Ahmet Korkmaz
Vergi Başmüfettişi
ahmet.korkmaz@vdk.gov.tr

İşyeri Kira Gelirinin Bir Kısmına Stopaj Yapılıp Diğer Kısmına Stopaj Yapılmaması Durumunda Gelir Vergisi Beyanı

Kira Ödemelerinde Vergi Kesintisi

Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar; gayrimenkul sermaye iradına konu mal ve hakları kiralamaları durumunda, bu kapsamda yapacakları kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi (tevkifat) yapmak zorundadırlar. Kiracı olan söz konusu kişi, kurum ve kuruluşlar, yaptıkları kira ödemelerinin brüt tutarı üzerinden %20 oranında gelir vergisi kesintisi yapacaklardır.

Kira Geliri Beyanı

Tevkifata tabi iş yeri kira gelirlerinin brüt tutarı 2023 yılı için 150.000 TL’lik beyanname verme sınırını (2024 yılı için 230.000 TL) aşanlar (Beyanname verme sınırı olan 150.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır.) Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı 2023 yılı için 8.400 TL’lik beyanname verme sınırını (2024 yılı için 13.000 TL) aşanlar yıllık beyanname vereceklerdir.

Kira Gelirinin Gelirin Toplanmasında Dikkate Alınması

GVK’nın 86/1-c. maddesine göre; vergiye tâbi gelir toplamının [86/(a) ve 86/(b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

GVK’nın 86/1-d. maddesine göre; bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı (323 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılı için 8.400 TL) aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Mezkur Kanun maddeleri tetkik edildiğinde GVK’nın 86/1-c. maddesinde tevkifata tâbi tutulmuş olan yani aslında tevkifat yapılması gereken kira gelirleri kastedilmektedir. GVK’nın 86/1-d. maddesinde ise tevkifat yapılmaması gereken yani tevkifatın konusuna girmeyen kira gelirleri kastedilmektedir.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 08/06/2011 Tarih ve B.07.1.Gib.4.06.16.01-2010-Gvk-94-64-387 Sayılı Özelgede de tevkifata konu olmayan kira gelirinin GVK’nın 86/1-d. maddesi , tevkifata tabi tutulan kira gelirinin ise GVK’nın 86/1-c. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Kira Ödemesinde Gelir Vergisi Stopajının Yapılması

Örneğin 2023 yılında yıllık brüt 100.000-TL işyeri geliri elde edilmesi bu tutardan da kiracı olan DVH A.Ş. tarafından 20.000,00-TL gelir vergisi stopajı yapıldığı durumda, kişinin başka bir geliri olmadığı varsayımı altında elde edilen brüt işyeri kira geliri GVK’nın 103 üncü maddesinde de yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2023 yılı için belirlenen) 150.000,00-TL’yi aşmadığından gelir vergisi beyanına konu edilmeyecektir.

Peki Şirket Tarafından İşyeri Sahibine 100.000,00-TL Ödeyip Tevkifat Yapmaması Ya Da Bir Kısmına Tevkifat Yapması Durumunda Ne Olacaktır?

 Daha önce belirttiğimiz üzere GVK’nın 86/1-d. maddesi tevkifatın konusuna girmeyen kira gelirleri için belirlenen haddi kapsamaktadır. Ancak örneğimizde tevkifat kapsamında olan işyeri kira geliri GVK’nın 86/1-c. maddesinde değerlendirilecektir. Ödenen 100.000,00-TL brüte iblağ edilecektir. Bu tutar (100.000/0,8=) 125.000,00TLolacaktır. GVK’nın 103 üncü maddesinde de yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2023 yılı için belirlenen) 150.000,00-TL’yi aşmadığından  gelir vergisi beyanına konu edilmeyecektir. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 27/11/2012 Tarih ve 62030549-Gvk 70-3102 Sayılı Özelgede de tevkifatın yapılmamış olması halinde, yapılmayan vergi tevkifatının mahsuba konu edilemeyeceği ve buna ilişkin ceza ve gecikme zammının kiracıdan aranılacağı açıkça belirtilmiştir.

Diğer Senaryoda Şirket Tarafından İsyeri Sahibine Yapılan Net Ödeme 140.000 TL Olsaydı Durum Ne Olacaktı?

Şirket ödediği kira için tevkifat yapması gerekirken tevkifat yapmasa da bu kira ödemesinin tevkifata konu olan bir ödeme olduğu açıktır. Bu durumda net ödenen tutar brüte iblağ edilmek suretiyle (140.000/0,8=) 175.000,00-TL 2023 yılı için belirlenmiş olan 150.000 TL haddini aştığından brüt tutar olan 175.000,00-TL'nin tamamı gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmelidir. Ancak tevkifat şirket tarafından yapılmadığından isyeri mülk sahibi tarafından hesaplanacak gelir vergisinden mahsup edilecek vergi bulunmamaktadır. Bu durumda yapılmayan tevkifat tutarı olan (175.000,00*0,2=) 35.000,00-TL’nin vergi ziyaılı olarak kiracıdan aranılması gerekmektedir.

05.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.