Adnan Dede
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
adnan_dede@hotmail.com

Hibe Kredileri ve Devlet Teşviklerinin, Gelir veya Öz Kaynak Olarak Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi

Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde iki farklı yaklaşım görülmektedir.

(1)   Gelir Yaklaşımı:

(1.1) Devlet teşvikleri işletme’ye sermaye koyan ortaklar dışından sağlandığı için, bir veya birden fazla hesap dönemlerinde  dışarıdan kaynak olarak sağlandığından ilgili dönemlerde gelir kaydedilmelidir.

(1.2) Devlet teşvikleri ( Yurt dışı AB fonları dahil ) kısmen veya tamamen hibe Niteliğin’de karşılıksız teşviklerdir. Önceden yasal şartları konulmuş   yükümlülükleri yerine getiren işletmeler, kısmen veya tamamen hibe   niteliğindeki  karşılıksız teşvikleri almaya hak kazanmaktadırlar. Kısmen veya tamamen hibe   niteliğindeki  karşılıksız teşvikleri  almaya hak kazanan işletmeler, bu şekilde gelir elde etmektedirler, ve bu gelirlerin karşılığı ile işletmeye yapılan yatırım ve harcamalar giderlerle karşılaştırılmaktadır.

Hibe teşvikler  Gelir (602-Hesap) olarak muhasebeleştirilmeli buna karşılık; bu teşvik  ile yapılan harcamalar ise Gider  ( 7’li grupta Gider hesapları, yatırımlardan ayrılan Amortismanlar gibi)  olarak muhasebeleştirilmelidir.

Örnek: “A” Ltd.Şti.   15.11.2014 tarihinde   Hayvancılık Tesisi kurmak üzere kaynağı AB fonlarından karşılanan Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı vasıtası ile 500.000,00TL Tesis yatırımı için Hibe kredisi almıştır. Bu durumuda   ;   “A” Ltd.Şti . 31.12.2014 Gelir Tablosuna almış olduğu Hibe kredisini gelir kaydedecektir.

---------------------------------15.11.2014---------------------------------

102-Bankalar………………500.000,00

                                            602-Diğer Gelirler………………500.000,00

 

“A” Ltd.Şti. almış olduğu hibe kredisi ile Hayvancılık Tesisi için 450.000,00 TL tesis yatırımı yapmış, 50.000,00TL için ise diğer giderler için harcama yapmıştır.

Bu durumda muhasebe kaydı şöyle yapılacaktır,

-------------------------------////---------------------------------------------

770-Genel Giderler…………………..50.000,00

253-Makine ve Tesisler………………450.000,00

                                                     102-Bankalar……………………….500.000,00

-----------------------------------------------------------------------------------

450.000,00TL tutarında tesis yatırımı faydalı ömrü dikkate alınarak Amortisman yöntemi

İle Gider Kaydı yapılacaktır ilk yıl ayrılacak Amortisman tutarının faydalı ömrünün 10 yıl olduğu görülmüş ve 45.000,00TL olarak hesaplanmıştır.

--------------------------///////-----------------------------------------------------

  770.001 Amortisman  Giderleri………45.000,00

                                                257-Birikmiş Amortismanlar………………..45.000,00

----------------------------------------------------------------------------------------

(1)   Öz kaynak Yaklaşımı 

(2.1) İşletmelerin yatırım yapmak amacıyla bir almış oldukları Hibe Krediler sermaye olarak Öz kaynak   olarak muhasebeleştirilmelidir.

Gelir yaklaşımında; Hibe teşvikler Gelir tablosuna yansıtılacaktır.

Öz kaynak yaklaşımında ise Hibe teşvikler Bilanço’ya yansıtılacaktır.

(2.2) Özkaynak yaklaşımına göre; elde edilmiş bir gelir yoktur, alınan Hibe Krediler, işletme sermayesi olarak, Tesis ve Yatırıma dönüştürülmüştür. Bu durumda Bilanço’da Öz kaynaklar içinde yer almalıdır.

