Ahmet Solmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ahmet.solmaz@ismmmo.org.tr

Asgari Ücret İle Çalışan Mehmet Amca

BU YAZIYI HERKES OKUMALI!

Bu yazımda sizlere asgari ücret ile çalışan birisinden bahsetmek istiyorum.
Mehmet amcanın kendisi olmasa da maaşı 1 aydır ana haber bültenlerimize konu olmuştu. Merakla beklenen karar açıklandı, Mehmet amca 2020 yılında 2.324,71 ₺ maaş alacak. (1)

Bir sene sonraki ana haber bültenlerine kadar bu konu kapanmış oldu.

Peki, Mehmet amcanın brüt maaşı ne kadar merak ettiniz mi?

Şimdi bazılarınız "brüt maaş ne ola ki?" diye sorduğunu kulaklarımla duyar gibiyim.

Bordroda gözüken sigorta, kesintiler ve vergilerin de dâhil olduğu işveren tarafından ödenen maaş toplamıdır. Mehmet amcanın brüt maaşı ise 2.943,00 ₺’dir.

Şimdi brüt maaş olan 2.943,00 ₺’den, net maaş olan 2.324,71 ₺’ye nasıl düşüldü hesaplayalım ister misiniz?

A) Asgari Ücretten Yapılan İşçiye Ait Kesintiler:

1) Sigorta Primi İşçi Payı: 412,02 ₺

Brüt ücret üzerinden %14 kesinti yapılır.

Mehmet amca hastaneye gittiğinde sigortalı statüsünden muayene ediliyor ve emekli olduğunda maaş alıyor; ikisinin de kaynağı maaştaki bu kesintidir.

2) işsizlik Sigortası Primi İşçi Payı: 29,43 ₺ (2)

Brüt ücret üzerinden %1 kesinti yapılır.

Mehmet amca işsiz kaldığında, kanunda belirtilen şartları taşıyorsa işsizlik maaşı alabiliyor. Kanunda belirtilen süre ve miktarda alacağı işsizlik maaşının kaynağı; maaşından yapılan bu kesintidir.

Şu ana kadar Mehmet amcanın maaşından 441,45 ₺ kesinti oldu ve maaşı 2.501,55 ₺’ye düştü. Bu tutara Gelir Vergisi matrahı deniyor ve maaşından yapılacak gelir vergisi kesintisi bu tutara göre yapılıyor.

Gel gelelim maaştan kesinti olan vergilere…

3) Gelir Vergisi: 375,23 ₺

Gelir Vergisi matrahı olan 2.501,55 ₺ üzerinden %15 Gelir Vergisi kesintisi yapılmaktadır. Bu oran vergi dilimine göre değişmektedir. (3)

4) Damga vergisi: 22,34 ₺

Damga vergisi 2.943 ₺ olan brüt maaş üzerinden binde 759 olarak hesaplanır ve 22,34 ₺’ye tekabül eder.

Evet, şimdi süreci özetlemek gerekirse;

Brüt ücret üzerinden yapılan kesintileri tek tek inceledik.

Mehmet amcanın maaşından toplamda 839,02 TL kesinti yapılmış oldu.

İşveren maaştan kesinti yaptığı bu 839,02 ₺’yi devlete beyan etmekte ve ödemektedir.

"Vay be bu işveren de anca kesinti yapıyor, ne güzel dünya!" dediğinizi duyar gibiyim. Aslında o iş öyle değil, işveren öyle kolay kurtulamıyor. Firma da devlete Mehmet amcanın asgari ücreti ile ilgili ama bu sefer kendi adına toplamda 515,03  ₺ ödeme yapıyor. Gelin bir de onlara bakalım.

B) Asgari Ücretten Yapılan İşverene Ait Kesintiler:

1) Sigorta Primi İşveren Payı: 456,17 ₺

Mehmet Amcanın brüt ücret üzerinden ödediği %14'lük sigorta priminden farklı olarak; işveren %15,5 oranında ödemektedir. (4)

2) İşsizlik Primi Sigortası İşveren Payı: 58,86 ₺

Mehmet Amcanın brüt ücret üzerinden ödediği %1’lik işsizlik priminden farklı olarak; işveren %2 oranında ödemektedir.

