Ali Özbek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Marka ve Patent Vekili
aliozbek68@gmail.com

Portör Muayene Raporları

4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı SG Kanunu’nda sözü edilen sağlık raporu alınması zorunluluklarından başka, Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda da sağlık raporu alınması ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.

1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126. maddesinde; “Yenilecek ve içilecek şeyler satan veya veren veyahut taharet ve nezafete mütaallik sanatlar ifa edenler her üç ayda bir kendilerini muayene ettirerek bir sıhhi rapor almağa mecburdurlar. Bunlardan devrei sirayette frengi ve sari verem ve cüzzama müptela olanlarla halkın istikrah ve nefretini mucip bir cilt hastalığına duçar olanlar sanatlarını icradan menolunurlar,”

Aynı Kanun’un 127. maddesinde ise “126. maddede zikrolunan sıhhi muayene meccanen belediye tabipleri tarafından yapılır. Belediye tabipleri bulunmayan yerlerde bu vazife hükümet tabipleri tarafından icra olunur. Mahalli belediyelerince hangi meslek ve sanat erbabının muayeneye tabi olduğu 266. maddede zikredilen nizamnameye dercolunur.” hükmü mevcuttur.

Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, gıda işyerlerinde ve sıhhi müesseselerde çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıcılığı yönünden her 3 ayda bir muayene olma ve sıhhi rapor alma mecburiyeti getirilmiş ve bu sıhhi muayenenin de ücretsiz olarak belediye tabipleri veya hükümet tabipleri tarafından yapılacağı belirtilmiştir.

Gıda işi ile uğraşanlarda ve sıhhi müesseslerde çalışanlarda portör taraması için yapılacak tetkikler ise şunlardır .

- Gaita kültürü (Salmonella ve shigella yönünden, en az yılda bir),

- Dışkının mikroskobik incelenmesi (Entamoeba, histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları yönünden, en az 6 ayda bir),

- Boğaz ve burun kültürü (Staphylococcus aureus yönünden,en az yılda bir),

- Akciğer grafisi (Tüberküloz yönünden, en az yılda bir),

Bu tetkiklerin yeni işe başlayanlarda, işe giriş muayenesi ile birlikte, çalışanlarda ise periyodik portör taraması şeklinde yapılması gerekmekte olup, portörlüğü tespit edilenlerin geçici işten uzaklaştırılması veya işyerinde yaptığı işin geçici olarak değiştirilmesi de dahil olmak üzere hastalık yayılımını engelleyecek tedbirler alınmalıdır.
 

PORTÖR MUAYENE RAPORU KİMLER İÇİN ALINACAK?

Gıda imali ve satışı yapılan işyerinde çalıştırılan işçiler için yukarıdaki koşulların varlığı halinde alınacak olan işe giriş sağlık raporlarından başka, yapılan işin özelliğinden dolayı ayrıca portör muayene raporlarının da alınması gerekmektedir. Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda gıda işyerlerinde ve sıhhi müesseselerde çalışanlara bulaşıcı hastalık taşıyıcılığı yönünden her 3 ayda bir muayene olma ve sıhhi rapor alma mecburiyeti getirilmiş ve bu sıhhi muayenenin de ücretsiz olarak belediye tabipleri veya hükümet tabipleri tarafından yapılacağı belirtilmiştir.

 

PORTÖR MUAYENE RAPORU NEREDEN ALINACAK?

Diğer taraftan portör muayenesi tetkikleri ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı’nca yapılan yeni düzenlemeye göre (2005/9 sayılı Genelge) özel sağlık kuruluşlarına da bu amaçla gidilebilecek. Buna göre; portör muayenesine esas laboratuar tetkiklerinin;

1- Resmi sağlık kurum ve kuruluşlarının yanı sıra, özel tıp merkezi, dal merkezi ve polikliniklerde, özel hastanelerde, radyoloji laboratuarları ile tıbbi tahlil laboratuarlarında yalnızca kendi il hudutları dahilinde yapılması,

2- Akciğer grafisi istenen kişilerin Sağlık Bakanlığı’na bağlı kuruluşlar (yataklı tedavi kurumları, birinci basamak sağlık kuruluşları ve Verem Savaş Dairesi Başkanlığı’na bağlı gezici tarama grupları), özel radyoloji laboratuarları, radyoloji uzmanı sorumluluğunda olmak ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’ndan lisans almak suretiyle bir arabaya monte edilmiş gezici röntgen cihazı ünitelerinde portör muayenesi için mikrofilm veya standart akciğer grafisi tetkiklerinin, yalnızca kendi il hudutları dahilinde yapılması uygun bulunmuştur.
 

