Ahmet Toksoy
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ahmettoksoy@gmail.com

Kurumlar Vergisinde Zarar Mahsubu Soru - Cevap

Soru 1- Zarar mahsubunun şartları nelerdir?

Kurumlar Vergisi Kanununun 9’uncu maddesine göre, zarar mahsubu için;

• Her yıla ilişkin zarar tutarının kurumlar vergisi beyannamesinde ayrı ayrı gösterilmesi,
• Beş yıldan fazla nakledilmemesi,

gerekmektedir.

Soru 2- Birden fazla geçmiş yılda zarar varsa mahsup nasıl yapılır?

Geçmiş yıllara ilişkin olarak birden fazla yılda zarar varsa en eski yıldan başlanarak zarar mahsubu yapılır.

Soru 3- Zarar mahsup hakkı sonraki yıllarda kullanılabilir mi?

Zarar mahsubunun sonraki yıllarda kullanılabilmesine ilişkin olarak ne Kurumlar Vergisi Kanununda ne de Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde doğrudan yapılan herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte idarenin çeşitli tarihlerde vermiş olduğu özelgelerde(*), indirim imkanı olduğu halde ticari kazançtan indirim konusu yapılmayan geçmiş yıllara ait zararların mahsup edilmeyeceği görüşü yer almaktadır.

Diğer yandan çeşitli yargı kararlarında; yargının, idareden farklı düşündüğü görülmektedir.

Danıştay 3.Dairesinin E.2011/4940, K.2015/1312 sayılı kararı ile: “…geçmiş yıl zararlarının dönemi izleyen yılda indirim konusu yapma hakkı bulunduğu halde beyan edilmemesi halinde sonraki yıl­larda indirim konusu yapılabileceği…” şeklindeki mahkeme kararı onanmıştır.

Danıştay 4.Dairesinin E.2016/14644, K.2021/240 sayılı kararı ile: “…mükellefler tarafından geçmiş yıl zararlarının 5 yıllık süre içinde indirilebileceği ve yapılan yanlışlıkların düzeltme beyannamesi ile giderilebileceği…” şeklindeki mahkeme kararı onanmıştır.

Yukarıda yer alan yargı kararlarına göre; düzeltme zamanaşımı süresi içinde, ilgili yıl beyannamesi düzeltilmek suretiyle mahsup haklarının düzeltme yoluyla kullanılabileceği belirtilmiştir.

Soru 4- Yurt dışı faaliyetlerinden doğan zararların mahsup şartları nelerdir?

Kurumlar Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan düzenlemeye göre; Türkiye’de kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarla ilgili zararlar hariç olmak üzere, beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla yurt dışı faaliyetlerden doğan zararlar;

• Faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre beyan edilen vergi matrahlarının zarar dahil, her yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi verilen kuruluşlarca rapora bağlanması,
• Bu raporun aslı ile tercüme edilmiş bir örneğinin Türkiye'deki ilgili vergi dairesine ibrazı,

şartları ile indirim konusu yapılır.

Soru 5- Yurt dışı zararın ilgili ülkede mahsup edilmesi veya gider yazılması halinde Türkiye’deki beyannameye dahil edilecek tutar nasıl belirlenir?

Türkiye’de indirim konusu yapılan yurt dışı zararın, ilgili ülkede de mahsup edilmesi veya gider yazılması halinde, Türkiye’deki beyannameye dahil edilecek yurt dışı kazanç, mahsup veya gider yazılmadan önceki tutardır.

Soru 6- Devir ve bölünme durumunda zarar mahsubu nasıl yapılır?

Kurumlar Vergisi Kanununun 20’nci maddesine göre;

• Devir halinde devralınan kurumların devir tarihi itibarıyla öz sermaye tutarını geçmeyen zararları,
• Tam bölünme işlemi sonucu bölünen kurumdaki öz sermayesinin devralınan tutarını geçmeyen ve devralınan kıymetle orantılı zararları,

mahsup edilebilecektir.

Söz konusu zarar mahsupları için aşağıdaki şartlar ayrıca aranmaktadır:

• Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanunî süresinde verilmiş olması,
• Devralınan kurumun faaliyetine devir veya bölünmenin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi,

Söz konusu şartların ihlâli halinde, zarar mahsupları nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler için vergi ziyaı doğmuş sayılır.

Soru 7- Devir ve bölünme durumunda zarar mahsubunun süresi nasıl belirlenir?

Devralınan zararlar, devreden veya bölünen kurumda doğduğu dönemden itibaren beş yıllık süre içinde mahsup edilebilecektir.

Soru 8- Matrah artırımı bulunan yıllara ilişkin zarar mahsubu nasıl yapılır?

7143 sayılı ve 7326 sayılı matrah artırımını düzenleyen kanunlara göre; “…matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların %50’si, izleyen yıllara ait kârlardan mahsup edilmeyeceği…” hükme bağlanmıştır.

Buna göre, mükelleflerin 7143 ve 7326 sayılı kanunlar kapsamında matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının sadece yarısı mahsup edilebilecektir.

Soru 9- Adi ortaklıklarda zarar mahsubu nasıl yapılır?

Kurumlar, dilerlerse Borçlar Kanununa göre adi ortaklık oluşturarak faaliyet gösterebilmektedirler.

Adi ortaklıklar, kurumlar vergisi mükellefi olmamalarına rağmen katma değer vergisi mükellefi olmaları nedeniyle ayrı defter tutabilmektedirler. Ortaklar ise dönem sonlarında ortaya çıkan kâr veya zararı, ortaklıktaki hisseleri oranında paylaşarak kendi hesaplarına dahil etmektedirler.

Soru 10- İş ortaklıklarında zarar mahsubu nasıl yapılır?

İş ortaklıkları, Kurumlar Vergisi Kanununda ayrı bir kurum olarak değerlendirilmekte ve kurumlar vergisi mükellefi olarak sayılmaktadırlar. İş ortaklıklarının faaliyetinden doğan kazanç, kurumlar vergisine tabi tutulmakta ve vergi sonrası kazanç ortakların hisselerine göre ortaklara dağıtılmaktadır.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin zararlarının, bu mükelleflerin ortaklarınca indirilebilmesi mümkün olmayıp aynı durum kurumlar vergisi mükellefi iş ortaklıklarının zararları için de geçerlidir.

KAYNAKÇA

• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
• 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
• Bursa Vergi Dairesi Başkanlığının 17.05.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16.01KV-10-20-70 sayılı özelgesi
• İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 09.06.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK-9-679 sayılı özelgesi
• T.C. Danıştay Üçüncü Dairesi 17.03.2015 tarih ve E.2011/4940, K.2015/1312 sayılı kararı
• T.C. Danıştay Dördüncü Dairesi 14.01.2021 tarih ve E.2016/14644, K.2021/240 sayılı kararı

14.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.