Adem Kefelioğlu
Yeminli Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
adem.kefelioglu@bdo.com.tr

7524 Sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler

02 Ağustos 2024 tarih ve 32620 sayılı Resmî Gazetede Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 7524 sayılı Kanun yayımlanmıştır.

7524 sayılı Kanunla;

• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu
• 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
• 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
• 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun
• 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile
• 5597 sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanununda

bazı değişiklikler yapılmıştır.

Değişikliklere ilişkin usul ve esasların belirleneceği Tebliğler önümüzdeki günlerde Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanacaktır.

Bu yazımızda, söz konusu kanunla Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler özetlenerek kısaca açıklanmıştır.

1- KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ İHDAS EDİLMİŞTİR

(7524 sayılı Kanun Madde 36)

Kanunun 36. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununa “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesi eklenmiştir.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulamasına göre; Kurumlar Vergisi Kanununun 32 ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi; indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır.

Maddede yer alan indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço karına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade etmektedir.

Yapılan değişiklik sonrasında mükellefler değişiklik öncesindeki gibi kurumlar vergisi hesaplayacak ve bu şekilde hesaplanan vergi tutarı, getirilen yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesine göre indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır. Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında bazı indirim ve istisnalar dikkate alınmayacaktır.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında dikkate alınmayacak, başka bir ifade ile üzerinden asgari kurumlar vergisi hesaplanmayacak indirim ve istisnalar aşağıdaki gibi tahdidi olarak belirlenmiştir:

• Tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak kazançları istisnası,
• Emisyon primi kazanç istisnası,
• Sahip olunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1.d maddesinde sayılan yatırım fon ve ortaklıklarının istisna kazançları,
• Risturn istisnası,
• Finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat geri kirala işlemlerinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna,
• Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi ve devrinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna,
• Girişim sermayesi fonu indirimi ve korumalı işyeri indirimi,
• 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,
• 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki kazanç istisnası,
• Kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında ayrıca aşağıdaki indirimler hesaplanan asgari kurumlar vergisinden düşülebilecektir:

• İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan beş puanlık indirim,
• Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puanlık indirim,
• Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına uygulanan iki puanlık indirim,
• Maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırıma katkı tutarları ile sınırlı olmak üzere, mükelleflerin beyannameleri üzerinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle ödemedikleri kurumlar vergisi

Yurt içi asgari kurumlar vergisi, geçici vergi dönemleri için de uygulanacak olmakla beraber, ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca uygulanmayacaktır.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi oranını; sektörler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı ya da birlikte sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Düzenleme 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2- KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN YEREL VE KÜRESEL ASGARİ TAMAMLAYICI KURUMLAR VERGİSİ İHDAS EDİLMİŞTİR

(7524 sayılı Kanun Madde 37 ilâ 49)

Kanunun 37 ilâ 49'uncu maddeleriyle, dünya genelinde elde ettikleri yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki dört hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon avro karşılığı Türk lirasını aşan çok uluslu işletmelere yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi ihdas edilmiş olup, bu doğrultuda yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin konusuna, mükelleflerine, matrahına, vergi oranına, istisna ve muafiyetlerine ve söz konusu verginin uygulanmasına yönelik ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır.

Bu amaçla söz konusu gelir limitini aşan çok uluslu işletmelerin asgari %15 oranında vergi ödemesi sağlanmıştır. Bu kapsamda Kurumlar Vergisi Kanununa “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ve Geçici Maddeler” başlıklı beş bölümden oluşan 5. kısım eklenmiştir.

Hesaplanan vergi, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen on beşinci ayın son gününe kadar beyan edilecek ve ödenecektir.

Gerek, “küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin vergilendirme dönemi, beyanı, tarhı ve ödenmesi” ve gerekse “yerel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin mükellefi, vergilendirme dönemi, beyanı, tarhı ve ödenmesi” Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen Ek Madde:8, 9 ve 10’da detaylı şekilde düzenlenmiştir.  Hazine ve Maliye Bakanlığına verginin beyan ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye, bildirim ve belgelendirme yükümlülüğü getirmeye ve buna ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir.

Bu düzenleme 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Konuya ilişkin usul ve esaslar belirlenmesine yönelik Tebliğ beklentisi vardır.

Kapsama giren mükelleflerce, Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumular Vergisi ile Geçici ve Ek Madde düzenlemelerine ilişkin, ikincil mevzuat düzenlemeleri dikkatle takip edilmelidir. 

3- YATIRIM FONLARI VEYA ORTAKLIKLARI KAZANÇLARININ KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASINDAN YARARLANMASI YÜZDE 50 KÂR DAĞITIMI KOŞULUNA BAĞLANMIŞTIR

(7524 sayılı Kanun Madde 32)

Bilindiği üzere 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK)’nun 5/1-d maddesi uyarınca Türkiye’de kurulu yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

Kanunun 32’nci maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin son cümlesinde yer alan “elde edilen” ibaresi, “elde edilen, (d) bendindeki istisnadan yararlanamayan fon ve ortaklıklardan elde edilenler hariç,” şeklinde değiştirilmiş ve (d) bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir:

“Bu istisnadan faydalanılabilmesi için fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların en az %50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kâr payı olarak dağıtılması şarttır. Bu süre içerisinde belirtilen orana kadar kârın ortaklara dağıtılmaması durumunda, istisnadan faydalanılması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.”

Böylece söz konusu istisnadan faydalanılabilmesi, fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların %50’sini, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ortaklarına kâr payı olarak dağıtmaları şartına bağlanmıştır.

Düzenleme 01.01.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4- TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE STOPAJ KAPSAMI GENİŞLETİLMİŞTİR

(7524 sayılı Kanun Madde 33)

Kurumlar Vergisi Kanununun 15. maddesinde yapılan değişiklikle;

• 23.10.2014 tarih ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemeler stopaj (vergi kesintisi) kapsamına alınmış, ayrıca,
• Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemelerden vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.

Düzenleme 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

5- DAR MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE STOPAJ KAPSAMI GENİŞLETİLMİŞTİR

(7524 sayılı Kanun Madde 34)

5520 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde yapılan değişiklikle;

• 6563 sayılı Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla Türkiye’de iş yeri veya daimî temsilcisi bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemeler stopaj (vergi kesintisi) kapsamına alınmış, ayrıca,
• Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin Türkiye’de iş yeri veya daimî temsilcisi bulunanlardan mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemelerden vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.

Düzenleme 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

6- KAMU ÖZEL İŞ BİRLİĞİ MODELİ PROJELERİNDE SÖZLEŞMELERE TARAF OLAN ŞİRKETLERİN KURUMLAR VERGİSİ ORANI YÜZDE 30 OLARAK BELİRLENMİŞTİR

(7524 sayılı Kanun Madde 35)

5520 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ve emeklilik şirketlerinin” ibaresi “, emeklilik şirketleri ve 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile 21/2/2013 tarihli ve 6428 sayılı Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde sözleşmenin tarafı olarak faaliyette bulunan şirketlerin” şeklinde değiştirilmiştir.

Böylece Kanunun 35'inci maddesiyle, 3996 sayılı Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile 6428 sayılı Kanuna göre kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde faaliyette bulunan kurumların tüm kazançları üzerinden hesaplanması gereken kurumlar vergisi oranı %30 olarak belirlenmiştir.

Düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kanun metnine ulaşmak için lütfen tıklayınız.

Bu yazının hazırlanmasında 05.08.2024 tarih ve 2024/049 sayılı

BDO DENET Sirküler raporundan faydalanılmıştır.

05.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.