A.Kadir Gülderen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
kadirgulderen@gmail.com

Dönem Sonu İşlemlerinde Kur Değerleme

Değerleme, Vergi Usul Kanununda, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespiti olarak tanımlanmaktadır. Değerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetler esas alınmaktadır. Bu kapsamda, yabancı paralarda, iktisadi kıymet olarak VUK’nun değerleme hükümlerine tabidir.

VUK’nun 280’inci maddesinde yabancı paraların değerlemesiyle ilgili olarak, “Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunur.

2016 yılı  kapandığı tarih olan 31.12.2016 tarihinde yabancı para ve yabancı para cinsinden olan senetli ve senetsiz alacak ve borçların değerlemelerinde aşağıdaki kurlar dikkate alınacaktır.

Kasada mevcut yabancı paralar efektif alış kuru ile diğer yabancı paralı işlemler döviz alış kurları ile değerlenecektir.

Döviz Cinsi	Döviz Alış	Efektif Alış
ABD DOLARI	3.5192	3.5167
AVUSTRALYA DOLARI	2.5366	2.5250
DANİMARKA KRONU	0.49825	0.49790
EURO	3.7099	3.7073
İNGİLİZ STERLİNİ	4.3189	4.3158
İSVİÇRE FRANGI	3.4454	3.4402
İSVEÇ KRONU	0.38585	0.38558
KANADA DOLARI	2.6066	2.5969
KUVEYT DİNARI	11.4470	11.2753
NORVEÇ KRONU	0.40736	0.40708
SUUDİ ARABİSTAN RİYALİ	0.93825	0.93122
100 JAPON YENİ	3.0025	2.9914

 

Örnek-1;

ABC İşletmesinin 31.12.2016 Usd Kasasında 1.000,00 Usd karşılığı 3.152,00TL mevcuttur.

Nakit paraların değerlemesi Efektif döviz kurundan değerlenmesi gerektiğinden;

1.000,00USD*3,5167=3.516,70TL

3.516,70-3.152,00=364,70TL (Kur Farkı Karı)

 

Muhasebe Kaydı

-------------------31.12.2016--------------------------

100.Kasa                  364,70

                             646.Kambiyo Karları    364,70

-------------------------/---------------------------------

Örnek-2;

ABC İşletmesinin ihracat yaptığı alıcısı XYZ işletmesinin 31.12.2016 tarihli Borç bakiyesi 1.000,00 Usd karşılığı 2.765,00TL’dir.

Cari hesapların değerlemesi Döviz Alış kurundan değerlenmesi gerektiğinden;

1.000,00USD*3,5192=3.519,20TL

3.519,20-2.765,00=754,20TL (Kur Farkı Karı)

 

Muhasebe Kaydı

-------------------31.12.2016--------------------------

120.Alıcılar                  754,20

                             601.İhracat Kur Farkı    754,20

-------------------------/---------------------------------

Örnek-3;

ABC İşletmesinin makine ve teçhizat ithal ettiği satıcısı XYZ işletmesinin 31.12.2016 tarihli Alacak bakiyesi 1.000,00 Usd karşılığı 3.765,00TL’dir.

Cari hesapların değerlemesi Döviz Alış kurundan değerlenmesi gerektiğinden;

1.000,00USD*3,5192=3.519,20TL

3.519,20-3.765,00=-245,80TL (Kur Farkı Zararı)

 

Muhasebe Kaydı

-------------------31.12.2016------------------------------------------------

253. Tesis Makina Ve Cihazlar Hesabı               245,80

                             320.Satıcılar                                           245,80

-------------------------/--------------------------------------------------------

Ayrıca, bedeli yabancı para ile temsil olunan iktisadi kıymetlerin, ticari işletmeye dahil edilmesi aşamasında; bu kıymetlere ilişkin ödeme ve tahsilat işlemlerinde ve iktisadi işletmede mevcut olan bu kıymetlerin vergi matrahının tespiti veya raporla dönemleri (aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık) itibariyle değerlenmesi sonucunda oluşan değerlemesi yapılan kıymete eklenmesi veya ilgili kıymetten düşülmesi gereken kur farkının muhasebeleştirilmesinde kullanılacak karşı hesabının belirlenmesinde doktrinde ve uygulamada bir standart mevut değildir. Bu durum vergi matrahının tespiti açısından bir sakınca yaratmamasına karşın gelir tablosu kalemlerinde sınıflandırma farkı yaratmakta ve şirketin finansal performansının analizine etki etmektedir. Konunun bu yönüyle değerlendirildiği yazımızda yukarıda belirtilen açıklamalara göre yabancı para ile temsil olunan iktisadi kıymetlerin, işletmeye dahil edilmesinden (ilk muhasebeleştirmeden) sonra ödeme ve tahsilat işlemleri ile vergi matrahının tespiti veya raporlama için yapılan kur değerlemeleri sonucunda oluşan ve ilgili iktisadi kıymetin bilanço değerinde düzeltme yapan kur farklarının kaydedileceği gelir tablosu hesaplar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

 

YABANCI PARA CİNSİNDEN İFADE EDİLEN İKTİSADİ KIYMET ÇEŞİTİ	RAPORLAMA GÜNÜNDE OLUŞAN KUR FARKININ GELİR TABLOSU HESABI
Kasa Mevcudu, Banka Mevduatı, Çek, Senet, Poliçe, Bono, Tahvil, Diğer Menkul Kıymetler ve Sermaye Piyasası Araçları ve Dövizli Ödemeyi Sağlayan Her Türlü Kıymet	646 Kambiyo Karları 656 Kambiyo Zararları
Ticari Alacaklar	600 Yurt İçi Satışlar 601 Yurt Dışı Satışlar 602 Diğer Gelirler 612 Diğer İndirimler
Mali Alacaklar	649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar
Verilen Avanslar	649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar
Borçlar, Banka Kredileri	780 Finansman Giderleri 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar
Alınan Avanslar	780 Finansman Giderleri 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar 646 Kambiyo Karları

 

08.02.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.