Ahmet Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri
agarahmet@turmob.org.tr

Ev Hizmetlerinde Çalıştırılanların Sigortalı Olması Zorunludur

I-GİRİŞ :

5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesine göre ev hizmetlerinde ücret karşılığında çalıştırılanların sigortalı olmaları zorunlu olup, bunların sigortalılığı, ay içinde 10 günden az çalışanların ayrı şekilde ve 10 günden fazla çalışanların ise ayrı şekilde yapılması gerekmektedir.             

Bu makalenin konusu, ev hizmetlerinde ay içinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanların ay içerisinde 10 günden az çalışanlar ile 10 günden fazla çalışanların SGK’ya bildirimlerinin nasıl yapılacağı, bunların Genel Sağlık Hizmetlerinden nasıl yararlanacakları ve ayrıca ay içinde çalışmadıkları eksik günlerini nasıl 30 güne tamamlayarak hizmetlerine saydıracaklarının açıklanması olacaktır.                    

II- EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIĞI NASIL YAPILACAKTIR?

1- Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Gün Ve Daha Fazla Süreyle Çalışanların Bildirimi:            

Ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıranlar, www.turkiye.gov.tr üzerinden kolay işverenliği seçerek “Ev Hizmetlerinde On Günden Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Form”u doldurup, sigortalı ve işveren tarafından imzalandıktan sonra, çalışanın işe başladığı ayın sonuna kadar işverenin ikamet ettiği yere yakın SGK kurumuna müracaat etmesi gerekmektedir. Bu formda sigortalının işe giriş tarihi, ev hizmetlerinde yapacağı işin, ayda kaç gün çalışacağı ve ödenecek günlük ücretin kaç TL olduğu belirtilmesi gerekir.          Sistem üzerinden bu giriş yapıldıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumunca işverene e- bildirge şifresi oluşturulacak. İşveren  e- bildirge şifresi ile çalıştıracağı işçiyi tanımlayacak ve her ay ödemesi gereken primleri T.C. kimlik numarası ile takip ederek ödeyebilecektir.

Formda beyan edilen işe giriş tarihi, sigortalılık başlangıç tarihi sayılacak ve belirtilen   çalışma gün sayısı ile prime esas günlük kazanç beyanına göre SGK tarafından sigorta prim tahakkukları oluşturulacaktır. Ayrıca aylık prim hizmet belgesi düzenlenmeyecektir. Bu kapsamda çalışanlar 5510 sayılı Kanunun 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve daha fazla çalışanlar için işveren olan ev sahibi, işe giriş formunda belirtilen  günlük ücret üzerinden işçiye bir ay içinde ödeyeceği ücretin % 37,5’i oranında sigorta primini, takip eden ayın sonuna kadar ödemesi gerekir.

Ev hizmetlerinde çalıştırılacak işçinin bildirimini SGK’ya bildirmeyen ev sahibine, bir asgari ücret tutarında idari para cezası tahakkuk ettirilecektir. 

2- Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Günden Daha Az Süreyle Çalışanların Bildirimi:            

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden daha az süre ile sigortalı çalıştıranlar, www.turkiye.gov.tr  üzerinden kolay işverenliği seçerek “Ev Hizmetlerinde On Günden Az Çalıştırılacaklara İlişkin Form”u doldurup, Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmeleri gerekir.

 Bu şekilde müracaat edecekler “e-hizmetler” menüsünden “SGK”yı seçerek “4A On Günden Az Süreli Ev Hizmetleri İşveren Başvuru ve Sorgulama” ekranından çalıştırılan sigortalının TC kimlik numarası ve çalıştırılan gün sayısı girilerek sigortalı bildirimi yapılacaktır.

Bu şekilde çalışanların sigortalılık tescili, çalışan ve çalıştıranın imzalarını da ihtiva eden ve en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar SGK’ya verilmesi gerekir.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlar emeklilik yönünden sadece, iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılacak ve sigorta primleri, bunları çalıştıran kişi tarafından ödenecektir.

Evinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar işveren sayılmayacak olup, sadece sigortalı için çalıştırdığı her bir gün için yasal asgari ücretin günlük tutarının % 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primini ödeyecektir. 2021 yılı asgari ücrete göre bir gün için ödenecek prim tutarı 2,39 TL olacaktır.

Ayrıca, ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile işçi çalıştıranlar; 

                  - İşyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesini,
                  - Sigortalı tesciline ilişkin işe giriş bildirgesini,
                  - Prim tahakkuk ve ödemeler için aylık prim ve hizmet belgesini,
                  - Sigortalının işten ayrılması halinde düzenlenen işten ayrılış bildirgesini,

SGK’ya vermeyecektir.

III- 5510 sayılı Kanunun Ek 9 Maddesi Kapsamında Hangi İşler Ev Hizmetleri Sayılır?                         

Bir işin ev hizmetleri işi sayılabilmesi için;  yapılan işin evde gündelik yaşamın gerektirdiği faaliyetler kapsamında ev yaşamının olağan gereksinmelerini karşılamaya yönelik olmalıdır.

Ev hizmetleri, ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılan işler, ev hizmeti işleri sayılmaktadır.

Çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın evinde ya da hastane, bakımevi vb. yerlerde yapılması da ev hizmeti sayılacaktır.

Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti sayılmadığından dolayı, bu durumdaki kişiler sigortalı sayılmazlar.

Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırmayı düzenleyen uygulamadan gerçek kişiler yararlanacak olup, tüzel kişilerin talepleri kabul edilmeyecektir.

IV- Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Günden Az Çalışanlar Genel Sağlık Hizmetlerinden Nasıl Yararlanacaklar?

Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az süre ile çalışanlar, eğer eşinden dolayı sağlık hizmetlerinden yararlanıyorlarsa ya da anne veya babasından yetim aylığı aldıkları için sağlık hizmetlerinden yararlanıyorlarsa bu hakları kesilmez,  aynı şekilde önceki statüleri üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam ederler.

Böyle bir durumları olmayanlar ise,  sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri gerekir.

Genel sağlık Sigortası primi, brüt asgari ücretin %3’ü tutarında olup, 2021 yılı için ödenecek prim tutarı aylık 107,33 TL’dir.

Ayrıca, ayda 10 günden az süre ile çalışanlar, isterlerse takip eden ayın sonuna kadar 30 gün üzerinden uzun vadeli emeklilik ve genel sağlık sigortası primini ödeyebilirler. Bunun için aldıkları bir günlük ücretin % 32,5’i oranında prim ödemeleri gerekecektir. 

Bu şekilde ödenen primler işçinin 4/a (SSK) kapsamındaki hizmetine ilave edilecek ve genel sağlık sigortasının tüm hizmetlerinden de yararlanabileceklerdir. 

V- Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Günden Fazla Çalışanlar Da İsterlerse Eksik Günlerini 30 Güne tamamlayabilirler.

7226 sayılı Kanunun 45. maddesiyle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88. maddesinde yapılan düzenlemeyle, ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanların istemeleri halinde ay içinde çalışmadıkları için primleri ödenmeyen eksik günlerinin sigorta primlerini, isteğe bağlı olarak kendileri tarafından ödenmek kaydıyla 30 güne tamamlayabilirler.

Bu şekilde eksik günlerinin primlerini isteğe bağlı olarak ödemek isteyenler, sigorta primine esas günlük kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak kaydıyla kendilerinin belirleyeceği ücretin % 32’si tutarında sigorta primini ödemeleri gerekmektedir.

VI- Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Günden Az Süreli Yabancı İşçi çalıştırılamaz.

4817 sayılı Kanun gereğince yabancılara bir yıl süreli çalışma izni verilmekte olduğundan, yabancı işçiler ayda 30 günden az çalıştırılamazlar.

Yabancı uyrukluların ev hizmetlerinde 10 günden az süre ile çalıştırıldığının tespiti halinde bunlar hakkında 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıran işverenlere ilişkin hükümler uygulanacak ay içinde çalışma gün sayısı 30 gün olarak alınacaktır.

VII- Ev Hizmetlerinde Çalışanların Kıdem Tazminatı Hakkı Var Mı?

Ev hizmetlerinde çalışan sigortalılara fesih bildirimi yapılması gerekiyor. Bildirim süresi İş Kanunundan farklı olarak, bildirimin diğer tarafa ulaşmasından başlayarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 432. maddesine istinaden, hizmet süresi bir yıla kadar olan işçi için iki hafta sonra; bir yıldan beş yıla kadar olan işçi için dört hafta ve beş yıldan fazla olan işçi için altı hafta sonra sona erecektir.  Ev hizmetlerinde çalışanlar hakkında 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmadığından bu çalışanların kıdem tazminat hakları bulunmamaktadır.

VIII- Sonuç Ve Önerim.

Bu Konuda Bilinmesi Gereken En Önemli Hususların Başında Şunlar Gelmektedir.

Ev hizmetlerinde çalıştırılan işçilerin sigortalı olmaları yasal bir zorunluluktur. Bu işçilerin sigortasız olarak çalıştırılmaları hem kanuna aykırı ve hem de bunların ileride emekli olma haklarının gasp edilmiş olmasıdır. Ücret karşılığında çalışarak hayatını idame ettiren her kesin en büyük hayalı, belli bir yaşa geldikten sonra  SGK’dan emekli olmaları ve kendileri ile aile fertlerinin geleceğini güvence altına almalarıdır.

Hiç kimse malına, mülküne, yatına, katına güvenmesin, bunların hepsi bir anda yok olabilir. Hayatta güvenilecek tek şey, SGK’nın vereceği emekli aylığıdır.

Bu nedenlerle;

1- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanların istemeleri halinde ay içinde çalışmadıkları eksik günlerinin sigorta primlerini, isteğe bağlı olarak kendileri tarafından ödenmek kaydıyla 30 güne tamamlamaları ve bu şekildeki hizmetlerinin Bağ-Kur’a değil  4/a (SSK) kapsamında sayılması,

2- Keza ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanların da aldıkları günlük ücretin 30 katı üzerinden  %32,5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları (emeklilik) ile genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri ve bu şekildeki hizmetlerinin de 4/a (SSK) kapsamında sayılması nedeniyle çok daha erken emeklilik hakkını elde etmelerinin mümkün olacağını ve bunu mutlaka değerlendirmeleri gerektiğini özellikle belirtmek istiyorum.

24.11.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.