Ali Aydın
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ali@aliaydinymm.com

Payını Devreden Limited Şirket Ortağının Amme Alacakları Nedeniyle Kusursuz Sorumluk Hali

Giriş

Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan ve ortakların şirket borçlarından sorumluluğunun taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını (varsa ek ödeme ve yan edimlerle birlikte) ödemekle sınırlı olduğu bir şirket türüdür. Limited şirkette sermaye ön planda olup esas sermaye payı devredebilir bir malvarlığı değeridir. Ticari hayatın dinamik niteliği gereği ortakların paylarını gerek diğer bir ortağa gerek üçüncü kişilere devrederek şirketten çıkması söz konusu olabilmektedir.[1] Bu çalışmada değinmeye çalışacağımız husus payını devreden ortağın şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen amme alacağının devir öncesine ait payı devreden ortağın kusursuz sorumluluğunun Danıştay Kararı esas alınarak değerlendirilmesi olacaktır.

Değerlendirme

Limited şirket ortaklarının amme alacaklarından sorumluluğu 6183 Sayılı Kanunun 35. maddesinde düzenlenmektedir. Madde metninde özetle; ortakların şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen amme alacaklarından hisseleri oranında sorumlu oldukları, payını devreden ve devralan ortağın devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden müteselsilen sorumlu oldukları ifade edilmektedir. Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere payını devreden ortak ortaklıktan ayrılmış bile olsa geçmişe yönelik yükümlülükleri amme alacakları açısından devam etmektedir.

Geçmişe yönelik yükümlülükten kasıt Vergi Usul Kanununun 114. Maddesinde hüküm ifade eden  tahsil zamanaşımı süresidir. Buna göre vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Dolayısıyla zamanaşımını kesen ve durduran nedenlerin gerçekleşmediği varsayımıyla en az 5 yıl boyunca yükümlülük hali devam etmektedir. Bu nedenle limited şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen alacaklar nedeniyle uzunca bir süre sonra da olsa yasal takip işlemleriyle muhattap olabilme ihtimali oldukça yüksektir.

Amme alacağı mükellef tarafından yapılan hatanın sonradan fark edilerek kendiliğinden düzeltilmesi, vergi incelemesi, idare tarafından gerçekleştirilen diğer denetim faaliyetleri veya başka bir husus nedeniyle ortaya çıkabilir.

6183 Sayılı Kanunun 35. Maddesi ile payını devreden ortağa yüklenen sorumluluk kusursuz sorumluluk hali olup alacağın doğmasına neden olan olay, olgu her ne ise maddede belirtilen diğer şartlar gerçekleştiğinde idare tarafından ortağın hissesi oranında sorumluluğuna gidilmektedir. Peki bu durumda hangi eylemler ortağın kusursuz sorumluluğu altında irdelenmelidir?  Bir vergi incelemesi nedeniyle veya şirketin mali müşaviri tarafından fark edilerek yapılan düzeltme sonucunda ortaya çıkan vergi ve cezalar v.b. durumlar ortağın kusursuz sorumlu olduğu haller olarak değerlendirilebilir. Bu gibi hallerde doğal olarak Vergi İdaresi alacağı doğuran sebebin hangi haller olduğunu irdelemeden yasal takip süreçlerini başlatmaktadır. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken husus şudur. Alacağın ortaya çıkmasına neden olan her işlem ve eylem ortağın kusursuz sorumluluğuna neden olur mu?  Ortağın doğrudan müdahale etme imkanının olmadığı ve bilgisi dışında gerçekleşen eylem ve işlemlerde de ortağın kusursuz sorumluluğu hali var mıdır?

 Bu soruların cevaplarına Danıştay 3. Dairesinin 20.06.2023 tarih ve K. 2023/2576 sayılı kararı özelinde değinmeye çalışalım. Bahsi geçen karara dayanak oluşturan olay, payı devralan ortaklar tarafından vergi inceleme elemanı tarafından inceleme için talep edilen yasal defter ve belgelerin ibraz edilmemesinden kaynaklı ortaya çıkan vergi ve cezaların şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilememesi nedeniyle payı devreden ortağın yasal takibe alınmasıyla ilgilidir. Konuya ilişkin Danıştay’ın vermiş olduğu karar gerekçesinde özetle; ‘‘ …hisselerini devrederek ortaklıktan ayrılan ve şirketle hukuki ve fiili bağlantısının kalmaması nedeniyle ortaklık sıfatının kazandırdığı ibraz etmeme fiiline yönelik olarak bilgi alma ve inceleme hakkı olmayan dolayısıyla herhangi bir müdahale imkanı bulunmayan ortağın, takip edilen kamu alacağına ilişkin vergilendirme dönemi ortaklık sıfatının bulunduğu döneme ilişkin olmakla birlikte yukarıda belirtildiği üzere pay devrinden sonra gerçekleşen ibraz ödevinin yerine getirilmemesi sebebiyle salınan vergi ve kesilen cezalardan sorumlu tutulması, ortaklık sıfatından kaynaklanan kusursuz sorumluluğu aşan mahiyette ölçüsüz bir müdahale olduğundan ve kendisine orantısız bir külfet yüklediğinden adına düzenlenen ödeme emrinde hukuka uygunluk görülmemiştir.’’  Dolayısıyla Danıştay’ın karar gerekçesinde de anlaşılacağı üzere, ortağın kusursuz sorumluluk halinin her hal ve şartta mevcut olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Şirketin mevcut yasal temsilcisinin eylemsizliği nedeniyle ortaya çıkan vergi ve cezalardan payı devreden ortağın sorumlu tutulamayacağı açıktır.

Sonuç

6183 Sayılı Kanunun 35. Maddesinde vücut bulan hükümlerle ilgili olarak payını devreden ortak açısından kusursuz sorumluluk hali asli kural olmakla birlikte alacağın doğmasına sebebiyet veren somut olayın Danıştay’ın vermiş olduğu karar gerekçeleri de dikkate alınarak değerlendirilmesi ve yasal takip sürecinin bu doğrultuda gerçekleştirilmesi ortaya çıkacak ihtilafları engellemek adına önem arz etmektedir.

---

[1] Murat Türe, “Yargıtay Kararları Işığında Limited Şirkette Esas Sermaye Payının Devri”, TAAD Sayı 51. sf 145. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2520843

27.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.