Adem Kefelioğlu
Yeminli Mali Müşavir
adem.kefelioglu@bdo.com.tr
www.bdo.com.tr

İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Aldınız Mı?

Genel Açıklama

Bilindiği üzere 30 Haziran 2012 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile daha önce  4857 no.lu İş Kanununun 5’nci bölümünde düzenlenmiş olan iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı tek bir kanun çatısı altında birleştirilmiş ve işverenlere ilave yükümlülükler getirilmiştir.

Söz konusu Kanunla getirilen yükümlülüklere ilişkin olarak https://www.muhasebetr.com web adresinde 24.12.2012 tarihinde yayımlanmış olan 6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile İşverenlere Getirilen Yükümlülükler başlıklı yazımıza bakılabilir

Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasında kapsam aşağıdaki şekilde tanımlanmış, ikinci fıkrada ise kapsam dışında bırakılan faaliyet ve kişiler tahdidi olarak belirtilmek suretiyle sınırlandırılmıştır.

“Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dahil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.”

Tanımdan da anlaşılacağı üzere, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun kapsamı oldukça geniş tutulmuş, istisnalar arasında herhangi bir asgari işçilik sayısına yer verilmemiştir. Öte yandan ev hizmetlerinde çalışanlar, herhangi bir personel çalıştırmayıp kendi nam ve hesabına mal veya hizmet üretimi yapanlar ile genel olarak askeri, güvenlik ve istihbarat birimleri kapsam dışında bırakılmıştır.

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Çalıştırma Yükümlülüğü

6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre;

• Elliden fazla işçi çalıştıran az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile
• İşçi sayısına bakılmaksızın tehlikeli veya çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işyerlerinin

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi çalıştırmak veya bu hizmetleri dışardan temin etme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Konuya ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği ile belirlenmiştir.

İşverenler, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) ya da Çalışan Sağlığı Merkezlerinden (ÇASMER) hizmet alarak yerine getirebilmektedirler.

Elliden Az Çalışanı Olan Az Tehlikeli İşyerlerinde İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Hizmeti Alma Zorunluluğu Yürürlüğe Girmiştir

Elliden az çalışanı olup az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri 01.07.2014 tarihinde yasanın kapsamına alınmış, ancak yürürlük tarihi önce 6495 no.lu Kanun ile 01.07.2016 tarihine, sonra 6745 no.lu Kanun ile 01.07.2020 tarihine ve son olarak da 7491 no.lu Kanun ile 31.12.2024 tarihine ertelenmiştir.  

Bu kez yeni bir erteleme yapılmamış ve 01.01.2025 itibarıyla elliden az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmeti alma zorunluluğu yürürlüğe girmiştir.

Elliden az çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin usul ve esaslar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 29.06.2015 tarih ve 29401 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik ile belirlenmiş olup, zaman içerisinde söz konusu yönetmelikte bazı değişiklikler yapılmıştır.

Yönetmeliğe göre; kapsama giren iş yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) hizmetlerini işverenlerin veya vekillerinin kendilerinin de yürütebilmesine imkân sağlanmıştır. Böylece bu kapsamdaki işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği konusunda bir miktar esneklik getirilmiştir. Ancak bu hizmeti üstlenmek isteyenlerin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile iş birliği yapan eğitim kurumundan eğitim almaları zorunlu tutulmuştur.  

Elliden Az Çalışanı Olan Az Tehlikeli İşyerlerinin Kapsamına Giren İş ve İşletmeler

İş sağlığı ve güvenliği zorunluğunun kapsamına; muhasebe büroları, avukatlık ve danışmanlık ofisleri, perakende mağazacılık, eğitim kurumları, bilgisayar yazılım bilişim şirketleri, kitapçılar, marketler, tiyatro, müze, sanat ve kültür kurumları, kütüphaneler, küçük kafe ve restoranlar, kuyumcular, küçük otel ve pansiyonlar, tatil ve konuk evleri, kuaför ve güzellik salonları, kuru temizleme hizmetleri, eczaneler, apartman ve site yönetimleri gibi pek çok iş ve işletme girmektedir.

Ticaret mahalli olmayan apartman ve site yönetimlerinin kapsama dahil edilmiş olmasını doğru bulmuyoruz. Sadece kapıcı istihdam eden ve belli büyüklüğü geçmeyen apartman ve site yönetimleri kapsam dışına çıkarılmalı yahut bu tip yerler için uygulama ihtiyari olmalıdır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri e-Sertifika Programı İçin Anadolu Üniversitesi Yetkilendirilmiştir

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi arasında işyerlerinde işveren veya işveren vekili tarafından yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri eğitim, sınav ve belgelendirme işbirliği protokolü imzalanmış olup, e-Sertifika ve İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Programları konusunda Anadolu Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (ANADOLUSEM) yetkilendirilmiştir.

