Ahmet Solmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ahmet.solmaz@ismmmo.org.tr

2024 Yılında Tutulacak Ticari Defterler ve Tasdik Tarihleri

Bildiğiniz üzere, 2024 takvim yılında kullanılacak defterlerin tasdik süresi 31.12.2023 tarihinde sona ermektedir. Vergi Usul Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Damga Vergisi Kanunu, SPK hükümleri ve ilgili Tebliğ maddelerine göre konuya açıklık getirmeye çalışacağız.

A) GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ

(Gerçek Kişiler, Kollektif Ve Komandit Şirketler)

1. Yevmiye Defteri: Tasdiki zorunludur.

2. Defteri Kebir: Tasdiki zorunludur.

3. Envanter Defteri: Tasdiki zorunludur.

4. Genel Kurul Toplantı Ve Müzakere Defteri: Bilanço Esasına Göre Tutulacak Defterler (Gerçek Kişiler) için zorunlu değildir. Kollektif ve Komandit şirketler için tutulması zorunludur. (1)

Not) İşletme esasına göre tutulacak defterler, serbest meslek erbabının defterleri ve gerçek usule tabi çiftçilerin defterleri, GİB web sayfası “Defter-Beyan” sisteminden elektronik ortamda tutulacağından defter tasdiki yaptırılmayacaklardır. (2) Çiftçiler, diledikleri takdirde çiftçi işletme defteri yerine bilanço esasına göre de defter tutabilirler. (3)

B) KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ

(Anonim, Limited Şirketler, Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler, Kooperatifler)

1. Yevmiye Defteri: Tasdiki zorunludur.

2. Defteri Kebir: VUK’na göre tasdiki zorunlu değildir ancak Türk Ticaret Kanunu’na göre zorunludur. Ticari davalara delil olabilmesi için tasdik yapılmasında fayda vardır. Bunlara ek olarak, halka açık şirketlerde defteri kebirin tasdiki Sermaye Piyasası Kanunu’na göre zorunludur.

3. Envanter Defteri: Tasdiki zorunludur.

4. Damga Vergisi Defteri: Anonim şirketler ve ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler Damga Vergisi Defteri tutmak zorundadır.

5. Yönetim Kurulu Karar Defteri: Anonim şirketler ve Kooperatifler yönetim kurulu karar defteri tutmak zorundadır.

6. Müdürler Kurulu Karar Defteri: Limited şirketler tarafından kullanılmakta ancak tutulması zorunlu değildir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dâhil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır.

7. Pay Defteri: Anonim, Limited şirketler ile Kooperatifler ’de ilk kuruluşta tasdiki gerekir. Mevcut durumda kullanılmakta olan pay defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (4)

8. Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri: Anonim, Limited şirketler ve Kooperatifler için tutulması zorunludur. Mevcut durumda kullanılmakta olan genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.

Not) Diğer Defterler: Yukarıda sayılanlar dışında ihtiyaç halinde tutulması gereken defterlerdir. İmalat defteri, Kombine imalatta imalat defteri, Bitim işleri defteri, Yabancı nakliyat kurumlarının hâsılat defteri, Ambar defteri vs.

C) DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI (5)

1. Öteden beri işe devam etmekte olan mükelleflerin, defterlerin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (2024 yılında kullanılacak defterler için aralık ayı sonuna kadar) notere tasdik ettirmeleri gerekir.

2. Hesap dönemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;

3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler; işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar; muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;

4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.

5. Anonim Şirketler, Limitet Şirketler, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ve Kooperatiflerin İlk kuruluşunda kullanmak zorunda oldukları defterlerinin tamamı ticaret sicilinde onaylatılacaktır.

D) TASDİK YENİLEME (ARA TASDİK) (6)

1. 2023 yılında kullanılan yasal defterlerini 2024 yılında da kullanmak isteyenler, 31 Ocak 2024 tarihi sonuna kadar,

2. Hesap dönemleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilenler (Özel hesap dönemi) bu dönemin ilk ayı içinde,

Tasdiki yeniletmeye (Ara Tasdiki Yaptırmaya) mecburdurlar.

E) ARA TASDİK (TASDİK YENİLEME) YAPILABİLECEK DEFTERLER

1. Yevmiye defteri, (Ara tasdik yapılmadan önce, kapanış onayı yaptırılması gerekir.)

2. Defteri kebir,

3. Envanter defteri

4. A.Ş Yönetim Kurulu Karar Defteri, (Ara tasdik yapılmadan önce kapanış onayı yaptırılması gerekir.)

5. Kullanılması halinde Damga Vergisi Defteri

F) KAPANIŞ ONAYI (TASDİKİ ) YAPILACAK DEFTERLER

1. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Karar Defteri, (İzleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için OCAK AYI Sonu)

2. Yevmiye Defteri, (İzleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için HAZİRAN AYI Sonu)

Yukarıdaki defterler dışındaki defterlerin KAPANIŞ TASDİKİ YAPTIRILMAZ.

G) E-DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERİN DURUMU

E-Defter tutan mükellefler; Yevmiye ve Defteri Kebir defterleri dışında, tutmak zorunda oldukları defterleri kâğıt ortamında tasdik ettirmek ve tutmak zorundadırlar.

H) NOTERLERCE TİCARET SİCİLİ TASDİKNAMESİNİN İSTENMESİ

Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. (7)

Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerlidir. Buna göre elinde sicil tasdiknamesi bulunanlardan, tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik yapmasına gerek olmayanlar mevcut belgelerini notere ibraz edebileceklerdir. (8)

Ticaret Sicili Tasdiknamesi bulunmayan firmaların, ticaret sicil müdürlüklerinde oluşabilecek yoğunluğu da dikkate alarak bu belgeyi geç kalmadan almaları faydalı olacaktır.

I) E-DEFTER’E GEÇİŞ TARİHİLERİ

Sektör ayrımı olmaksızın tüm mükellefler için e-fatura ve e-defter’e geçiş tarihleri:

YIL	BRÜT SATIŞ HASILATI	E-FATURA	E-DEFTER
2021	4 MİLYON TL	01.07.2023	01.01.2024
2023	3 MİLYON TL	01.07.2024	01.01.2024

KAYNAKÇA

1) Ticari Defter Tebliği Madde 5/2

2) VUK 486 Seri No’lu Genel Tebliğ

3) GVK Md.59

4) Ticari Defter Tebliği Geçici Madde - 3/1

5) VUK Md. 221 ve TTK Md. 64

6) VUK Md. 222 ve Ticari Defter Tebliği Madde 17-18

7) Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ Md. 13/1

8) Ticaret Sicil Yönetmeliği Madde 16/6

 

27.12.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.