Ahmet Fırat
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
firatahmet77@hotmail.com

Kemal TATAR
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
kemalttr@hotmail.com

Özürlü Sigortalıların İstihdamına İlişkin Teşvikler ve Muhasebe Kayıtları

Yeni çıkan Sosyal Güvenlik Kurumu yasasına göre kısaca; SGK özürlü sigortalıların istihdamına ilişkin işveren hissesi prim teşvikine ilişkin 19.08.2008 tarihinde yayınlamış olduğu genelgede (2008-77) bu konu ile alakalı gerekli şart ve koşulları ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır. Bu yasa ile kanun koyucu özürlü vatandaşlarımızın istihdamdaki payını arttırmayı hedeflemektedir, bunu yaparken de işletmelerin vergi yükünü hafifletmektedir.  

Biz bu yazımızda, konunun teferruatına girmeden soru ve cevap şeklinde bazı başlıklara değinip, genelgenin herkes tarafından anlaşılır ve uygulanabilir hale gelmesine ve bu konu ile ilgili olarak muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağına anlatmaya çalışacağız.

 

Kimler Özürlü İşçi Çalıştırmakla Yükümlüdür?

 

İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör ait işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.

 

Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, o il sınırları için deki toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
 

Özürlü İşçilerin Çalıştırılamayacağı İşler Nelerdir?

Yeraltı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamayacağı gibi işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde de yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.

 
Özürlü İşçi çalıştırmakla Yükümlü Olan İşverenler Çalıştırdıkları Bu İşçilerin İşveren Paylarının Yüzde Kaçını İndirim Konusu Yapabilirler?

 

Özürlü İşçi Çalıştırmakla yükümlü olan işverenler kontenjan (Özel Sektör % 3 , Kamu sektörü % 4 dür. ) dâhilinde çalıştırmış oldukları her bir özürlü işçi için prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamını indirebilirler.

 

Kontenjan Fazlası Özürlü İşçi Çalıştırılabilir Mi?

 

Özürlü İşçi Çalıştırmakla yükümlü olan işverenler kontenjan fazlası işçi çalıştırabilirler.

Ancak kontenjan fazlası her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan

Sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır.

 
 

Özürlü İşçi Çalıştırmakla Yükümlü Olmayan Mükellefler Bu Kanundan Yararlanabilir Mi?

 

Özürlü İşçi Çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde işverenler isterlerse özürlü işçi çalıştıra bilirler. Ancak her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır.

 

 

4857 Sayılı İş Kanununun 30 uncu Maddesine 5763 Sayılı Kanunla Getirilen Değişikliler Ne Zaman Yürürlüğe Girmiştir?

 

4857 Sayılı İş Kanununun 30 uncu Maddesine 5763 Sayılı Kanunla Getirilen Değişikliler 01.07.2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

 
 

Diğer Teşvik Kanunlarından Yararlanan İşverenlerin Özürlü istihdamı Teşvikinden Yararlanabilir Mi?

 

Diğer teşvik Kanunlarına istinaden sigorta primi işveren hissesi teşviki uygulamasından yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren özürlü sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde öngörülen teşvikten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.  

 

Teşviklerden bir tanesini tercih etmesi gerekmektedir. İşletmeler aynı anda birden fazla teşvikten faydalanamazlar.

 
 

Hazinece Karşılanacak Olan İşveren Hissesi Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?

 

4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde, özel sektöre ait;

 

- Korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalılar ile aynı il içinde elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasından dolayı yüzde üç oranında kontenjan dahilinde çalıştırılması gereken her bir özürlü sigortalı için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamının,

 

- Elli veya daha fazla sigortalı çalıştıran işverenlerin kontenjan fazlası olarak çalıştırdıkları özürlü sigortalılar ile yükümlü olmadıkları halde özürlü sigortalı çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları her bir özürlü sigortalı için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisinin, Hazinece karşılanması öngörülmüştür.

 

Aylık SSK Bildirgesini Zamanında Bildirmeyen Ve Ödemesini Yapmayan Veya Eksik Ödeyen İşletmeler Bu Teşvikten Yararlanabiliri mi?

 
Sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile işveren tarafından ödenmesi gereken (Hazinece karşılanmayan) tutarının, yasal süresi içinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, gerek işveren tarafından ödenmesi gereken kısma, gerekse Hazine tarafından karşılanması gereken kısma isabet eden gecikme cezası ve gecikme zammı, işverenden tahsil edilecektir.

 

 

 

İşletmelerin Teşvikten Yararlanması halinde ; Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılmalıdır?

