Ahmet Güzel
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ahmetguzel@yatirimymm.com

Atik Yatırımlarındaki Hibeler Vergilendirilir Mi?

I. GİRİŞ

Yeni yatırımlarda bulunmak veya var olan yatırımlarını tevsi ederek kapasitelerini artırmak için mükellefler yatırım yapabilmektedir.

Gerek tevsi gerekse yeni yatırımlarda devlet teşvikleri kapsamında; belirlenen konularda hibe mahiyetinde devlet ödeme yapmaktadır.

ATİK mahiyetindeki yatırımlarda alınan hibelerin nasıl vergilendirileceği hususu bu yazımızın konusunu teşkil etmektedir.

II. YASAL MEVZUAT

Tekdüzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamaların yer aldığı 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlere göre 602 Diğer Gelirler hesabı;

“işletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme vb hasılat kalemlerinin”

izlendiği hesaptır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 258.maddesinde değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespiti olarak tanımlanmıştır.

III. ATİK ALIMI İLE HİBENİN AYNI HESAP DÖNEMİNDE GERÇEKLEŞMESİ

III.A. MALİYET HESAPLAMADA DİKKATE ALINMASI

213 sayılı VUK’na göre;

“maliyet bedeli; iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum toplamını”

ifade eder.

Bu uygulama ile vergi hukukumuzda iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerinin tespitinde “fiili maliyet esası” kabul edilmiştir.

Buna göre; yatırımcı adına tahakkuk ettirilen destekleme primleri, sabit yatırımların maliyet bedelini azaltıcı bir unsur olduğundan, mükelleflerce bu hibeler, tahakkuk ettirildikleri tarihte gerçekleştirilmiş olan sabit yatırımların maliyet bedelinden indirilebilir.

Nitekim Gelir İdaresi de bu yönde irade beyanında bulunmuştur.

Sabit kıymetin maliyet bedeli; haliyle indirilen destekleme priminden sonraki miktar olacağından, bu usulü seçen mükellefler, sabit yatırımın toplam bedelinden, alınan prim veya hibenin düşülmesinden sonra kalan değeri sabit yatırımın değeri olarak aktiflerine kaydedecektir.

Mükellefler aktife kaydedilen bu değer üzerinden amortisman ayırarak zarar yazabileceklerdir.

III.B. HASILAT OLARAK DİKKATE ALINMASI

Diğer taraftan isteyen mükellefler, tahakkuk eden destekleme prim veya hibe tutarlarını sabit yatırımların maliyet bedellerinden düşmeden doğrudan hasılat olarak yazmak suretiyle “kar zarar hesabına” intikal edebilirler.

III.C. İLGİLİ HESAPLARA KAYIT TARİHİ

Mükellefler tahakkuk eden destekleme primlerini, söz konusu primlerin yatırımcılara ilgili kuruluş tarafından “ödenebilir hale geldiği tarihte” seçecekleri usul çerçevesinde ilgili muhasebe kayıtlarına intikal edeceklerdir.

IV. ATİK ALIMI İLE HİBENİN FARKLI YILLARDA GERÇEKLEŞMESİ

163 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre; daha sonraki dönemlerde hibe alınmışsa yukarıda açıklanan uygulamalardan seçimlik olarak hangi hak kullanılmışsa o yönteme göre işlem yapılmasına devam edilecektir.

Başka bir ifadeyle; hibeler iktisadi kıymetin maliyet bedelini azaltıcı mahiyetteki unsurlar bakımından, öngörülen ilke ve esaslar yönüyle aynı yönde işlem tesis edilmesi vergilendirmede belirlilik ve istikrar ilkelerine de uygunluk arz ettiğinden daha sonraki dönemlerde yapılan söz konusu “tercihin değiştirilmesi” mümkün değildir.

ÖRNEK:

Mükellef (A), 2018 yılında Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında hazırlamış olduğu 800.000 TL'lik (KDV Hariç) proje (makine alımı) karşılığında proje aynen gerçekleşmiş; 400.000 TL (KDV Hariç) hibe desteği onaylanmış ve kendisine aynı hesap dönemi/yıl içinde ödenmiştir.

1.Durum: Maliyetten Düşürme usulünün seçilmesi

Buna göre mükellef (A), 800.000 TL’ye almış olduğu makinenin maliyet tutarını (800.000 – 400.000=) 400.000 TL olarak muhasebe kayıtlarına intikal ettirecek ve aktifleştirerek belirlenen oranlarda itfa etmek suretiyle gider yazacaktır.

2.Durum: Hasılat usulünün seçilmesi

Buna göre mükellef (A), 800.000 TL’ye almış olduğu makinenin maliyet tutarını 800.000 TL olarak muhasebe kayıtlarına intikal ettirecek ve aktifleştirerek belirlenen oranlarda itfa etmek suretiyle gider yazacaktır. 400.000 TL hibe tutarını ise gelir hesabına kayıt edecektir.

Yatırım Harcamasının Muhasebeleştirilmesi
268 Yapılmakta Olan Yatırımlar		800.000
	102 Bankalar		800.000
Yatırım Harcamalarının Aktifleştirilmesi
253 Tesis Makine ve Cihazlar		800.000
	268 Yapılmakta Olan Yatırımlar		800.000
Hibe Ödemesinin Yapılması
102 Bankalar		400.000
	602 Diğer Gelirler		400.000

16.01.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.