Gel gelelim bu ödemelerin toplamına; net asgari ücret rakamı 2.324,71 ₺ ile devlete yapılan bu ödemeleri topladığımızda; Mehmet Amcanın işverene toplam maliyeti 3.458,03 ₺’dir. (5) Yıllık kıdem tazminatını da eklediğimizde ise bu tutar 3.703,28 ₺ olacak. (6)

Hani bazen Mehmet amcaya üzülüp; 2.324,71 ₺ ile nasıl geçinsin diyoruz ya, doğru gerçekten bu rakam ile geçinmek zor ama olayın bir de işveren boyutu var. Onu da detaylı olarak görmüş olduk. Eğer devlet 3.000 ₺ asgari ücret açıklamış olsaydı; işverene maliyeti de bir o kadar daha artacaktı. Artan maliyetler ile işveren; işçi çıkarma ve/veya kaçak işçi çalıştırma yoluna gidebilecekti. Her etkiye bir tepki vardır reel sektörde, asgari ücreti artıralım demek ile bitmiyor yani tüm mesele.

“Peki, nasıl düzelecek bu maaş” dediğinizi duyar gibiyim.

Gelin iki örnek ile bu soruya cevap arayalım.

1) 2018 yılı Kurumlar Vergisi rekortmenleri ile Almanya vergi rekortmenlerine ait karşılaştırmalı tabloyu inceleyin istersiniz, sonra yoruma geçelim.

SIRA NO	TÜRKİYE	ALMANYA
1	TÜRKİYE CUMH. MERKEZ BANK. A.Ş.	VOLKSWAGEN
2	T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.	DAİMLER (MERCEDES)
3	TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş.	BMW
4	TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.	E.ON ENERJİ
5	TÜRKİYE PETROLLERİ A.O.	DEUTSCHE TELEKOM (T MOBİLE)
6	İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK A.Ş.	SİEMENS
7	EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FAB.T.A.Ş.	BASF KİMYA
8	TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI TÜRK A.O.	METRO GRUP
9	YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş.	SCHWARZ GRUP
10	ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜD.	BAYER

Evet, tabloyu incelediğinizi düşünüyorum. Her şey bu kadar açık ve net iken; buraya hiç yorum yazmaya gerek yoktu diye düşünüyorum ama âdet yerini bulsun diye yorumlayayım;

- Ülkemizdeki vergi rekortmenlerinden; İlk 10’da yer alanların 6 tanesi ne yazık ki banka.

- Almanya'nın vergi rekortmenleri listesinde ilk 10'da bir tane bile banka yok.

-Alman firmaların hepsi genel itibariyle üretim ile ilgili ve sadece ülkesel bazda değil dünya çapında firmalar.

- Ülkemiz vergi rekortmenleri listesinde yer alan 10 firmayı yurtdışında bilen ve tanıyan var mıdır?

- Almanya vergi rekortmenleri listesinde yer alan 10 firmayı ülkemizde tanımayan var mıdır?

Sorular, sorular…

2) Ülkemiz 2019 yılında fındık üretiminden ne kadar kazandı biliyor musunuz?

Tam tamına 2 milyar dolar! (7)

 “Ne var bunda, çok iyi para kazanmışız işte” diyenlerinizi duyar gibiyim.

Peki, biz en çok hangi ülkeye fındık ihracatı yapıyoruz biliyor musunuz?

Hani şu sofralarımızdan eksik olmayan Nutella firmasının üreticisi olan Almanya’ya tabiki!

Fındığı bizden alarak katma değerli hale getirip, sonrasında pazarlayan Nutella firmasının kazancını duyunca ne demek istediğimi anlayacaksınız.  Nutella firması, yıllık 12 milyar Dolara yakın gelir elde ediyor.

Fındığa katma değer katarak bir marka oluşturup satabilseydik çok daha iyi tutarlar kazanacaktık. Anlayacağınız işin hamallığını biz yapıyoruz, ekmeğini ise başkaları götürüyor.

Mehmet amca ve onun gibi asgari ücret ile geçinen 8 milyon üzeri insanımız var. Asgari ücret rakamının altında kayıt dışı olarak çalışanları saymıyorum bile…

Teknoloji çağında yaşayıp, teknolojinin tüm nimetlerine anında sahip olan bir toplum olarak, sürekli tüketen rolümüzü üzerimizden atıp üretmeye odaklanabilirsek; kim bilir Mehmet amcamız Alman Hans gibi rahat bir hayat sürebilir, çalıştığının karşılığını tam olarak alabilir.

DİPNOTLAR VE KAYNAKÇA

(1) Asgari ücret tutarı çalışanın evli veya bekâr olmasına; evli ise eşinin çalışıp çalışmama durumuna ve çocuğunun sayısına göre değişecektir. Yazıda yer alan asgari ücret rakamı; bekâr için olan 220,73 TL baz alınarak hesaplanmıştır.