 

Örnek: % 3 Özürlü İşçi çalıştırmakla yükümlü olan X Anonim Şirketinin III dereceden özürlü çalışan bekar bir personelinin SSK matrahı 640,00.- YTL dir. Bu durumda Aylık SSK tahakkuk fişi ve ücret bordosu muhasebe kayıtları aşağıdaki gibidir.

 

                                                               Tutarı                     Oranı            Prim Tutarı

                                                               YTL                        %                      YTL

İş Kaza.ve Meslek Hastalıkları Sig        640,00.-                     1,50                  9,60.-

Analık Sigortası                                      640,00.-                   1,00                  6,40.-

Hastalık Sigortası                                    640,00.-               11,00                70,40.-

Malul Yaşlılık Sigortası                          640,00.-               20,00              128,00.-

İşsizlik Sigortası                                      640,00.-                   3,00                 19,20.-

                                                                      

                                                                                Toplam Prim           214,40.- (İşsiz. Sigor.Hariçtir.)

 

                 4857 Sayılı Kanundan Doğan İndirim %100                     124,55.- *(% 100 SSK İşveren payı)

                                                             Net Prim tutarı                              89,85.-

                                                             Damga Vergisi                             11,20.- (Ay. Bildirgenin  Damga vergisi.)

                                                             İşsizlik Tutarı                               19,20.-

                                                      Ödenecek Net Tutar                           120,25.-

 

1- ----------------------------------31.07.2008---------------------------

 

770 Brüt Ücret                                               640,00.-

770 SSK İşveren payı                                     124,80.-

770 İşs.İşv.Payı                                                12,80.-

360 Öd. Vergi ve Fon.                                       45,63.-

                                                                                            

335 Personele Borçlar             480,96.-

                        335 Personele Borçlar(AGİ)                45,63.-

361 Öd.Sos.Güv.Kes  .                       214,50.-

                        361 Öd. Sos.Güv.Kes  .                        19,20.-

                        360 Öd. Vergi ve Fon.                          59,10.- **

                        360 Öd.Vergi ve Fon.                             3,84.-

 

Temmuz 2008 Ücret Bordrosu  Taahhuk Kaydı Muhasebe Kaydı

2- ----------------------------------31.07.2008---------------------------

361 Öd.Sos.Güv.Kes  .                                  124,55.-

 

                        602 Diğer Gelirler                                124,55.- ***

 

Temmuz 2008 Ücret Bordrosu 4857 Sayılı Kanundan Doğan İndirim Hakkının Muhasebe Kaydı

-------------------------------------------------------------------------------

3- ----------------------------------01.09.2008---------------------------

 361 Öd.Sos.Güv.Kes                         89,85.-

 361 Öd.Sos.Güv.Kes  .                      19,20.-

  770 Genel Yönetim Gid.                    11,20.-

 

                                   102 Bankalar               120,25.-

--------------------------------------------------------------------------

 

DİPNOTLAR:

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumuz Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Prim Tahsilat Daire Başkanlığı Genelge 2008-77

 

*     Özürlü sigortalı için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplama yapılacaktır.

01.07.2008–31.12.2008 tarihleri arasında bu rakam 638,70.- YTL ’dir.

 

4857 Sayılı Kanundan Doğan % 100 İndiriminin hesaplanması ( 638,70 x 19,5=124,55.-)

 

**     Gelir vergisinin  hesaplanması; 640-(640 x 0,14 + 640 x 0,01 +150) =394 x 0,15 = 59,10.- YTL

 
Sakatlık İndirimi Oranları

I. Derece Sakatlar (Çalışma Gücünün Asgari % 80'ini Kaybedenler) (2008)  600.-YTL         

II. Derece Sakatlar (Çalışma Gücünün Asgari % 60'ını Kaybedenler) (2008)  300.-YTL

III. Derece Sakatlar (Çalışma Gücünün Asgari % 40'ını Kaybedenler) (2008)  150.-YTL

***      Hazinece karşılanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.

 

Kanaatimizce ; Teşvikten yararlandığımız tutar muhasebe kayıtlarında gösterilmesi ve muhasebe ilkesi gereği bir tarafta gider olarak yazılmalı Diğer taraf da Gelir yazılmalıdır. Bu şekilde Hazine tarafından karşılanan rakam ne gelir nede gider olarak dikkate alınmayacaktır.

 

 

 

602 Diğer Gelirler Hesabın Açıklaması şu şekildedir. : İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da  hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan, işletmenin faaliyet hâsılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yolu ile yaptığı yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi ve benzeri hasılat kalemleri bu hesapta izlenir. 

16.09.2008

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.