Örnek: “B” Ltd.Şti.  2014 yılında Hayvancılık tesisi  için; 500.000,00TL Hibe kredisi almıştır. Almış olduğu krediyi Makine ve Tesislere harcamıştır.  Hibe Kredisini  fon kaynağı olarak değerlendirerek Öz kaynaklarda muhasebeleştirmiştir.

--------------------------------------15.11.2014--------------------------------

                   102-Bankalar……………….500.000,00

                                                                   549-Özel Fonlar……………500.000,00

                    -----------------------------------------------------------------------------------

Öz kaynaklar hesabında yer alan Hibe Krediler, Sermaye’nin bir unsuru olarak değerlendirilecek ve ileride Sermaye’ye ilave edilebilecektir.               

SONUÇ:

(1)   AB Hibe Kredisi alan İşletmeler için;  TÜRMOB’un görüş talebine karşılık,   Maliye Bakanlığı’nın verdiği görüş yazısında AB Hibeleri kullanan KOBİ’lerin Gelir Yaklaşımına uygun olarak muhasebeleştirme işlemlerini yapmalarının uygun olacağı belirtilmiştir.([1])

(2)   213 sayılı Vergi Usul Kanununun 262 nci maddesinde; "Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum toplamını ifade eder." hükmü yer almıştır.

Bu madde ile iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerin tesbitinde, fiili maliyetin esas alınması öngörülmüştür. Dolayısıyla yatırımcı adına tahakkuk ettirilen destekleme primleri, sabit yatırımların maliyet bedelini azaltıcı bir unsur olduğundan, mükelleflerce bu primler, tahakkuk ettirildikleri tarihte gerçekleştirilmiş olan sabit yatırımların maliyet bedelinden indirilebilir. 

Bu durumda, sabit kıymetin maliyet bedeli; indirilen destekleme priminden sonraki miktar olacağından, bu usulü seçen mükellefler, sabit yatırımın toplam bedelinden, alınan primin düşülmesinden sonra kalan değeri sabit yatırımın değeri olarak aktiflerine kaydedecektir.

Aktife kaydedilen bu değer üzerinden amortisman ayıracaklar ve bu değer  üzerinden de yatırım indiriminden yararlanacaklardır.([2])

Ancak, isteyen mükellefler, tahakkuk eden destekleme primlerini, sabit yatırımların maliyet bedellerinden düşmeden doğrudan hasılat olarak da yazabilirler.

Tahakkuk tarihi ise, söz konusu primlerin T.C. Merkez Bankasınca yatırımcı kuruluşa ödenebilir hale geldiği tarihidir. 

Hibe Kredileri’nin yatırımları teşvik amacı taşıması nedeniyle amaca uygun kamu yararı  gözönüne alınarak muhasebeleştirilmesi daha doğru olacağı görüşündeyim.

Çünkü; alınan Hibe Kredisi İşletme bünyesinde Bilanço’nun Aktifinde yer alan bir unsur  olacak, bunun karşılığında alınan Hibe Kredisi ise Öz kaynaklar için Özel Fonlar Hesabında Sermaye’nin bir unsuru olacaktır.

Vergi Usul Kanunan’da olayın geçek mahiyeti esastır ifadesinden hareket ile gerçek ve fiili durum böyledir.

Gelir ise bir takvim yılı içinde Hasılat ile Giderlerin bir farkıdır. Öz Kaynak yaklaşımını; VUK. 176 No’lu Genel Tebliğ  hukuki anlamda desteklediği görüşündeyim.

VUK.GT.176.’dan; Hibe Kredilerinin muhasebeleştirilmesinde; her iki yaklaşım olan,Gelir yaklaşımı ile Öz Kaynak yaklaşımının tercihinin mükellefe seçme hakkı tanıdığı Sonucu çıkmaktadır.

([1]) Maliye Bakanlığı 07.02.2008 tarih ve B.07.01.GIB.0.07.31/3185-186 sayılı görüş yazısı

TÜRMOB Gelen evrak tarihi:11/02/2008 sayısı:2319

(2)Vergi Usul Kanunu 176 Sıra No’lu Genel Tebliği 

---

02.01.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.