ANADOLUSEM e-Sertifika programına katılarak başarılı olan işveren veya işveren vekilleri elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilecektir.  İşveren ve işveren vekili için İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri e-Sertifika Programı her yıl Bahar-Yaz-Güz olmak üzere yılda üç defa açılacaktır. Her dönem 12 haftalık öğrenim süresini kapsamaktadır.

Eğitimleri tamamlayan ve iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilir duruma gelen işverenler, risk değerlendirmesi hazırlayabilecek, bilgilendirme yapabilecek ve eğitim verebilecektir. Ancak işveren işyerinde işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikleri yapamayacaktır. Söz konusu faaliyetleri yürütebilmesi için işverenin işyeri hekimi sertifikasına sahip olması gerekir. İşverenin en az C sınıfı iş güvenliği uzmanı sertifikasına sahip olması durumunda, herhangi bir eğitim alınmasına gerek olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri verilebilecektir.

ANADOLUSEM 2025 Bahar Dönemi e-Sertifika ve İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Program kayıtları başlamış olup, 28 Şubat 2025’e kadar devam etmektedir. Programa katılmak isteyenlerin 18 yaşını doldurmuş olmaları yeterli olup, herhangi bir diploma şartı aranmamaktadır. Başvurular, https://esertifika.anadolu.edu.tr adresi üzerinden gerçekleştirilebilmektedir.

Eğitim sonunda başarılı olanlara, “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Eğitimi Tamamlama Belgesi” verilmektedir. Bu belgeye istinaden işverenler veya vekillerinin İSG-KÂTİP sistemine elektronik kayıtları yapılabilecek olup, bu kişiler iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini profesyonel desteğe ihtiyaç duymadan kendileri yürütebileceklerdir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti Alınmaması Durumunda Yaptırım Uygulaması

İş sağlığı ve güvenliği hizmeti alınmaması durumunda Kanunun 26’ncı maddesi uyarınca idari para cezası verilebilecektir.

Bu kapsamda 2025 yılında, elliden az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için 88.663 Türk lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar idari para cezası uygulanabilecektir.

Sonuç ve Değerlendirmemiz

Uzun yıllardır ertelenen bu düzenlemenin yeniden erteleneceği yönünde haklı beklentiler oluşmuştur. Ancak bu kez elliden az çalışanı olan az tehlikeli iş yerleri için beklenen erteleme yapılmamıştır. Bu durumda hazırlıksız yakalanan birçok iş yerinin idari para cezası ile karşılaşması kaçınılmaz olacaktır.

Bu hususta ülke gerçekleri de göz önünde bulundurulmak suretiyle az tehlikeli işyerleri açısından konunun yeniden değerlendirilmesini,

• Küçük iş yerleri için nispeten yüksek olan, idari para cezalarının makul seviyelere düşürülmesi,
• İş sağlığı ve güvenliği zorunluluğuna uymayanlara ilk tespitte yazılı uyarı yapılması, idari para cezası yaptırımının ikinci ve izleyen olumsuz tespitler için uygulanması,
• 10 kişiden az çalışanı olan az tehlikeli iş yerleri için uygulamanın ihtiyarı hale getirilmesi,
• İş yeri niteliğinde olmayan ve belli büyüklüğü aşmayan apartman ve site yönetimlerinin kapsam dışına çıkarılması,
• Elliden az çalışanı olan az tehlikeli işyerleri açısından uygulamanın yıl sonuna kadar yeniden ertelenmesi yönünde

Kanun değişikliği yapılması gerektiğini, bunun az tehlikeli küçük iş işyerlerini ve dolayısıyla işverenleri rahatlatacağı ve ülke ekonomisi için yararlı olacağını değerlendiriyoruz.

Mevcut uygulamada 1 işçi dahi çalıştıran az tehlikeli iş yerlerinin kapsam dahiline alınmış olması amaca hizmet etmeyecek, kayıt dışı istihdamı daha da körükleyecektir.

KAYNAKLAR:

1. 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
2. 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği
3. 29.06.2015 tarih ve 29401 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik
4. https://esertifika.anadolu.edu.tr/program/14/isveren-ve-isveren-vekili-icin-is-sagligi-ve-guvenligi

10.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.