Asgari Geçim İndirimi (AGİ)
Medeni Durum	Aylık Tutar
Bekâr	220,73
Evli, eşi çalışmayan	264,87
Evli, eşi çalışmayan, 1 çocuklu	297,98
Evli, eşi çalışmayan, 2 çocuklu	331,09
Evli, eşi çalışmayan, 3 çocuklu	375,23
Evli, eşi çalışmayan, 4 çocuklu	375,23
Evli, eşi çalışmayan, 5 çocuklu	375,23
Evli, eşi çalışan	220,73
Evli, eşi çalışan, 1 çocuklu	253,83
Evli, eşi çalışan, 2 çocuklu	286,94
Evli, eşi çalışan, 3 çocuklu	331,09
Evli, eşi çalışan, 4 çocuklu	353,16
Evli, eşi çalışan, 5 çocuklu	375,23

(2) İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları;

 Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,

Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,

Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak. (https://www.iskur.gov.tr/)

(3) Gelir dilimlerine göre vergi oranı değişmektedir.

Gelir Dilimleri	Vergi Oranı (%)
22.000 TL'ye kadar	15%
49.000 TL'nin 22.000 TL'si için 3.300 TL, fazlası	20%
120.000 TL'nin 49.000 TL'si için 8.700 TL, (ücret gelirlerinde 180.000 TL'nin 49.000 TL'si için 8.700 TL), fazlası	27%
600.000 TL'nin 120.000 TL'si için 27.870 TL, (ücret gelirlerinde 600.000 TL'nin 180.000 TL'si için 44.070 TL), fazlası	35%
600.000 TL'den fazlasının 600.000 TL'si için 195.870 TL, (ücret gelirlerinde 600.000 TL'den fazlasının 600.000 TL'si için 191.070 TL), fazlası	40%

 

Vergilenecek Maaş Tutarı = Brüt Maaş – SGK İşçi Payı (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi)
Vergi Tutarı = Vergilenecek Maaş Tutarı * Gelir Vergisi Oranı (%)

(4) 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendine göre, bentde belirtilen şartları sağlayan işverenlere, SGK primi işveren payında 5 puanlık indirim öngörüldüğünden hesaplamalar buna göre yapılmıştır. Gerekli şartları sağlamayan işverenler için, SGK primi işveren payı %20,5’dir. 

(5) 2020 Asgari Ücretin detayı aşağıda yer almaktadır.

2020 ASGARİ ÜCRET	TUTAR
BRÜT ÜCRET	2.943,00
SİGORTA PRİMİ İŞÇİ PAYI                                  (BRÜT ÜCRET * %14)	412,02
İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ İŞÇİ PAYI                       (BRÜT ÜCRET * %1)	29,43
GELİR V. MATRAHI	2.501,55
GELİR VERGİSİ                                                        (GELİR V. MATRAHI * %15)	375,23
DAMGA VERGİSİ                                                        (BRÜT ÜCRET * %0,00759)	22,34
KESİNTİLER TOPLAMI                                  (Sigorta Primi İşçi Payı, İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı, Gelir Vergisi, Damga V.)	839,02
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ                                 (BEKÂR VE ÇOCUKSUZ)	220,73
ASGARİ ÜCRETLİNİN ALACAĞI NET ÜCRET (ASGARİ ÜCRET +AGİ)	2.324,71
SİGORTA PRİMİ İŞVEREN PAYI                            (BRÜT ÜCRET * %15,5)	456,17
İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ İŞVEREN PAYI (BRÜT ÜCRET * %2)	58,86
ASGARİ ÜCRETLİNİN İŞVERENE TOPLAM MALİYETİ	3.458,03
(6) 2019 ve 2020 yılı karşılaştırmalı Asgari ücretli çalışanın kıdem tazminatı tutarları:   ASGARİ ÜCRETLİNİN TAZMİNATI ÇALIŞILAN SÜRE 2019 TAZMİNATI 2020 TAZMİNATI KAZANÇ 2 Yıl 5.116,80 5.886,00 769,20 3 Yıl 7.675,20 8.829,00 1.153,80 4 Yıl 10.233,60 11.772,00 1.538,40 5 Yıl 12.792,00 14.715,00 1.923,00 6 Yıl 15.350,40 17.658,00 2.307,60 7 Yıl 17.908,80 20.601,00 2.692,20 8 Yıl 20.467,20 23.544,00 3.076,80 9 Yıl 23.025,60 26.487,00 3.461,40 10 Yıl 25.584,00 29.430,00 3.846,00   (7) bloomberght.com/

16.01.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.