ÖZELDEN ALINAN PORTÖR MUAYENE RAPORU İÇİN ÜCRET ÖDENECEK Mİ?

Kanun uyarınca portör muayenelerinin ücretsiz olarak yapılması zorunlu olduğundan, portör muayenesi yapılan sağlık kuruluşlarınca muayene ücreti talep edilmemesi gerekmektedir. Ancak, muayeneye istinaden gerekli tetkiklerin resmi kurum ve kuruluşlar dışında özel sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılmasına Sağlık Bakanlığı olanak tanıdığı için, bu durumda portör muayeneleri ancak, birinci basamak kamu sağlık kuruluşları tarafından görülmek ve tasdik edilmek kaydı ile geçerli sayılabilecektir.
 

PORTÖR MUAYENE LİSTELERİ ve KADİM

07/04/2010 gün ve 2010/47 sayılı genelge ile ise , portör muayenesi ilk defa işe başlamadan önce yapıldığı gibi çalışma sırasında belli periyotlarda da yapılmaktadır. İlk defa işe başlamak için yapılan portör muayenelerinden sonra fiilen çalışmaya başlanmadığı durumlar da olabileceği dikkate alınarak,Genelgenin (1) numaralı ekinde yer alan yeni formata göre bilgilerin alınması gerekmektedir.

Portör muayenesi yapan sağlık kuruluşları üçer aylık (Ocak-Mart, Nisan-Haziran,Temmuz-Eylül ve Ekim-Aralık) periyotta bu bilgileri kuruma iletecektir.

Kurumun KADİM birimi tarafından  Sorgulama yapılırken, portör muayenelerinin yapıldığı tarihler dikkate alınarak sorgulama yapılması esas olmakla birlikte, işe başlamadan önce portör muayenesinin yapıldığı ve aradan belli bir süre geçtikten sonra çalışmaya başlandığı hususu da dikkate alınacaktır.

Örneğin; 2009 yılı Ekim ayında portör muayenesine tabi tutulan bir kişinin 2009 Kasım ayında işe girişinin verilmesi halinde, yeni format listesinde portör muayenesinin de “ilk”olarak işaretlenmesi durumunda kişinin Kuruma kayıtlı olduğu kabul edilecek ve ayrıca bir araştırma yapılmasına gerek duyulmayacaktır.

Portör muayene tarihi ile işe giriş tarihi arasında bir aydan fazla bir süre olması durumunda ise, kişinin kayıtlı olduğu tespit edilmekle birlikte, gerçek işe başlama tarihinin tespiti için işverenle yazışma yoluna gidilecektir. Bu durum KADİM servislerince işveren servislerine sigortalı bazında yazılı olarak bildirilecek ve gerekli yazışma işveren servislerince yapılacaktır.

Örneğin, 2010 yılı Şubat ayında portör muayenesine tabi tutulan bir kişinin 2010 yılı Nisan ayında işe girişinin verilmesi halinde, kişinin işe başlama tarihinin tespiti için işverenle yazışma yapılması gerekecektir.           

Umumi Hıfzısıhha Kanunu gereğince gıda işyerleri ile sıhhi müesseselerde çalışacaklar için alınması gereken portör muayene raporunun sağlık raporuyla birbirine karıştırılmaması gerekmektedir. İşe giriş sağlık raporunun alınması portör muayene raporu alma zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Kadim raporlarına ise dikkat edilmesi gereklidir.Bu konuda birçok işyerinin Nisan ayından itibaren cezaya muhatap oldukları unutulmamalıdır.

Kaynaklar:
- 1583 sayılı yasa
- Sağlık Bakanlığı 5 nolu genelge
- 2010/47 sayılı Sosyal Güvenlik Bakanlığı genelgesi
- Yaklaşım Dergisi 

18.04.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.