Ahmet Toksoy
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ahmettoksoy@gmail.com

Maliyeden Davet Var! “İzaha Davet Uygulaması”

Kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığından gelen “izaha davet” yazıları, son günlerde adını sıklıkla duyduğumuz kavramlardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu yazılar, özellikle elektronik denetim tekniklerinin yaygınlaşması ile birlikte vergi idaresi tarafından mükellefler nezdinde yapılan çeşitli tespitlere istinaden gönderilmektedir.

Bu kapsamda, vergi idaresi tarafından yapılan tespitler ve izahatı istenilen konu başlıklarından bazıları şu şekilde:

• POS cihazları üzerinden yapılan tahsilatlar ile beyan edilen matrahlar arasındaki uyumsuzluklar,
• Banka hesaplarına gelen para tutarları ile beyan edilen matrahlar arasındaki uyumsuzluklar,
• Mükellefiyet tesisi gerektiren banka hesap hareketleri,
• Enflasyon Düzeltmesi uygulamasında yapılan hata ve yanlışlar,
• Geçmiş yıl zararlarının mahsubuna ilişkin uygulamalar,
• Bazı indirim ve istisnaların uygulamasında yapılan hata ve yanlışlar,
• Finansman gider kısıtlamasına ilişkin uygulamalar…

İzaha davet yazılarındaki konular yukarıdakilerle sınırlı değil. Ayrıca senaryoların çoğaltılması da oldukça muhtemel görünüyor. Zira Sayın Mehmet Şimşek’in: “Kapısını çalmadığımız tek bir mükellef dahi kalmayacak.” şeklinde ifade ettiği üzere, vergisel denetimlerin sıklaşacağını söyleyebiliriz. Kaldı ki, son zamanlarda söz konusu söylemin uygulamalarını da görmekteyiz.

Peki Nedir Bu İzaha Davet Uygulaması?

“İzaha davet müessesesi”, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde düzenlendiği üzere; vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükelleflerden açıklama istenilmesidir.

Söz konusu uygulama ile vergi mükellefleri; doğrudan vergi incelemesine alınmak yerine, tespit edilen hususlar hakkında evvela açıklamaya yapmaya davet edilmektedir.

Mükellefler tarafından yapılan açıklamalar, komisyonlar marifetiyle incelenip karara bağlanmaktadır. Yaptığı açıklamalar kabul gören ve beyanname vermesini gerektiren bir durumu bulunmayan mükellefler vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmeden süreç tamamlanmaktadır.

Açıklamaları kabul görmeyen veya yazıya istinaden izahta bulunmayan mükelleflere ise ikinci bir yazı gönderilmekte ve izaha konu muhtemel tutarlar üzerinden mükellefler beyanname vermeye/düzeltmeye ve ödemeye davet edilmektedir. Bu kapsamda beyanname veren/düzelten ve vergileri ödeyen mükelleflere, vergi ziyaı cezası %20 oranında uygulanmaktadır.

İkinci kez gönderilen yazılara istinaden, herhangi bir izahta bulunmayan veya beyanlarını vermeyen/düzeltmeyen mükellefler ise vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmektedir.

Tam da burada, şu hususun da altını özellikle çizmek istiyorum.

Gelen her izaha davet yazısı veya vergi incelemesi neticesinde, vergi veya ceza çıkacağı düşüncesinin doğru olmadığını belirtmek gerekir.  

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 134 üncü maddesinde: “Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır.” hükmü yer almaktadır.  Kanun lafzında da açıkça yer aldığı üzere; “amaç”, vergi veya ceza yazmak değil!

Kaldı ki, haksız olduğu düşünülen idari uygulamalarda yargı yollarının da kullanılabileceği malumdur.  

İzaha Davet Yazısı Geldi, Ne Yapmalıyım?

Bu noktada “Öncelikle ne yapmamalıyım?” sorusunun daha doğru olduğunu düşünüyorum.

Zira, sonuçlarını öngörmeden yapılacak herhangi bir fiil/eylem; daha sonra telafi imkanı kalmayan durumlara sebebiyet verebilecektir.

Örneğin; izaha cevap verilirken “kullanılacak ifadelerin” vergisel veya cezai sonuçlarının öngörülememesi, mükellefleri çok zor durumlar içinde bırakabilir.

Yine izaha davet yazısında yer alan izaha konu muhtemel tutara göre doğrudan beyanname vermek, belki de vergiye tabi olmayan işlemler üzerinden mükelleflerin fazladan vergi veya ceza ödemesine neden olabilecektir.

Diğer taraftan vergi idaresinden gelen yazıya kayıtsız kalıp süreci kendi haline bırakmak da istenilmeyen sonuçlara davetiye çıkarabilecektir.

Bu kapsamda, vergi idaresinden gelen/gelebilecek izaha davet yazılarına titizlikle yaklaşılması tavsiye olunur. Ne şekilde hareket edileceği veya ne şekilde izahatta bulunulacağına ilişkin eylem planı konusu değerlendirilirken etki/sonuç analizinin sağlıklı şekilde yapılması gerekmektedir.

Anılan nedenle; “yetkin/uzman kişiler” ile istişare edilerek söz konusu sürecin yürütülmesi, mutlak surette önem arz etmektedir.

Çünkü: “Danışmamak, danışmaktan pahalıya gelebilir…”

20.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.