim edilmesi gerekecektir.

- Kira bedeli peşin tahsil edilen ancak 1/1/2021 tarihinden sonra ifa edilecek olan işyeri kiralama hizmetleri için bu dönemde (Eylül/2020) fatura ve benzeri belge düzenlenmesi halinde ise,

Şirketinizin kiralama işlemlerindeki mutat uygulamasının bu yönde olması ve bu işlemde muvazaa olmaması kaydıyla, fatura ve benzeri belgenin düzenlendiği tarihte geçerli olan %8 oranında KDV hesaplanması gerekmektedir.

-  Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından Fiili teslimi yapılmayan konutların satışında uygulanacak KDV oranına ilişkin verilen 19.08.2020 tarih ve 217847 sayılı özelge:

“-İnşaat henüz tamamlanmadan arsa payı veya kat irtifakı üzerinden yapılan satışlar dolayısıyla konutun fiilen tesliminden önce fatura düzenlenmesi durumunda konuta uygulanacak KDV oranı, faturanın düzenlendiği tarihte geçerli olan KDV oranına göre belirlenecek olup, konutun fiilen teslim edildiği tarihte geçerli olan KDV oranına ilişkin herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

-2016/9153 sayılı Kararnamenin yürürlüğe girdiği 08/09/2016 tarihinden önce teslim tutanakları ile müşterilerinize teslim ettiğiniz ancak faturası düzenlenmeyen konutlara ilişkin olarak, fiili teslim ile vergiyi doğuran olay meydana geleceğinden bu tarih itibariyle geçerli olan KDV oranı üzerinden hesaplama yapılması ve fatura düzenlenmesi gerekmektedir.”

-  Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından Servis taşımacılığında uygulanacak KDV Oranına ilişkin verilen 12.08.2020 tarih ve 212683 sayılı özelge:

“Buna göre, anılan Karar uygulaması bakımından servis taşımacılığı hizmetleri de yolcu taşımacılığı kapsamında değerlendirilmekte olup, Şirketinizin 31/7/2020 tarihinden itibaren gerçekleştireceği personel taşımacılığı hizmetlerine 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) %8 oranında KDV uygulanması gerekmektedir.”

Bununla birlikte; eğitim hizmetine ilişkin olarak verilen özelgede GİB farklı bir görüş bildirmiştir.

-  Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından Eğitim ve öğretim hizmetlerinde KDV Oranına ilişkin verilen 26.02.2021 tarih ve 70057 sayılı özelge:

“İlgide kayıtlı özelge talep formunda, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılı için verilecek eğitim ve öğretim hizmetlerine dair erken kayıt indirimi kapsamında tahsil edilen bedellere ilişkin olarak düzenlenecek faturaların 30/6/2021 tarihine kadar düzenlenmesi durumunda, uygulanması gereken katma değer vergisi (KDV) oranı konusunda görüş talep edilmektedir.

…

Buna göre, konu hakkında söz konusu BKK'da yeni bir değişiklik yapılmaması kaydıyla, bu tarihler öncesinde verilmiş veya bu tarihler sonrasında verilecek eğitim ve öğretim hizmetleri, 2007/13033 sayılı Karar eki (II) sayılı listenin (B/15) inci sırası kapsamında olması kaydıyla, %8 oranında KDV'ye tabidir.

 Ancak, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında faaliyet gösteren kurumunuz tarafından 30 Haziran 2021 tarihinden sonra verilecek olan eğitim öğretim hizmetlerine yönelik tahsil edilen (avans niteliğindeki) bedeller açısından fatura ve benzeri belge düzenlenmemiş olması koşuluyla KDV doğmayacaktır.

 Buna karşın, 30 Haziran 2021 tarihinden sonra verilecek olan eğitim öğretim hizmetlerine yönelik tahsil edilen bedeller için fatura veya benzeri belgesi düzenlenmesi halinde ise düzenlenen belgede gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere, bahsi geçen BKK eki (II) sayılı listenin (B/15) inci sırasına göre %8 oranında KDV hesaplanması gerektiği tabiidir.”

4- 10.07.2023 tarihinden önce yapılan teslim (hizmet ifası) ile ilgili olarak 10.07.2023 tarihinden itibaren ortaya Çıkan Vade Farkı, Fiyat Farkı, Kur Farkı, Ciro Primi, Yıl Sonu İskontosu, Malın İade Edilmesi, İşlemden Vaz geçilmesi gibi Durumlarda uygulanacak KDV Oranı

10.07.2023 tarihinden önce yapılan teslim (hizmet ifası) ile ilgili olarak 10.07.2023 tarihinden itibaren ortaya çıkan vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, ciro primi, yıl sonu iskontosu ile teslimi gerçekleşen malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi veya işlemden vazgeçilmesi gibi durumda ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan KDV oranı esas alınmak suretiyle işlemin yapılması gerekmektedir. KDV oranın değişmesinin bu işlemlere etkisi olmayacaktır (KDV Genel Uygulama Tebliğinin (III/C.6.1) bölümünde; "matrahta değişikliğin vuku bulduğu tarihte işlemin tabi olduğu KDV oranının değişmiş olması halinde düzeltme işleminin, ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan KDV oranı esas alınmak suretiyle yapılması gerektiği" açıklaması yer almaktadır.).

11.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.