Alaattin Demir
Vergi Müfettiş Yrd.

Türev İşlemler İçin Alınan Nakit Teminatlar Nedeniyle Ödenen Faizler Üzerinden Yapılacak Tevkifat

Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirme:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3. maddesinin ikinci fıkrasında; Kanunun birinci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği; üçüncü fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan oluştuğu hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin dördüncü fıkrasında ise maddede belirtilen kazanç ve iratlar ile gelir unsurlarının Türkiye'de elde edilmesi ve Türkiye'de daimi temsilci bulundurulması konularında 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin (2) numaralı fıkrasının 7. bendinde bankalara, bankerlere, tasarruf sandıklarına, tevdiat kabul eden diğer müesseselere yatırılan vadeli, vadesiz paralara ödenen faizler, bunlar dışında kalan kişi ve kuruluşlardan devamlı olarak para toplama işi ile uğraşanların her ne şekil ve ad altında olursa olsun topladıkları paralara sağlanan gelirler ve menfaatler ile bankalar ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasasında değerlendirilen paralara ödenen faizler dahil olmak üzere mevduat faizlerinin menkul sermaye iradı sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Yine aynı Kanunun geçici 67. maddesinde, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elde tutulması ve elden çıkarılmasından sağlanan gelirler ile mevduat faizleri, repo gelirleri ve katılım bankalarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemelere yer verilmiş olup, anılan maddenin 4 üncü fıkrasında; "Bankalar arası mevduat ile aracı kurumların borsa para piyasasında değerlendirdikleri kendilerine ait paralarına yürütülen faizler hariç olmak üzere, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (7), (12) ve (14) numaralı bentlerinde yazılı menkul sermaye iratlarından ödemeyi yapanlarca %15 oranında vergi tevkifat yapılır. Bu fıkra kapsamında yapılan tevkifat tutarları 98. ve 119. maddelerde belirtilen sürelerde beyan edilir ve ödenir. Bu iratlar üzerinden 94. madde veya Kurumlar Vergisi Kanununun 24. maddesi kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz." hükmü yer almaktadır.

Geçici 67.maddenin (4) numaralı fıkrası kapsamındaki bazı tevkifat oranları, 1/1/2013 tarihli ve 28515 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Karar ile hesabın vadesine ve türüne göre %10 ile %18 arasında değişen oranlarda uygulanmak üzere yeniden tespit edilmiş bulunmaktadır.

Konuya ilişkin olarak 30/12/2005 tarihli ve 26039 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 257 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "5. Mevduat faizleri ve repo gelirleri üzerinden yapılacak tevkifat" başlıklı bölümünde;

"Bankalar arasındaki mevduat hesaplarına yürütülen faizler ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan aracı kurumların borsa para piyasasında değerlendirdikleri kendi paralarına ödenen faizler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır. Zira, banka ve aracı kurumlarca bu tür işlemlerden elde edilen faiz gelirleri kurum kazancına dahil edilerek beyan edilmektedir.

Ancak, bankalar ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasasında değerlendirilen banka ve aracı kurum müşterilerine ait paralara ödenen faizlerdeki vergi tevkifatı, kazancı nihai olarak elde eden kişi veya kuruma ödemeyi gerçekleştiren, piyasa üyesi aracı kurumlar ve bankalar tarafından yapılacaktır. Aynı uygulama, nakit teminatlardan elde edilen faiz kazançları için de geçerli olacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.

Ayrıca, 19/01/2012 tarihli ve 28178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 282 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de türev ürünlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin açıklamalar yer almakta olup, söz konusu Tebliğin "7. Diğer Hususlar" başlıklı bölümünün 7.2 alt başlıklı bölümünde, organize borsalarda (VOB vb.) işlem yapan müşterilerin teminat hesaplarında bulunan TL cinsinden nakdi teminatların TAKASBANK tarafından nemalandırılması sonucu elde edilen gelirin mevduat faizi olarak geçici 67. madde kapsamında % 15 oranında tevkifata tabi tutulacağı açıklamasına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 1. maddesinin ikinci fıkrasında; "Gelir Vergisi Kanununun geçici 67.maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi tutulmuş kazanç ve iratlar üzerinden, bu Kanun uyarınca ayrıca kesinti yapılmaz." hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; bankalar ile yurt dışı banka veya finans kurumları arasında gerçekleştirilen çeşitli finansal türev işlemler dolayısıyla karşı taraf risklerinin güvenceye alınmasını teminen alınan nakdi teminatların, TAKASBANK tarafından nemalandırılan müşterilere ait teminat hesaplarında bulunan nakdi teminatlar ile aynı mahiyette olması nedeniyle, söz konusu teminatlara ilişkin olarak yurt dışı banka veya finans kurumlarına ödenen faizlerin de nakdi teminatların TAKASBANK tarafından nemalandırılması sonucu elde edilen gelirlerde olduğu üzere mevduat faizi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, Bankalar tarafından yurt dışı banka ve finans kurumları arasında karşı taraf risklerinin güvenceye alınmasını teminen söz konusu kurumlardan alınan nakdi teminat bedeline tahakkuk eden faiz gelirlerinin Gelir Vergisi Kanununun geçici 67. maddesi uyarınca %15 oranında tevkifata tabi tutulacağı tabiidir.

KAYNAKÇA

-193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

-5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

-282 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

-257 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

-Gelir İdaresi Başkanlığı Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 28.09.2017 tarih ve 64597866-125[30-2014]-17967 sayılı özelgesi

09.02.20178

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.